Pijppraat

zaterdag 24 december 2011
zaterdag 17 december 2011	Schaar Zo nu en dan belanden in mijn postbus mailtjes met een waarschuwing; bacteriën, virussen en wormen zijn in aantocht om mijn pc te slopen. Meestal wordt verzocht het mailtje aan al mijn kennissen door te zenden. Mooi niet, linea recta de prullenmand in. Vorige week een mailtje over rottigheid per telefoon. Je wordt opgebeld en de beller informeert naar je naam om te controleren of hij wel de juiste persoon te pakken heeft. Er volgen nog wat vragen waarop meestal 'ja' het antwoord is. Een week later weer telefoon van dezelfde beller. Het blijkt dat je een huis in Zwitserland hebt gekocht. Op je protesten mag je luisteren naar een bandopname, waarop je stem te horen is en je onder andere duidelijk aangeeft akkoord te gaan met een aankoop van een huis in Zwitserland. Het advies in het mailtje is om al bij het eerste telefoontje de verbinding onmiddellijk te verbreken. Evenzogoed hartstikke mooi om eigenaar te worden van een leuk huisje in de bergen. Als de prijs een beetje schappelijk is en het pand ligt in de buurt van een loipe hoef je er eigenlijk niet zo ongelukkig mee te zijn. Het lijkt me bovendien stug dat dit bandje voldoende is om een afkoopsom voor het 'contract' te kunnen eisen. Dit mailtje was dus het product van een grappenmaker en werd dus niet doorgezonden. Hup, naar de prullenmand. Veel kwalijker was een telefonische benadering eind jaren vijftig van de vorige eeuw. Niet veel particulieren hadden thuis een telefoonaansluiting en de woningen hadden over 't algemeen nog geen stekkerdoos; het verbindingskabeltje verdween gewoon in een doosje aan de muur. Rinkel de kinkel. ~ Ja met mij. ~ U spreekt met de technische dienst van de PTT. Uw toestel 01520-53392 verstoort het telefoonverkeer in onze centrale. Met uw medewerking kunnen we het mankement in drie eenvoudige stappen verhelpen. ~ Ja prima, zegt u 't maar. ~ Nou stap één dan. Wilt u even een schaar pakken. ~ Even, ......................... ja hebbes. ~ Ziet u de draad die van uw toestel naar de wand loopt? ~ Geen probleem. ~ In de buurt van het wandcontact trekt u die draad even strak en u knipt 'm in één keer met de schaar door. ~ Heel even, ............okidoki, voor mekaar. ............. Hallo is daar nog iemand? ........ Wel pleuris, tyfus dat heb ik weer. Hoe moet nu in vredesnaam stap twee?
zaterdag 10 december 2011	Nova Zembla Samen met een vriendin ging mijn vrouw deze week naar de film Nova Zembla. Zij kreeg een speciale opdracht mee: even kijken of die kerels op Nova Zembla een pijpje smookten en zo ja wat voor pijp er in hun mond bengelde. Ongeveer een half jaar geleden kreeg ik op een vrijdag een e-mail van de filmproducent van die film met daarin het verzoek op uiterlijk donderdag van de daarop volgende week een zestal kleipijpen te leveren. Bij de e-mail was een foto gevoegd van de gewenste pijp. Helaas moest ik de makers van de film teleurstellen. Ten eerste is het maken van een pijp binnen het tijdsbestek van een week voor mij onmogelijk. Na het maken dient de pijp een week te drogen voor zij de oven ingaat om te bakken. Ten tweede had ik geen mal van de gewenste pijp en ook niet één die er een beetje op leek. Overigens was het type pijp een exemplaar uit de achttiende eeuw of later. Ik heb hen aangeraden contact op te nemen met het Pijpenkabinet in Amsterdam. Wellicht waren daar een paar geschiedkundig verantwoorde pijpen te bemachtigen. ~ Ja hoor, driedimensionaal zat een zieke Willem Barentsz. in een houten tobbe met heet water z'n laatste kruimels tabak in een pijpje te verstoken, aldus mijn vrouw later.
zaterdag 3 december 2011	In 't voorbijzwemmen (15) ~ Zal ik je eens wat vertellen Cor, het water hier werkt laxerend. ~ Wat begin je nou toch raar te lullen, Jan ~ Je moet weten dat ik veel problemen heb met de stoelgang. Een maand of zo geleden kreeg ik hier bij het zwemmen per ongeluk een flinke slok water naar binnen. Binnen het uur zat ik al op de pot. De volgende zwemdagen heb ik opnieuw een slokje genomen en verdomd het helpt. Sindsdien ben ik een regelmatig drinker en poeper. ~ Tja, wat moet ik daar nou op zeggen, Jan. Het lijkt me gezonder 's morgen bij het opstaan een glaasje water uit de kraan te drinken, desnoods met een druppie afwasmiddel. ~ Zou 't? ~ Zeker weten.
zaterdag 26 november 2011	Nog meer linkmiechelarij Als je hardloopschoenen een aantal jaren dienst hebben gedaan, wordt het tijd om aan vervanging te denken. De veerkracht van de zool werkt niet meer optimaal en je lichaam krijgt bij het neerkomen op een harde ondergrond geweldige opdonders. Gevolg: allerlei blessures aan enkels, knieën, heupen en rug. Althans dat beweren tot nog toe de sportschoenenverkopers en sportartsen. Een tegenstroom komt opgang, namelijk de voorstanders van het op blote voeten hardlopen; de barefoot runners. Zij lopen dus blootsvoets of met hele lichte schoenen voorzien van een dunne zool. Zij beweren dat de voet bij het hardlopen op blote voeten neerkomt bij de tenen en niet zoals met geavanceerde sportschoenen op de hakken. Juist het landen op de hakken veroorzaakt de ellende. Desondanks ging een familielid toch maar naar de hardloopspeciaalzaak om zich een paar geschikte hardloopschoen aan te schaffen. Gezellig sfeertje daar, ouwe hardloopjongens krentenbrood met dikke prietpraat over gelopen marathons tijdens het vaststellen van de juiste maat, het bekijken of er sprake is van pronatie of supinatie, het hardlopen op een lopende band en het passen van de geschikte schoenen. Toen hij uiteindelijk een definitieve keus had gemaakt en hij z'n gewone schoenen dicht veterde, riep de verkoper die de nieuwe aanwinst aan het inpakken was, vrolijk: ~ Zal ik er een paar loopsokjes bijgooien? ~ Ja, hartstikke leuk en bedankt!, antwoordde m'n neef. Toffe lui. Bij het afrekenen van de aankoop bleek dat de stinkend dure sokjes geen cadeautje waren. M'n neef had geen zin in geëmmer en betaalde. Een ander familielid pakte dat heel anders aan. Na de séance van meten, passen en andere flauwekul prentte hij de gegevens van de geschikte hardloopschoen in z'n hoofd en vertelde de verkoper dat hij over de pittige aanschafprijs nog even wilde nadenken. 's Avonds keek hij op internet wat voor prijs internetwinkels voor die schoenen vroegen. En ja hoor, hij kwam ze tegen voor dertig euro minder. De volgende dag belde hij de sportzaak op en confronteerde de verkoper met de lagere prijs. Die moest even z'n chef raadplegen en het antwoord was: ~ We zetten ze voor u apart voor die lagere prijs. Bij het afhalen was hij geen kandidaat voor de sokjestruc.
zaterdag 19 november 2011	Linkmiechelarij Soms tuin je ergens argeloos in. In het verleden informeerde ik voordat ik iets bestelde of kocht eerst naar de prijs. Tegenwoordig laat ik dat voor kleinigheden wel eens achterwege en dan ga je soms de bietenbrug op. Voor het verlengen van mijn paspoort had ik nog wel een pasfoto, maar het was er één van jaren geleden. Dikke kans dus dat die de strenge controle bij de gemeente niet zou overleven; de jaren hadden flink wat sporen achtergelaten. Onderweg naar de fotograaf zat ik nog te dubben of drie of vijf foto's zou nemen. Bij de fotograaf was het snel geregeld. Na het nemen van de foto informeerde de man of ik er acht of zestien wilde hebben, andere mogelijkheden waren er niet. Een setje van acht kostte vijftien euro. ~ Een beste prijs, liet ik me ontvallen. ~ Digitaal, meneer!, gaf de man zonder te verblikken of te verblozen ten antwoord, alsof het twee keer op een knop drukken arbeidsintensiever en kostbaarder is vergeleken met de oude wijze van foto's maken. Eerst in een donkere kamer het negatief bewerken met chemisch spul, daarna het fotopapier belichten via het negatief. Dat papier ging in een badje en het portret kwam heel langzaam tevoorschijn. Aan een waslijn werden de foto's met een knijpertje te drogen gehangen. Na een week of soms enkele dagen kon je ze ophalen. Bij het afrekenen van de leges voor het nieuwe paspoort op het gemeentehuis zei ik langs m'n neus weg dat pasfoto's maken tegenwoordig een goede handel is: acht pasfoto's vijftien euro. ~ Ja dat heb ik ook gemerkt, maar hier schuin aan de overkant doet een fotograaf het voor ongeveer de helft van de prijs. Goede foto's en niks op aan te merken, misschien iets voor de volgende keer, meldde de ambtenares.
zaterdag 12 november 2011	Voetbal Zo af en toe roepen mijn grootvaderlijke plichten me naar het voetbalveld. Zo stond ik vandaag even over tienen op het veld van Jodan Boys aan de andere kant van de stad. Op de fiets erheen constateerde ik dat ondanks het schijnende zonnetje een paar handschoenen meenemen niet zo gek zou zijn geweest. Mijn jongste kleinzoon maakt deel uit van Jodan Boys D1, een selectie van de wat betere voetballertjes in die leeftijdsgroep. Drie keer per week wordt er fanatiek getraind en zaterdags moeten de opgedane ervaringen in het veld worden waargemaakt. Deze ochtend tegen Alexandria D1. Aanvankelijk ging de strijd gelijk op, hoewel de bezoekers wat voetbalvaardiger waren. Dat laatste betaalde zich op de duur uit: een mooie aanval van Alexandria werd bekroond met een doelpunt. Voor de rust scoorden die jongens nog een keer, dus de mannen van Jodan Boys hadden in de rust wat te bespreken. Na de rust hetzelfde beeld. Dat mondde uit in een doelpunt van de bezoekers, waardoor de eindstand op 0-3 kwam. Frisse lucht volop voor de voetballers en hun supporters, al zat ik op de fiets naar huis te kleumen van de kou.
zaterdag 5 november 2011	Doyenné du Comice en Koningspeer In de supermarkt ben ik in de groenteafdeling op zoek naar goudrenetten. Voor mijn oudste kleinzoon en mij maakt mijn vrouw bijna iedere week appelmoes die stukken lekkerder smaakt dan die uit een glazen potje. Bij mij in de buurt staat een oude man aan een vrouw uit te leggen dat in de kist voor hen de lekkerste peren die er bestaan, zijn uitgestald. ~ Kijk maar op het bordje: Doyenné du Comice) oftewel de Koningspeer). Doyenné betekent namelijk koning. Hartstikke goedkoop en ik kan het weten want ik ben groenteboer geweest. Naast mij vraagt een man me terwijl hij naar die peren wijst of het handperen zijn. ~ Vraag het maar aan die man daar. Die is groenteboer geweest, is mijn voorzetje. Hij is aan het goede adres; de voormalige groenteboer geeft ook hem uitvoerige uitleg en besluit zijn riedel met: ~ Ik ben altijd groenteboer hier op de markt geweest en ....(wijzend op mij) .... hij weet dat ook nog! ) Doyenné du Comice is op de Conference na de meest gekweekte handpeer in Nederland. Het ras is gekweekt door de Comice Horticole de Maine et Loire te Angers in Frankrijk en in de handel gebracht in 1849. (bron: Wikipedia) **) Koningspeer was een handpeer die je niet kon bewaren, maar die direct van de boom voortreffelijk smaakte. De oorspronkelijke naam was Noord-Hollandsche Suikerpeer (bron: Bongerd Groote Veen, Historische fruitrassen)
zaterdag 29 oktober 2011	In 't voorbijzwemmen (14) Terwijl ik me te water liet, stond een viertal kerels in het ondiepe de nederlaag van Feyenoord tegen Go Ahead te bespreken. Nadat ik een baantje van 25 meter heen en weer had gezwommen, waren de onuitspreekbare namen van voetballers in de eredivisie aan de orde. Een heen en weertje later schoot Eddy Treytel bij een uittrap een meeuw uit de lucht. Na nog een retourtje was één van de mannen het kennelijk zat: ~ Kom op jongens, dat voetbal is helemaal niks. Laten we maar gaan zwemmen.
	De Waag woensdagmiddag: Mijn laatste optreden dit jaar werd bezocht door twee vrouwen uit Peru en zes Nederlanders. De Waag sluit z'n poort tot april volgend jaar. De winterslaap kan beginnen.
zaterdag 22 oktober 2011	De Waag woensdagmiddag: Voor tien Nederlanders, vier Zuid-Afrikaners, drie Israëli en een - waarschijnlijk - Thaise maakte ik in de loop van de middag een pijpje. Zuid-Afrikaners overval ik meestal met de vraag: ~ Weet u dat er in Zuid-Afrika ook een plaats bestaat met de naam Gouda? Deze keer wist één van hen het: ~ Ja hoor, ongeveer ten noordoosten van Kaapstad. Toen ik tussendoor voor de ingang van de Waag een pijpje stond te roken, passeerden een man en een vrouw. ~ Zullen we even hier naar binnen gaan?, opperde de man goedgemutst. ~ We hebben vandaag al één keer cultuur gehad en dat vind ik meer dan genoeg, kreeg hij ten antwoord. Zonder verdere discussie sjouwden ze door. Toen ik na afloop achter de Waag mijn tas op de bagagedrager stond vast te binden, stapte een oude man op z'n fiets af met de woorden: ~ Zo karretje sta jij er nog? Kom maar, dan ga ik je gauw thuis brengen.
zaterdag 15 oktober 2011	De Waag woensdagmiddag: Het miezerde gestaag, zo'n regentje waar je zeiknat van wordt. De markt bood een troosteloos aanzicht, enkele mensen haastten zich met een paraplu in de paraatstand naar een droog onderkomen. Enkelen vonden dat in de Waag: een Duits echtpaar, een Duits gezin met vier kinderen en twee Brabantse stellen. Het Duitse echtpaar had nog maar de volgende dag om iets in Nederland te bekijken. ~ Rotterdam of Amsterdam?, was de vraag die zij mij voorlegde. ~ Neem Amsterdam maar, was mijn advies. De Brabanders waren gezellige lui. Niet alleen over pijpen werd geouwehoerd, maar ook kwamen leerlooierijen en een Portugese markt voorbij. Voor mijn trouw bezoek aan mijn tabaksboer werd ik beloond: een goed verzorgd en interessant herdenkingsboek over de 175-jarige tabakszaak kreeg ik cadeau. Een leuk gebaar. Wat mij opviel is dat de schrijver in foto's en in de tekst een belangrijke plaats heeft ingeruimd voor het personeel dat in de winkel werkt en heeft gewerkt. Ook is de ondertiteling 'Geschiedenissen rond de oudste tabakszaak van Nederland' geen loze kreet. Kortom: belangwekkend om te lezen of om gewoon een beetje te bladeren om de mooie foto's te kijken.
zaterdag 8 oktober 2011	De Waag woensdagmiddag: Een middag waarvan je kon verwachten dat er geen hond zou komen om de Waag te bezoeken. Het viel mee: drie Taiwanezen, vier Duitsers en drie Amerikanen. Toen ik tussendoor een pakje tabak ging halen, was het pand van mijn tabaksboer opgetuigd met oranje slingers en op de gevel prijkte een schild met het koninklijk wapen en de titel 'Hofleverancier'. Binnen werd door de verkoopster trots de ingelijste oorkonde getoond, die behoorde bij de benoeming tot hofleverancier. Zij vertelde dat de hele procedure om tot hofleverancier te geraken zo'n anderhalf jaar had geduurd. Het predikaat is bestemd voor ten minste honderd jaar bestaande bedrijven met een uitmuntende service, duurzame kwaliteit en een goede bedrijfsvoering. Het is een beslissing van koningin Beatrix zelf wie voor het predikaat in aanmerking komt. Hoewel van harte gegund verbaast het me toch dat in deze tijd met antirookcampagnes van o.a. Clean Air Nederland, KWF Kankerbestrijding en de artsenkoepel KNMG een winkel barstensvol met artikelen die dodelijke hart- en longziekte zouden veroorzaken zo'n titel nog krijgt toebedeeld. Dit dropte ik zo terloops in de winkel, waarop een andere klant reageerde met: ~ Ja, hè, hè, Beatrix zelf rookt als een ketter.
zaterdag 1 oktober 2011	Ameland De Amelander schalken hebben gestolen drie balken des avonds in de maneschijn. Daarom zal dit hun wapen zijn. Te mooi weer om pijpen te maken. Het werd een paar dagen Ameland: langs het strand gebanjerd, een paar uurtjes gezond, in zee gezwommen en het eiland rondgefietst.
zaterdag 24 september 2011	De Waag woensdagmiddag: Kermis op de Markt. Dat betekende ongelooflijk veel herrie van geluidsboxen die tegen elkaar op staan te blèren en zelfs een tweetal molens die jongelui bijna boven het stadhuis kopje laten duikelen. Op het instapplatform ligt een waterslang klaar om de kots van beroerd geworden kermisgasten weg te spuiten. Omdat de politie geen bureau meer in het centrum heeft, is de begane grond van de Waag min of meer het onderkomen van politieagenten die 's middags en 's avonds het woeste volk in het gareel moeten houden. Ze hebben zelf hun drankjes en bikkesement meegebracht en hebben voor de avonduren de sleutel van het gebouw ter beschikking. Buiten verwachting kwamen toch nog zo'n 19 mensen ons met een bezoek vereren. Dat waren: twee Taiwanezen, twee Duitsers, twaalf Nederlanders, één Chinese, één Japanse, één Libanees.
zaterdag 17 september 2011	De Waag woensdagmiddag: Een gezelschap van 36 personen had zich van tevoren al aangekondigd. Zij zouden in twee groepen de Waag komen bezoeken. De eerste groep om kwart voor twee en de tweede een dik uur later. Niet allen hadden de moed om zich naar boven te hijsen; zeker een stuk of dertien bekeken de trap naar de eerste etage en hielden het maar voor gezien. Toch ook nog wat toeristen kwamen op bezoek: tien Nederlanders, één Taiwanees, twee Engelsen, één Argentijn. De Argentijn was wel met een heel spectaculaire tocht bezig. Hij was per vliegtuig naar Madrid gereisd, had daar een mountainbike gekocht en was via Frankrijk en België naar Nederland gefietst. Hij bezocht in Gouda een broer van zijn grootvader. Die grootvader was na de Tweede Wereldoorlog naar Argentinië geëmigreerd. Het avontuurlijke had de kleinzoon kennelijk van hem geërfd, want hij zou de volgende dag weer verder gaan fietsen. Langs de Rijn via Zwitserland naar Frankrijk om daar nog wat geld te verdienen voor de terugreis naar huis. De thuisreis was gepland voor december. De Argentijn - vergezeld van zijn oom - sprak bij zijn vertrek uit de Waag de enige woorden Nederlands die hij kende: ~ Tot ziens. Ik antwoordde met: ~ Tot ziens en goede reis. ~ Hoe kun je nou 'tot ziens' zeggen, je ziet hem nooit weer, zei z'n oude oom tegen mij. ~ Och, hij is nog jong zat, was mijn antwoord. ~ Ja, maar jij niet, zei de man.
zaterdag 10 september 2011	De Waag woensdagmiddag: Een wel heel rustige middag: één Engelsman met een Nederlandse begeleidster en twee Spaansen. Toen bij de geschiedenis van de pijp de Tachtigjarige Oorlog even werd genoemd, waren de Spaansen met stomheid geslagen. Tachtig jaar oorlog tussen de Nederlanden en Spanje? Nooit van gehoord. ~ Kregen jullie dat dan niet mee bij de geschiedenisles op school; koning Filips II en zijn hier gehate generaal Alva (Alba in het Castiliaans)?, opperde ik. ~ Nee, maar zal ik u eens wat vertellen. Mijn achternaam is Alba, biechtte één van hen vrolijk op. Tijd genoeg om buiten tijdens een droog moment een pijpje te roken. Daar werd ik aangesproken door een vrouw uit Vlaanderen. ~ Jazeker, u kunt op de begane grond van de Waag rustig rondkijken, maar voor het ambachtenmuseum moet u entree betalen. Ik zit daar nu om kleipijpen te maken, lichtte ik haar bij. ~ Oh, een pijpenmaker. Nou dan heb ik nog wat voor jou: weet je waarom Hollanders in korte broek naar de Walletjes gaan? ~ Geen flauw idee. ~ Zonder pijpen is het een stuk goedkoper.
zaterdag 3 september 2011	De Waag woensdagmiddag: Dankzij de antiquiteitenmarkt op de Markt kwam er nog steeds wat volk opdagen: zeven Polen, twee Duitsers, zes Nederlanders. Een oudere bezoeker vroeg me of ik wist waar de uitdrukking een zware pijp roken vandaan kwam. Ik wist wat het ongeveer betekende namelijk door eigen schuld in moeilijkheden raken. De man kwam met de verklaring: ~ Als de bruid vroeger een potige vrouw of een kenau was, zou de bruidspijp stevig gestopt worden en zou de bruidegom het zwaar hebben om de pijp te roken. Met andere woorden hij zou een zware pijp roken, maar ook later in het huwelijk problemen krijgen om zich te handhaven. De bruidspijp Halverwege de zeventiende eeuw ontstond het gebruik om een bruidegom een met (kunst)bloemen versierde kleipijp te geven. Op de bruiloftsdag kreeg hij hem met een toepasselijk toespraakje cadeau van naaste familieleden. De pijp werd gestopt door de bruid en ook door haar aangestoken. Zij gaf hem daarna aan haar man en maakte daarmee haar ondergeschikte rol aan haar kersverse man kenbaar. Na de bruiloft werd de pijp zorgvuldig bewaard in de opkamer (de mooiste kamer van het huis) of bewaard in de linnenkast. De pijp mocht onder geen voorwaarde breken, want dat betekende het eind van hun huwelijksgeluk. Slechts op hoogtijdagen zoals bijvoorbeeld de zilveren bruiloft van het paar ging de brand weer in de pijp. In Nederland was tot na 1900 de bruidspijp in zwang
zaterdag 27 augustus 2011	De Waag woensdagmiddag: Omhuld met een regenzeiltje fietste ik naar de Waag. Het regende gestaag en dat kon een drukke middag worden, omdat overdekt recreëren dan een aantrekkelijke optie is. Het viel mee: 7 Duitsers, 6 Nederlanders, 2 Fransen, 4 Zuid-Koreanen, 5 Grieken. De Koreanen wilden met mij - kennelijk als exotisch exemplaar van het Europese ras - op de foto en dat was geen probleem. Zij waren per trein op reis door Europa en hun volgende bestemming was Brussel. Toen ik om vijf uur naar huis ging, werd mijn interesse gepeild voor de vrijwilligersbrunch. Eind oktober organiseert de gemeente Gouda net als voorgaande jaren een brunch voor vrijwilligers die in Gouda actief zijn. Het evenement vindt dit jaar eind oktober plaats in de St Jan en de burgemeester met zijn wedhouders en raadsleden zijn niet te beroerd om een paar uurtjes als ober op te treden. Mensen die iets voor elkaar doen zijn de doelgroep voor dit leuke initiatief en daar behoor ik helemaal niet bij. Eén keer in de week een middag een paar kleipijpen maken en wat ouwehoeren over de geschiedenis van de pijp doe ik uitsluitend voor mijn eigen lol. Ik zou me dood generen als ik tijdens de brunch naast iemand kwam te zitten die vertelt als mantelzorger de hele week pro deo klaar te staan voor een zieke buurvrouw. Bovendien genieten we als vrijwilliger bij de kaasboer leuke faciliteiten: één keer per jaar een dineetje, een gezamenlijk dagje uit, een kleine onkostenvergoeding, zo nu en dan een flinke brok kaas en in het aanstaande voorjaar zelfs een cursus Franse conversatie. En dat allemaal voor wat hobbyen.
zaterdag 20 augustus 2011	De Waag woensdagmiddag: Op mijn werktafel in de Waag staat altijd een beker met zeepsop met daarin twee pijpen. Dit om de vraag 'Worden kleipijpen heden ten dage nog gebruikt?' te kunnen illustreren. Ja dus, vooral door pijprokerclubs wordt de gelakte Goudse pijp nog driftig gebruikt, maar ook herinneren vele ouderen zich hoe zij in hun jeugd een kleipijp voor een duppie kochten om ermee bellen te blazen. Kinderen nemen soms de proef op de som en gaan spontaan aan de gang met mijn beker met zeepsop Een bezoekster ging het deze week ook nog eens proberen en het ging haar goed af; zij wist een knots van een bel te blazen. Alleen het weggooien van de bel en het weer met het pijpje opvangen lukte haar nog niet. De bellenblaasster vertrouwde mij toe, dat zij graag een aantal pijpjes voor haar kleinkinderen wilde meenemen om hen in deze sport in te wijden. Echter de prijs van omstreeks zes euro die een eenvoudig onopgesmukt pijpje beneden in de winkel moest kosten, vond zij overdreven pittig. Daar had zij wel een punt, want sinds enige tijd geldt voor alle pijpen - geglazuurd, mooi beschilderd, gemarmerd, kaal zonder enige franje, groot, klein, bont of Delfts blauw - een eenheidsprijs van zes euro. Ik heb haar doorverwezen naar een tabakswinkel op de Markt, waar een simpel pijpje nog wel voor circa drie euro te koop is. Op bezoek kwamen: 11 Nederlanders, 6 Duitsers, 4 Tsjechen. Mijn verhaaltje over het Goudse pijpjes halen op de schaats, begin ik altijd met de kreet 'Wij, Hollanders zijn schaatsers'. Eén van de Tsjechen kon het toch niet laten me in te wrijven, dat zij een Martina Sáblíková hadden, die de Hollandse schaatssters verschillende keren haar hakken had laten zien.
zaterdag 13 augustus 2011	In 't voorbijzwemmen (13) Gezondheidsproblemen worden door de oudere zwemmers ook in het zwembad besproken. Dat gebeurt meestal met een aanloopje: ~ Jij ziet er nog heel goed uit voor je leeftijd, meldt een vrouw aan een man. ~ Dank je wel, maar ik heb wel geweldig last van mijn been, is het antwoord. ~ Ja, dat zag ik daarstraks. Je liep hartstikke mank. ~ Volgende week moet ik ermee naar het ziekenhuis. ~ Is het zo ernstig? In een medische verhandeling had ik geen zin, dus ik versnelde mijn schoolslag. Bijna iedere morgen trekt een huisarts in ruste zijn baantjes. Soms proberen zwemmers waarschijnlijk lijdend aan PHPD (Pijntje Hier, Pijntje Daar) zijn oordeel te vragen over hun klein lichamelijk ongemak. Zij maken zich daar kennelijk ongerust over, maar zij durven of willen daarmee toch niet naar de dokter te gaan. Volgens mij heeft hij een standaardadvies; al minstens drie keer hoorde ik hem zeggen: ~ Even naar het ziekenhuis, fotootje laten maken.
	De Waag woensdagmiddag: Een kijkje namen gasten uit: Duitsland (6), Frankrijk (6), Nederland (13), België (1), Engeland (6), Argentinië (1), Japan (1).
zaterdag 6 augustus 2011	De Waag woensdagmiddag: Zomers gooi ik vaak het raam van de eerste etage van de Waag open om de bezoekers een aardig fotootje te laten maken van het stadhuis tezamen met de St Jan. Dan vertel ik er gelijk mijn weetjes bij, zoals over de trapgevel van de achterzijde die pas bij de restauratie van eind jaren veertig is ontstaan. Voor die tijd was het een eenvoudige puntgevel. De luikjes voor de ramen zijn er ook in die tijd opgetimmerd. Deze versieringen kwamen uit de koker van de toenmalige burgemeester James. Deze burgervader was een echte regent en zeer overtuigd van zijn eigen waardigheid; zijn secretaresse moest bijvoorbeeld nog achteruit lopend zijn bureau verlaten. Hij was ook niet te beroerd om tijdens deze restauratie zijn konterfeitsel in steen aan de zijkant van het stadhuis in de muur te laten metselen. Begin jaren vijftig werd het gerestaureerde stadhuis heropend door Koningin Juliana. De koningin verscheen in een eenvoudig zomerjurkje, maar burgemeester James had zich uitgedost in een speciaal pakkie: een soort uniform met schouder epauletten en een sjerp waarin voor de Tweede Wereldoorlog ook ministers zich graag vertoonden. Het verhaal gaat dat een meisje dat het tafereel gadesloeg, aan haar moeder vroeg: ~ Mamma, wie is die mevrouw naast de koning? De bezoekers kwamen uit: Brazilië (1), Engeland (4), Zwitserland (2), Canada (3), Nederland (11).
zaterdag 30 juli 2011	De Waag woensdagmiddag: Een ideale middag; niet al te overdreven veel bezoekers, niet te stil, even tijd om buiten in de zon rustig een pijpje te roken en tussendoor een kopje thee te drinken. Zo'n zes keer m'n verhaaltje afgestoken en een pijpje gemaakt, wat wel het maximum is zonder op z'n Utrechts gezegd 't so zat as gespoge spek te worden van het steeds debiteren van dezelfde riedel. M'n praatjes werden gehouden voor klanten uit: Verenigde Staten (1), Italië (6), Polen (2), Spanje (4), Nederland (18). En dat allemaal in hechte samenwerking met gids Tim die zich verdienstelijk maakt met verhalen over het oude reliëf, zich waagt aan het maken van kaarsen en als ik buiten een pijpje rook zich bekwaamt in het pijpenmaken.
zaterdag 23 juli 2011	De Waag woensdagmiddag: De gids die 's woensdags de bezoekers bezig houdt met verhalen over het reliëf van de Waag en het maken van kaas en kaarsen, was op vakantie. Gelukkig kreeg ik gezelschap van Tim, een jonge student die normaal alleen in de weekenden gidst. Tim bleek niet alleen goed te gidsen, maar ook nagedacht te hebben over de producten van De Waag. De vaak als souvenir in de winkel van de Waag aangeschafte spullen zouden meer cachet krijgen als die iets unieks van de Goudse Waag zouden uitstralen. Voor de pijpen had hij een reliëfstempeltje met een afbeelding van de Waag ontwikkeld dat na het maken van de pijp in de kop kon worden gedrukt. Vanmiddag hebben we het uitgeprobeerd: het ziet er leuk uit, wel zou er een handvat aan moeten zitten en pas gebruikt moeten worden als de pijp leerhard is. Zoals hier afgebeeld was de klei nog veel te zacht. We experimenteren gewoon verder. Samen vergastten we de bezoekers op onze verhalen. Soms geschiedkundig niet helemaal verantwoord, maar vooruit, 't moet ook een beetje vermakelijk zijn. Onze gasten kwamen uit: Canada (3), België (4), Verenigde Staten (3), Nederland (10).
zaterdag 16 juli 2011	De Waag woensdagmiddag: Uit alle windstreken bezoek: Nederland (14), Engeland (4), Verenigde Staten (4), Israël (3), Duitsland (12), Australië (6), Frankrijk (3). De Fransen hadden haast; ze fotografeerden alles en namen de benen. 't Kwam mij wel goed uit. De Waag vrijdagmiddag: Op dringend verzoek een extra middagje aan 't showen omdat geen gids beschikbaar was. Twee Israëli, twee Duitsers, acht Nederlanders, drie vrouwen uit India, twee Zweedsen en twee Spanjaarden verschenen voor mijn tafel. De twee Spanjaarden waren een jong stel; hij uit Madrid en zij uit Barcelona. De jongen stelde een opmerkelijke vraag: ~ Er zijn kleipijpen waar op de kop een afbeelding verschijnt als je er stevig mee rookt. Hoe komt dat? Normaal krijg ik deze vraag van oudere Nederlanders van wie de grootvader wel eens met een doorroker zat te stomen. Het zit in 't kort zo: Voor het bakken van de pijp wordt met een aneline potlood en later met een aneline transfer een afbeelding op de kop aangebracht. Na het bakken is van de afbeelding niets meer te zien, maar als de pijp intensief wordt gerookt, wordt de pijp bruiner behalve waar de aneline zat. En zie daar een plaatje van een molentje of iets dergelijks.
zaterdag 9 juli 2011	Mezen Vanaf zondag waren we in de ban van het mezenpaartje dat in het nestkastje boven de keukendeur zijn jongen vlieggereed probeerde te maken. Al eerder brak er boven ons een zielig gepiep uit als we de keukendeur openden. Kennelijk dacht het jonge grut dat hun ouders arriveerden met een vette hap. Dinsdagmiddag was het feest in de tuin. Door het warme weer besloten mieren hun bruidsvlucht te maken en de oude mezen waren niet te beroerd deze in hun vlucht naar boven te vangen en op de waslijn bij te werken tot een aangenaam hapje. Vervolgens werd de lekkernij in de bekken gestopt van de jongen, die zich soms al voor het invlieggat lieten zien. Woensdagmorgen bij het openen van de keukendeur was er een einde gekomen aan het gepiep. De hele rataplan was de wijde wereld ingetrokken. Uit een hoge berk in de buurt klonken nog wel de waarschuwingskreten van de ouwelui. De moorddadige wereld van katten en spechten had het hokje al dagen in de smiezen en zou de jongen bij een enkele onvoorzichtigheid zonder pardon te grazen nemen. Tja, een paar zullen het in ieder geval wel redden. De Waag woensdagmiddag: Vier Fransen, acht Nederlanders, twee Belgen en vier Oostenrijkers zochten hun heil in de Waag. Terwijl ik een pijpje maakte voor de Fransen was gids Heyme Vis was zo vriendelijk om hen in hun eigen taal tekst en uitleg te geven over het pijpenmaken. Slechts even had hij een probleem; het Franse woord voor meerschuim had hij niet onmiddellijk paraat. Ik kon hem in ieder geval niet te hulp schieten, maar hij kwam er goed uit door het woord min of meer te omschrijven. Soms dwalen de gesprekken wat af. Toen ik vertelde dat de mal door de pijpenmakers kast (van het Engelse cast) werd genoemd en de man die er mee werkte de kaster was, vroeg de Belgische vrouw: ~ Zou daar soms mijn naam Van Kaster (in België waarschijnlijk geschreven als Vankaster) vandaan komen? Ik veronderstelde van niet: 't 'Van' duidt meer op een topografische naam en vroeg of er soms een dorp of buurtschap in Vlaanderen was met die naam. Ja, dat was inderdaad het geval. Dus ik kon de vrouw tevredenstellen met: ~ Waarschijnlijk heeft één van uw verre voorouders geboren in Kaster zijn biezen daar gepakt en werd hij elders nader aangeduid met jongeman van Kaster. Mijn gasten mogen altijd een oude pijpenkop meenemen. ~ Minstens honderd jaar oud en helemaal voor niks een Gouds souvenir, beveel ik soms aan. Vandaag keek een oudere man er bedenkelijk naar en ik spoorde aan met: ~ Zou u geen ouwe kop meenemen? ~ Heb ik zelf al, zei hij grijnzend.
zaterdag 2 juli 2011	Immer gerade aus Na een paar uur op donderdag rondstiefelen in Aken vonden mij vrouw en ik het welletjes. Voor ons gevoel hadden wij alles van belang bekeken en bovendien verschenen er wat donkere wolken boven de stad. Dus op naar het station voor de terugreis. Hoewel mijn richtingsgevoel me zelden in de steek laat, vroeg ik voor alle zekerheid op een pleintje aan een paar oude dames of we inderdaad richting station liepen. Resoluut antwoordde één van de vrouwen: ~ Immer gerade aus. Na zo'n vijf minuten sjouwen zonder iets te herkennen van de heenreiswandeling begon dat 'Immer gerade aus' me een onrustig gevoel te geven. In de oorlog werden namelijk Duitse soldaten die de weg vroegen, met 'Immer gerade aus' en wijzend richting Duitsland de verkeerde kant opgestuurd. Zogezegd een kleine verzetsdaad. Ook na de oorlog - begin jaren vijftig - toen Duitsers al weer geld genoeg hadden om hier op vakantie te gaan en soms de weg vroegen, was 'Immer gerade aus' nog een poosje in zwang. Leukerds beweerden dat zij 'Gib mir mein Fahrrad zurück' daaraan toevoegden. Na weer vijf minuten lopen stonden wij toch pal voor Hauptbahnhof Aachen. De Waag woensdagmiddag: Vijf pijpen werden gemaakt voor zeven Duitsers, vier Nederlanders, twee Belgen en drie Zuid-Afrikaanse meisjes. Opvallend dat voor de derde keer dit jaar Zuidafrikaners bij De Waag binnenkwamen. Er gingen jaren voorbij dat ik ze niet zag. Deze hadden verre voorouders die uit Nederland kwamen. De ouders van één van hen hadden zelfs een paar antieke houten schaatsjes in huis.
zaterdag 25 juni 2011	De Waag woensdagmiddag: Tegen tweeën kwamen op hun dooie gemak twaalf dames binnen druppelen. Zij hadden hun komst van tevoren aangekondigd en gereserveerd onder de naam 'Zwerfkatjes'. Was het een reisvereniging, een zangkoortje of een clubje dames die zwerfkatjes te eten gaven? Helaas realiseerde ik me achteraf dat ik dat toch minstens even had kunnen vragen. Voordat ik mijn showtje voor de Zwerfkatjes begon, vertelde één van hen dat haar vader lang geleden nog op de schaats een Goudse pijp was wezen halen. Ik beloofde haar er later op terug te komen. Later toen ik een lange gelakte pijp liet zien, haakte zij gelijk aan met: ~ Ja, zo'n pijp was het geweest die haar ouwe heer had meegebracht. Na afloop van mijn prevelementje inclusief het verhaal over het Goudse pijpen halen, kwam zij weer buurten om het verhaal van haar vader aan mij kwijt te raken. Ook weer achteraf had ik dat anders aan moeten pakken: toen het onderwerp aan de orde kwam, had ik haar domweg moeten uitnodigen de belevenissen van haar vader en plein public uit de doeken te doen. Ik blijf leren. Na hen zochten nog drie Chinezen, vijf Nederlanders en drie Duitsers aan mijn tafel hun vertier. De laatsten zochten ook een poosje beschutting, want de regen kwam met bakken uit de lucht.
zaterdag 18 juni 2011	De Waag woensdagmiddag: De hoofdmoot aan bezoekers bestond uit een gezelschap uit Moerdijk. Ze waren met zo'n 53 personen, maar achteraf hoorde ik dat er een stuk of vijftien beneden waren achtergebleven; ze achtten zichzelf of waren niet in staat de twee trappen naar de eerste en tweede etage te beklimmen. Om dit wat chagrijnig gedoe te voorkomen zou bij reserveringen en in de folder de mededeling 'Geen lift' geen overbodige luxe zijn. Enige consternatie ontstond toen ik vertelde dat ik me nooit in Moerdijk zou durven te vertonen. ~ Hoe zo dan niet?, was de logische reactie. ~ Zelfs een minister die jullie verzekerde dat na de brand alles veilig was, had het lef niet daar uit z'n auto te komen. Geen staande ovatie, slechts hier en daar een glimlach. Verder kwamen een studente uit Australië en twee Nederlandsen een kijkje nemen. Ook m'n leermeester in het maken van lange pijpen had de moeite genomen m'n praatje in de Waag aan te horen. Hij was gelukkig tevreden.
zaterdag 11 juni 2011	De Waag woensdagmiddag: ~ Suikerbossie ek wil jou hê, begon de man van een jong gezinnetje uit Zuid Afrika te zingen, toen ik hun vertelde dat wij dat liedje op de lagere school zongen. Zij kwamen pas om half vijf binnenvallen maar voor lui die zo'n eind komen om mij een pijpje te zien maken, maakte ik er een uitgebreide sessie van. Zij vroegen of ik langzaam wilde praten omdat ze toch wat moeite hadden met het hedendaagse Nederlands. Soms liep het toch nog even spaak: het woord 'lucifer' kwam hun totaal onbekend voor. Het probleem loste zich snel op toen ik mijn doosje lucifers tevoorschijn haalde. Vuurhoutjie! Voor wie nog even 'Suikerbossie' wil zingen: Suikerbossie ek wil jou hê Suikerbossie ek wil jou hê Suikerbossie ek wil jou hê Wat sal jou mama daarvan sê Dan loop ons so onder deur die maan Dan loop ons so onder deur die maan Dan loop ons so onder deur die maan Ek en my suikerbossie saam Eerder kwamen binnen: twee Japanse vrouwen, twee Amerikanen, twee Maleisiërs, twee Nederlandse vrouwen. Vier keer m'n riedeltje afgedraaid.
zaterdag 4 juni 2011	Keramiek dagen Op Hemelvaartdag en de dag erna stond alles op de Markt in Gouda in het teken van keramiek. Voor de Waag waren op een verhoging pottenbakkers in de weer om te proberen de hoogste vaas of de breedste schaal te draaien. Rondom het stadhuis stonden de kramen waarin de spullen van keramisten uit binnen- en buitenland waren uitgestald. In het stadhuis was een speciale expositie ingericht van de beste werken van de deelnemende keramisten. In de Sterzaal waar de stukken stonden opgesteld, was om Adrie Moerings - de laatste professionele pijpenmaker in Gouda die vorig jaar overleed - te herdenken zijn foto en enige van zijn producten opgesteld. Kleipijpen waren daar tot mijn verbazing niet bij. De Waag woensdagmiddag: 'Gurken aus Holland, herrlich und gesund wie immer' - zinnetje uit de krant van die morgen - had ik voor Duitse bezoekers in petto als dit in het praatje van pas zou komen. Geen Duitser te bekennen, wel een Nigeriaan, een Indonesische, een Frans echtpaar op leeftijd, vier Engelsen, vijf Nederlanders en vijf Amerikaanse jongelui. De Amerikanen keurden me nauwelijks een blik waardig, vlogen de trap op naar het kaasmuseum, liepen daar een rondje en verlieten haastig het gebouw. De Fransen spraken geen woord buiten de deur en met mijn Frans was er nauwelijks met hen te communiceren. Na het maken van een pijpje heb ik hen met de kreet 'cadeau' een pijp gegeven. Dat ter compensatie van het feit dat in het museum elke toelichting in het Frans nog ontbreekt. Later hoorde ik in de winkel van de Waag dat de Franse oudjes nog wat kaarsen hadden gekocht en dat tevens het bij mij meegenomen pijpje was afgerekend. Tja....
zaterdag 28 mei 2011	In 't voorbijzwemmen (12) Twee wat oudere mannen: ~ Ik kon me raar genoeg zijn naam niet meer herinneren. ~ Je moet het zo zien: je hersens werken net als een computer. Als de gereserveerde ruimte voor namen vol raakt, worden oude namen opgeruimd. ~ Dat kan wel wezen, maar als ik een enkele keer naar de kerk ben geweest, weet ik bij thuiskomst al niet meer waar de dominee over heeft gepreekt. ~ Tja, toch kennelijk ook weer een kwestie van gedateerde informatie. Twee andere zwemmers: ~ 't Is wel erg droog de laatste tijd. Ik hoorde dat de groenten een flink stuk duurder zullen worden. ~ Duurder wordt het altijd; te droog , te koud, te warm of te nat, er is altijd wel wat.
zaterdag 21 mei 2011	De Waag donderdagmiddag: Woensdagmiddag was het museumgedeelte van de Waag gesloten. De kaasboer had de ruimte nodig voor een vergadering. Toeristen - al of niet doorverwezen door het VVV - moesten hun heil elders zoeken. Donderdagmorgen organiseerde de kaasboer voor een gezelschap van zo'n twaalf personen een brunch. Pottenkijkers in de vorm van bezoekers waren op dat moment niet welkom en kregen te horen dat na enen de tent weer open ging. Donderdagmiddag vertrok de manager van de kaasboer wat vroeger: praten bij de gemeente over het aantrekkelijk maken van Gouda voor toeristen. 't Was een tamme middag. Er werden pijpjes en kaarsen gemaakt voor zes Amerikanen en twee Canadezen.
zaterdag 14 mei 2011	Koningin Zelfs in de Tweede Kamer kwam het ter sprake: moest Maxima koningin worden als Willem koning werd of gewoon prinses blijven. Aanhangers van de emancipatiegedachte vonden dat zij prinses moest blijven, omdat je anders de echtgenoot van de koningin ook koning moest noemen. Vooral de aanbidders van 't koningshuis vonden dat alles bij het oude moest blijven. De Tweede Kamer koos voor koningin Maxima. In een discussieprogramma op de radio kwam toch een intrigerend aspect naar voren. ~ Stel dat een nieuwe koning een man trouwt of een toekomstige koningin kiest voor een vrouw als echtgenote. Niet geheel ondenkbaar, maar wat dan?, bracht een opbelster in. Haar opmerking werd wonderlijk genoeg totaal genegeerd, hoewel de door haar gestelde situatie tegen die tijd een hoop sores kan opleveren. Als we als Nederlanders toch zo graag een koningshuis willen hebben, zou ik voorstander zijn om als staatshoofd voortaan uitsluitend de vrouwelijke lijn te volgen. Tenslotte hebben we al meer dan honderd jaar een vrouw aan de koningsscepter en bovendien waren de koningen daarvoor niet veel soeps. Zakkenvullers en oude bromberen om maar wat te noemen. Dus net als een bijenvolkje wat mij betreft altijd een koningin en haar gade mag best prins of prinses heten. Wel hebben wij dan op dit moment een probleempje met de opvolging. Nee dus: Amalia wordt koningin en wordt Maxima - net als Emma eertijds - voorlopig koningin-regentes. De opvolging in de vrouwelijke lijn loopt nauwelijks gevaar. In Engeland lopen bijvoorbeeld nog twee vrouwen rond die meer bloed van Willem Oranje in de aderen hebben dan Beatrix en anders kiezen we toch zelf een leuke beschaafde Nederlandse als koningin. Er lopen wel honderden zo niet duizenden meiden in Nederland rond die qua charme en uitstraling best met de populaire Maxima kunnen concurreren. Voor de goede orde: ik ben voorstander van de Republiek Nederland. De Waag woensdagmiddag: Voor zes Engelsen, twee Duitser, twee Roemenen, een Poolse en twee Nederlanders werd het pijpenshowtje opgevoerd.
zaterdag 7 mei 2011	Vlaggen Op de radio vertelde iemand van een vlaggencentrale dat er ieder jaar opnieuw honderdduizend Nederlandse vlaggen werden verkocht. Opmerkelijk, zeker als je in aanmerking neemt dat in ons laantje met zestien gezinnen op Koninginnedag nog nooit een vlag te bekennen is geweest en op de bevrijdingsdag dit jaar en de avond ervoor alleen aan ons huis een vlag wapperde. In het verleden werden er op 4 en 5 mei zo'n drie vlaggen buiten gehangen, maar een paar vlaggers zijn ondertussen vertrokken. Zelfs ben ik nog zo gek geweest om de zogenaamde bevrijdingswimpel te kopen, maar die bleek wat te groot voor onze huis-tuin-en-keuken-vlag. Het stond als een vlag op een modderschuit. Vlaggen hebben mij altijd geïntrigeerd. Wellicht ben ik daarmee een beetje erfelijk belast, want mijn grootouders van moederskant wonend in een hoekhuis met een grote voortuin hadden zelfs vlak na de oorlog daarin een echte vlaggenmast geplaatst. Een tijd lang ben ik bezig geweest met het verzamelen van fietsvlaggetjes: van elk buitenlands reisje werden er als souvenir een paar mee naar huis gebracht. Ergens op zolder moeten ze nog liggen, het begon met een vlaggetje uit Granville, Rennes en Le Mans. Later maakte mij vrouw een eigen vlag om te dienen als markeringspunt op het strand en het bungalowpark voor onze zonen. Als de jongens te water waren geweest, keken ze vanaf de strandlijn tegen een zee van blote lijven, maar de vlag bracht ze weer op het eigen stekkie. Hetzelfde gold op bungalowparken met vakantiehuisjes die er allemaal hetzelfde uitzagen. Toen we met de kleinzoons korte vakanties doorbrachten, ging de vlag uiteraard weer mee. Op een bungalowpark in de provincie Groningen werd de vlag tot onze stomme verbazing in de nachtelijke uren gejat. Vlaggenfetisjisten natuurlijk. De Waag woensdagmiddag: Elf Taiwanezen, drie Polen, twee Australische vrouwen en twee Nederlanders kregen het pijpenshowtje voorgeschoteld.
zaterdag 30 april 2011	Dienstkloffie Toegegeven, bij de trouwerij had Kate - de bruid - het elegantste jurkje aan. Bij de mannen was de vader van de bruid het normaalst gekleed; in z'n zondagse pak en op z'n hoofd een hoge hoed. 't Was in ieder geval beter dan al die kerels in hun militaire dienstkloffie versierd met bling-bling. Zij zouden niet misstaan in een komische operette. Bij het pakken van de koffers voor hun reis naar de bruiloft stel ik me het volgende gesprek tussen Maxima en Willem voor: ~ Wat doe jij aan, Beertje. ~ Ik neem het pakkie van de Gele rijders mee. ~ Hou asjeblieft op, met dat petje loop je mooi voor lul. ~ Nou, zeg jij het dan maar Max. ~ Trek het matrozenpak maar aan, kleedt lekker af! De Waag woensdagmiddag: Vijf pijpen gemaakt voor Russen, Ieren, een Belgische en wat Nederlanders. De vijf Ieren beloonden me met een applaus bij het tevoorschijn komen van een gaaf pijpje.
zaterdag 23 april 2011	Super niet meer normaal Donderdag toeterde radio 1 de hele dag al over het spektakel the Passion dat in de avonduren in Gouda op de markt zou worden opgevoerd. Toen ik een pakje tabak ging halen stond de hele rataplan al opgesteld: een knots van een muziektent met daarin een oefenend orkest onder de bezielende leiding van Cor Bakker en stellingen met schijnwerpers. Aggregaten voor de stroomvoorziening stonden al flink te stinken en dikke kabels liepen van hot naar her. Plaatselijke geloofsgemeenschappen hadden tevergeefs geprotesteerd tegen deze toch wat aparte wijze van evangeliseren. Het lijdensverhaal zou opgepimpt worden met wat populaire meezingers en Jezus zou gespeeld worden door Syb van der Ploeg, bekend van de band de Kast. Een mij onbekende zangeres Do zou Maria moeten uitbeelden. Dat ging er niet in als zoete koek bij de wat zwaardere Christenen die via de roddelbladen ongetwijfeld op de hoogte waren van de levenswandel van de man die Jezus speelde. Op de tv 's avonds zat het knap in elkaar. De op andere locaties soms eerder opgenomen toneelstukjes werden technisch goed gecombineerd met het grote scherm en het orkest op de Markt. Het gesjouw met een groot kruis door de stad werd zelfs vanuit een helikopter gevolgd. Om met jakhals Erik (van de Wereld draait door) die als verhaalverteller voor de 15.000 man op de Markt optrad, te spreken: ~ Super niet meer normaal. De Waag woensdagmiddag: Geen pijpenmakersshow, maar achterin de tuin in het zonnetje wat lezen.
zaterdag 16 april 2011	Boerensloot Eerst denk je nog aan een geintje: een straat met stadsvilla's die Boerensloot heet en geen sloot te bekennen. Toch even op de stadskaart nagekeken of niet een jarige villabewoner een cadeau gekregen bord voor de lol in een lantaarnpaal heeft opgehangen. 't Is toch echt zo. Je zal maar een huis van ongeveer vijf ton hebben gekocht en moeten uitleggen dat je in de Boerensloot woont. Jammer is dat in mijn stad op veel straatnamenborden met een persoonsnaam een kleine toelichting ontbreekt. Vermelding met kleine letters van jaartallen van geboorte en overlijden met beroep of kwaliteit had toch wel gekund. Van A.A.W. Versluis dacht ik altijd dat het een in de oorlog omgekomen verzetsstrijder was geweest. Voor iemand die zijn leven heeft gegeven voor het vaderland, vond ik het wel onder de maat om een pad van zo'n vijftig meter zijn naam te geven. Googlen levert echter het volgende op: 'De commissie voor advies van straatnaamgeving heeft in de vergadering van 4 maart 2004 besloten om het fiets- voetpad, op het terrein van het Verpleeghuis Bloemendaal, tussen de Bloemendaalseweg en de Livingstonelaan, vanwege het openbare karakter, de naam te geven: A.A.W. Versluispad. De naam is gegeven op voordracht van het bestuur van de Stichting Verpleeghuis Bloemendaal als eerbetoon aan haar initiatiefnemer en eerste voorzitter.' Dus toch een gepast eerbetoon. Een heel smal rot steegje in het centrum van de oude stad heeft de riante naam Kees Faessens Rolwagensteeg. Als op dat bord nog een toelichting zou moeten komen, wordt het onderhand breder dan het steegje zelf. Hoe ze daar vroeger met rolwagens hebben kunnen manoeuvreren is mij een raadsel. Als kind ben je mooi in de aap gelogeerd als je in de Balthazar de Moucheronlaan woont. In de laagste klas van het basisonderwijs wordt verwacht dat je in ieder geval kunt opdreunen waar je woont. Met zo'n naam wordt het voor een vierjarige een hele klus. Petrus Plancius (1552 - 1622) was een Vlaams astronoom, cartograaf, geograaf en predikant. Met zijn eigenlijke naam op een bij te plaatsen toelichting zou Petrus niet blij zijn geweest. Hij heette oorspronkelijk Pieter Platevoet en dat zou hij waarschijnlijk te platvloers hebben gevonden. De Waag woensdagmiddag: Geen pijpenshow in verband met tv-opnamen.
zaterdag 9 april 2011	De Waag woensdagmiddag: De eerste ronde dit jaar. Na een half jaar winterslaap is het weer even zoeken naar de gereedschappen en meubilair. Mijn krukje bijvoorbeeld bleek op zolder verstopt tussen kartonnen dozen, maar na een half uurtje had ik toch m'n spullen weer bedrijfsklaar staan. Over het tegen de bezoekers af te steken praatje maakte ik me geen zorgen, dat zit er onderhand flink ingebakken. De eerste bezoekers waren een stel uit Oostenrijk en toen was het toch zo nu en dan zoeken naar woorden. Het Duitse woord voor bankschroef was me totaal ontschoten, maar dan vraag ik maar gewoon: ~ Wie heisst das in Deutsch? en dan roepen ze wel eendrachtig: ~Schraubstock. In het vertellen over pijprookwedstrijden blijf ik ook vaak hangen op het Duitse woord voor lucifer. Steeds weer ben ik dat woord totaal kwijt. Het laten zien van een doosje lucifers helpt me dan uit de brand. ~ Ah, Streichhölzer, klinkt het dan. Daarna bezoekers uit Duitsland en uit Nederland. Totaal kwamen zes personen langs; niet om over naar huis te schrijven natuurlijk, maar voor zo'n eerste dag is dat wel lekker. Tussendoor mooi even de tijd om buiten in de zon een pijpje te roken.
zaterdag 2 april 2011	Enquête Woensdag rolde er een brief in de bus van een onderzoeksbureau: wilt u meedoen aan een onderzoek over Europa, beloning vijf euro en een kans om een ipod te winnen. Zo ja, dan een bijgevoegde kaart insturen en daarna zou telefonisch contact worden gezocht. Zo'n benadering was me niet eerder overkomen. Kennelijk wordt de bel-me-niet-lijst een barrière en is het lastig om te enquêteren personen te vinden. Vroeger heb ik een enquêteur wel eens verrast met de vraag of er voor mij ook nog iets in het vat zou zitten. Niets natuurlijk. ~ Werkt u dan voor niemendal? ~ Nee dat niet. ~ Voor dat onderzoek vangen jullie toch ook geld? ~ Ja, dat wel. ~ Moet ik het dan voor nop doen? Einde gesprek. Soms dient het telefonisch verzoek om een paar vragen te mogen stellen om je wat aan de broek te smeren. Laatst kreeg ik een telefoontje van een hulporganisatie die ik redelijk hoog in het vaandel heb staan. Jaarlijks stort ik daarom een kleine donatie. De sessie ving aan met een slijmriedel over hoe trouwe donateur ik sinds jaren wel ben. Vervolgens stelde hij voor mijn bijdrage effectiever in te zetten: een machtiging geven om maandelijks automatisch tien euro van mijn bank af te schrijven. Daar had ik geen puf in, ook omdat ik me realiseerde dat het dan bijna vijf keer zoveel zou zijn als mijn jaarlijkse donatie. Hij bleef lullen als Brugman en vele zaken kwamen aan de orde. Zo passeerde onder andere de exorbitant hoge salarissen van de directeuren van hulporganisaties. Daar had de premiejager wonderlijk genoeg geen moeite mee: ze werken er keihard voor. Tja, nu heb ik nog steeds een probleem: de organisatie die ik zo hoog had zitten, probeerde me op een subtiele manier een oor aan te naaien.
zaterdag 26 maart 2011	Haring Veel van mijn vroegere collega's-leeftijdgenoten hebben allerlei soorten vrijwilligersbaantjes; de één zit bijvoorbeeld bij de dijkbewaking en loopt als het stormglas overloopt met laarzen en een zuidwester op te kijken of er geen gaten in de dijken vallen, een ander is weer gids in een kerk, weer een ander zit bij de voedseluitdeling aan lui die hun geld liever aan wat anders uitgeven en nog weer een ander is scheidsrechter bij het dameshockey. Eén collega is de handel ingegaan, hij heeft een haringkar aangeschaft en staat met z'n vrouw verkleed als Volendammers op markten en evenementen haring schoon te maken en aan de man te brengen. Vooral Jappen en Chinezen willen geen vis, maar wel graag samen met hen op de foto. Hij zorgt dan altijd dat hij tijdens het poseren in iedere hand een haring heeft en tussen twee mannen komt te staan. Vlak voor het afdrukken van de foto spreidt hij snel de armen en houdt de haring ongeveer ter hoogte van de gulpen van z'n buurtjes. Hoe uniek de foto is zien de Aziaten pas later.
zaterdag 19 maart 2011	Pijpjes en plantjes De afgelopen winter werd veel tijd gestoken in het maken van pijpen voor een gedenkboek. Zo'n 92 pijpenmallen gingen door mijn handen. Soms werd het een heel gepruts om een fatsoenlijk pijpje tevoorschijn te toveren; de mallen waren niet in optimale staat en mijn gereedschap was ook niet om over naar huis te schrijven. Een mooi voorbeeld is de pijp die in 1872 werd gemaakt ter herdenking van de verovering van Den Briel door de watergeuzen. Kennelijk was dat een groot feest, waarbij pijprokers gezien wilden worden met een pijp, waarop de Nederlandse leeuw op de steel ligt en op de kop van de pijp met grote letters de tekst LEVE DE VRIJHEID. Links op de steel 1572 BRIELLE 1 APRIL 1872 en rechts DE EERSTELING DER VRIJHEID. De mal was flink verroest, maar met rode klei is er toch iets toonbaars uitgekomen. Zelfs werd nog een (groen) glaasje opgeduikeld om in de pijp te plaatsen. Nu is de tuin weer aan de beurt. Aan winterklaar maken doe ik niet, maar in het voorjaar ga ik aan het ruimen. Eerst werden de flagstones in de achtertuin gelicht, wat zand op de plek en omgedraaid neergelegd. Dan zien ze er weer als nieuw uit. In de voortuin werd het paadje naar de voordeur en voor het raam opnieuw gelegd. Een rot karweitje met de tegels van 50 bij 50 die zo schat ik wel een 25 kilo wegen. Een beste training voor de rugspieren. Vetkruid, mozes-in-het-biezen-mandje, akelei, gulden roede, lelie, vrouwenmantel en vergeet-me-niet staan al ruimschoots boven de grond. Fuchsia en siergras zijn nog niet te bekennen, maar met longkruid, narcis, Chinees klokje en sleutelbloem in de bloei begint de tuin op kleur te geraken. Nog ietsje warmer en we zitten weer lekker in de tuin.
zaterdag 12 maart 2011	Koppen Amerikaanse bezoekers aan de Waag suggereren soms dat het Abraham Lincoln is, maar die had echt niet zo'n bolrond hoofd. Het is waarschijnlijk een gevierd Engels societyfiguur. In de negentiende eeuw was het in Londen bon ton om met een pijp in je snuffel te lopen met de kop van een prominente persoon in de wereld van toneel, schilderkunst of literatuur. Een beetje te vergelijken met de hedendaagse cultus van portretten en allerlei afbeeldingen op T-shirts. In Nederland hielden we het wat eenvoudiger. Herdenkingspijpen voor nationale gebeurtenissen deden het wel erg goed, maar met hoofden van artiesten en dergelijke aan de mond lopen ging Nederlanders kennelijk net iets te ver. Wel liepen de pijprokers te pronken met een kop van een hond, een nar of zwijn. Je eigen koppie stak er dan toch nog een beetje gunstig bij af.
zaterdag 5 maart 2011	In 't voorbijzwemmen (11) ~ Hoe bevalt 't in je huurflatje? ~ Prima, het valt best mee met de ruimte en m'n huis is nu eindelijk ook verkocht. ~ Daar mazzel je mooi mee. ~ Nou zit ik wel eens te prakkiseren: m'n hele leven lang hard gewerkt en nu meer dan een ton op de bank. Wat moet ik daar nou mee? Ik denk er over een wereldreis te gaan maken met zo'n cruiseschip. ~ Nooit doen! Dat is helemaal niks; net een gevangenis en een klein hokkie om in te slapen. ~ Weet jij dan wat? ~ Een leuk radiootje voor in de keuken, bijvoorbeeld. ~ Heb ik al. ~ Zo'n elektrische fiets, is dat niet wat? ~ Heb ik al. ~ Tegenwoordig zijn er van die mooie platte televisies die ...... ~ Heb ik al. ~ Tja, dan weet ik het ook niet meer.
zaterdag 26 februari 2011	In de bedstee ~ Geboren te Schiermonnikoog, Karrepad 301 in de kraamkliniek Het Ooievaartje te Leeuwarden. Zoiets kan komen te staan in de geboorteakte van een eilander als het voorstel om de woonplaats van de moeder als geboorteplaats van haar kind te registreren realiteit wordt. Bewoners van Schiermonnikoog en andere eilanden willen natuurlijk dat hun kind een echte eilander is en niet geboren op het vaste land. Dus echt geboren en getogen. Dit voorstel maakt geen schijn van kans, hoewel - met de aanstaande verkiezingen in het vooruitzicht - minister Donner er welwillend tegenover stond. Hij zal zich later wel verschuilen achter Europese wetgeving die dit niet toestaat. Het is natuurlijk jezelf voor de gek houden om zo de waarheid te omzeilen en 't is niet voor te stellen dat zoiets onzinnigs in de wetgeving wordt opgenomen. Het zou ook een rare precedentwerking kunnen hebben. Een echte eilander wil natuurlijk niet alleen op z'n eiland zijn geboren, maar ook te zijner tijd daar doodgaan. Hij zal alvast in z'n testament laten vastleggen dat waar hij ook moge sterven zijn overlijdensplaats zijn eiland moet zijn. 'Overlijdensplaats is woonplaats' dan ook maar in de regeling opnemen. Mastklimmen was in de jaren vijftig op de donderdagavond een populaire radioquiz gepresenteerd door de toen alom bekende Johan Bodegraven. De in de studio met publiek aanwezige kandidaten moesten algemene vragen juist beantwoorden om in een denkbeeldige mast wat hoger te klimmen. Als een kandidaat de top van de mast bereikte dan kreeg hij de 'hamvraag' voorgeschoteld. Wist hij die ook goed te beantwoorden dan was de hoofdprijs - een ham - voor hem. Één van de vragen toen was waar Michiel de Ruyter ('t kan ook een ander bekende Nederlander zijn geweest) was geboren. De kandidaat antwoordde zonder blikken of blozen: ~ In de bedstee. Hilariteit in de zaal en vol overtuiging voegde de mastklimmer eraan toe: ~ Iedereen werd toch toentertijd in een bedstee geboren en zelfs ik kwam daarin nog ter wereld.
zaterdag 19 februari 2011	Houtsnippers Overal in de parken en groengebieden zie je op dit moment hopen met houtsnippers liggen. De snippers worden onder andere gebruikt om op niet verharde voetpaden te verspreiden. Vroeger ging ik voor de paden van m'n volkstuin altijd een paar zakken halen om de boel een beetje op te leuken. Toen ik een keer een zak stond te vullen, werd ik aangesproken door een man die zich bekend maakte als personeel van de onderhoudsdienst. De snippers mochten niet zomaar worden meegenomen; bij een schaftkeet op een andere locatie kon na een passende bijdrage in de koffiepot te hebben gestort toestemming worden verkregen. Op dus naar de schaftkeet, waar geen hond was te bekennen. Een andere aanpak was dus geboden. 's Avonds in het pikkedonker ging ik op expeditie. Bij de snippers aangekomen, stonden al twee kerels te scheppen. Zij schrokken er flink van toen ik ineens voor hun neus stond en staarden me betrapt aan. Met ~ Heren, goedenavond, zou ik misschien ook wat snippers mogen hebben?, doorbrak ik de onaangename stilte. Hun gezichten klaarden onmiddellijk op. ~ Natuurlijk, pak maar zoveel als je wilt, zei de een en de ander viel hem bij met ~ Het is uiteindelijk van ons allemaal.
zaterdag 12 februari 2011	In 't voorbijzwemmen (10) In de gemeenschappelijke doucheruimte - een betegelde ruimte met zo'n vijftien douchekoppen die op verschillende hoogte uit de muur steken - wordt net zo veel gekakeld als in het bassin. Soms vinden net als bij het zwemmen kleine aanvaringen plaats. Een jonge vent uitgerust met een fles badschuim stond onder de douche met een plastic krabbertje zijn baard op gevoel te scheren. Dit wekte afkeurende blikken op van een paar vrouwen die dit kennelijk als onbehoorlijk gedrag kwalificeerden. Een van hen nam het initiatief en ging bij de badmeester haar beklag doen. Deze rees op van zijn stoel en zei op gezaghebbende toon tegen de vrouw: ~ Zo zout heb ik het hier nog nooit gegeten, een vent die zich staat te scheren in het zwembad. Daarna liet hij zich terugzakken op zijn stoel en richtte zijn aandacht weer op de zwemmers in het bad. Een wat oudere man met een fles shampoo en een washandje douchte zich uitbundig. Ook zijn achterwerk kreeg een beurt door zedig zijn hand met washandje en al in z'n zwembroek te steken. Daarna was de voorkant op dezelfde manier aan de beurt. Nauwelijks was hij begonnen met deze laatste activiteit of een vrouw snerpte: ~ Meneer, wilt u daar onmiddellijk mee ophouden! ~ Ik zou niet weten waarom, was zijn reactie. ~ Zakkenwasser!, schold de vrouw. ~ Klopt, beaamde de man vriendelijk.
zaterdag 5 februari 2011	Rituelen In de jaren zestig zag ik de documentaire Mondo Cane van Jacopetti; een schokkende film over allerlei rare rituelen die wij mensen om een of andere absurde - vaak religieuze - reden uitvoeren. Je zag daarin bijvoorbeeld Filipino's die zich aan een kruis lieten spijkeren en Italianen die een bergweg op hun blote knieën beklommen. Het ging gepaard met veel bloedverlies en dat kennelijk om zich van een plaatsje in het hiernamaals te verzekeren. Het barst in ons dagelijks leven van rituelen: van beschuit met muisjes bij een geboorte tot het 's avonds voor het naar bed gaan nog even een blokje omlopen. Niets mis mee; het geeft een beetje houvast, zullen we maar zeggen. Niet te vergeten zijn de rituelen met een vette knipoog. Zo vereert op Aswoensdag - de dag na carnaval - het Dordtsche Pijproockers Gilde ieder jaar Sint Nicotinus. Eén van de rituelen is het uitstrooien van de as die het gehele jaar bij elkaar is gerookt op de gildeavonden. De troep wordt dan in aanwezigheid van alle leden in de rivier de Merwede gekieperd. Tijdens de asverstrooiïng in 2002 is Sint Nicotinus zelfs aan de leden van het gilde verschenen. Kennelijk gaat de whiskyfles mee.
zaterdag 29 januari 2011	Een echte pijpenmaker Eén van de vroegere eigenaren van een pijpenmakerij die vanaf 1749 tot 1984 actief was in het Goudse, is momenteel bezig met de samenstelling van een gedenkboek over zijn vroeger bedrijf. Hij beschikt nog over enige mallen en vroeg mij of ik de bijbehorende pijpen kon maken. Foto's daarvan zouden zijn boek danig opfleuren, had hij bedacht. Dat wilde ik wel proberen. Het klusje heb ik wel een beetje onderschat, want vooral bij pijpen met een lengte van meer dan een halve meter is meer vakmanschap vereist dan de mijne. Gelukkig bood de vroegere pijpenmaker Steef van Loon uitkomst. Hij figureert in een film van de gemeente Gouda, die in de jaren tachtig over het pijpenmaken is gemaakt. Als je hem daarin bezig ziet met het maken van pijpen lik je je vingers af bij zijn vakbekwaamheid in het maken van de gelakte Goudse pijp. Steef kwam op bezoek in mijn pijpenmakerij op zolder. Hij benadrukte dat het maken van de wat 'moeilijke' pijpen vooral een kwestie is van goed gereedschap en de juiste grondstof. Verder voorzag hij mij van aanwijzingen hoe ik misschien toch met mijn wat pover gereedschap en niet geheel geschikte klei een lange pijp kon fabriceren. Bovenal hebben we gezellig zitten lullen. Dat was dus echte pijppraat.
zaterdag 22 januari 2011	Schapprijs In de supermarkt waren de peren in de aanbieding: één kilo conference in een doosje voor € 1.39. Peren stonden op m'n lijstje en dus zette ik een doosje in m'n mandje. Terwijl ik ook nog wat appels bij elkaar graaide, viel mijn oog op de prijs van de losse peren in het schap: € 1.19 per kilo. Het aanbiedingsdoosje ging mooi terug en ik pakte wat van die peren. Daarna volgde het ritueel bij de weegschaal en het opplakken van het bonnetje. Tot mijn verbazing stond daar een kiloprijs van € 1.49 op en daar sprak ik een knul met het bedrijfslogo over aan. Die keek op het bonnetje en was er snel uit: ~ Meneer, u heeft meer dan één kilo en dan wordt de prijs natuurlijk hoger. Ik legde uit: ~ Kijk hier staat het gewicht, daar de prijs per kilo ad € 1.49 in plaats van € 1.19 zoals daar op het bordje en vervolgens het bedrag van € 2.09 dat de kassa mij zo in rekening brengt. Hij staarde langdurig naar het bonnetje en sprak uiteindelijk de woorden: ~ Verdomd u heeft gelijk, even de chef halen. De chef wist van de peer en het steeltje, hij trok een bonnenboekje tevoorschijn, zette een kruisje op het voorgedrukte papiertje bij de rubriek 'Afwijking schapprijs' en plakte dat op het zakje peren. Bij de kassa scande de caissière beide bonnetjes in en op de afrekenstrook stond: Peren € 2.09, Afw. schapprijs - € 2.09. Zo ging ik naar huis met peren voor nop. ~ Ga morgen maar weer peren halen, zei m'n vrouw toen ik thuis verslag deed.
zaterdag 15 januari 2011	Hemelwater Voor mijn gevoel viel er deze week heel wat water uit de lucht. Als ik even 't huis uit moest voor een boodschapje, was het iedere keer raak. Volgens mijn regenmetertje in de tuin viel het eigenlijk nog wel mee: ongeveer 54 mm. Vorig jaar in de laatste week van augustus viel er maar liefst 90 mm. Toen stond hier en daar in Gouda een straat onder water doordat de riolering de zondvloed niet kon verwerken. Al een paar jaar geleden is men hier begonnen met het aanleggen van waterbassins onder straten om de narigheid met stortbuien te voorkomen. Ook wordt in de bestrating asfalt vervangen door gewone straatstenen, zodat het water rustig naar beneden kan zakken Als ik de ellende van overstromingen in Australië op de televisie zie, ben ik benieuwd hoeveel water daar eigenlijk naar beneden kwam. In een interview met een bewoner van Brisbane vertelde die dat het in 1974 nog een meter hoger stond. Dat was toen kennelijk geen goede reden om er iets aan te doen. Je zou veronderstellen dat met de aanleg van dijken en vroegtijdige wateropvang iets is te regelen voor woongebieden om een catastrofe te vermijden. 't Zal wel een kwestie zijn van kosten-batenanalyse en risicoberekening: de aanpak kost tig miljard en de schade eens in de veertig jaar is veel minder. Dus laat Gods water maar over Gods akker vloeien. 't Scheelt dat het daar niet zo verrotte koud is.
zaterdag 8 januari 2011	Bruyère ~ Waarom rookte men vroeger kleipijpen, terwijl nu bijna uitsluitend houten pijpen worden gebruikt?, is een vraag die soms wordt gesteld tijdens de demonstratie pijpenmaken in de Waag. In de zeventiende en achttiende eeuw werden ook houten pijpen gemaakt, maar deze pijpen werden aan de binnenkant bekleed met metaal om het risico van doorbranden van de pijp te voorkomen. Een kostbaar grap in vergelijking met de prijs die een kleipijp kostte. Begin negentiende eeuw ontdekte men een zeer hard en hittebestendig hout en bovendien nog licht van gewicht: het bruyèrehout. Vanaf halverwege de negentiende eeuw begint de machinale productie van houten pijpen. Bruyèrehout komt van de boomheide (Erica Arborea), een heester die in het wild groeit op een rotsachtige bodem. Hij komt veel voor in landen rond de Middellandse zee, waar een droog klimaat heerst. Gebruikt wordt de knolvormige verdikkingen van de wortel als de heester zo'n veertig jaar oud is. Het hout heeft een mooie nervenloop door de slechte omstandigheden, waarin de heester leeft. De wortels moeten zich tussen de rotsen wringen en daardoor krijgt het hout een mooie nervatuur. Alleen de kop van de pijp is trouwens van hout, de steel is gemaakt van een zeer hard rubber. Pijprokers zie je tegenwoordig nauwelijks meer, dus de boomheide kan weer ouder worden dan veertig jaar.
	Voor PIJPPRAAT voorgaande jaren naar Archief