pijpenmakerij Carpe Lunam

| Pijppraat 2013 | Terug naar Wegwijs van Carpe Lunam | index Archief |

zaterdag
28 december 2013

In de rij

Een dag voor de Kerst haal ik nog wat vergeten boodschapjes bij de supermarkt. Een handje vol, maar de rijen voor de kassa's zijn een tegenvaller. Ik kies de rij waarvan de wagentjes niet overvol zijn beladen en de man voor mij heeft er zelfs maar twee artikelen in liggen. Als hij bijna aan de beurt is, komt er een vrouw met armen vol etenswaren aanhollen en stort die in zijn karretje.
~ Ja, zegt de vrouw tegen mij, mijn man is gelijk maar in de rij gaan staan, scheelt een hoop tijd.
Hoe bedenken ze het?

Door de schaarste aan voedsel ontstonden in de oorlog voor winkels van de groenteboer of kruidenier in de straat vaak hele lange rijen als er bijvoorbeeld een paar zakken aardappels of een baaltje suiker waren gearriveerd. Mijn moeder zette me achterin de rij neer en op het moment dat ik na een uurtje of zo bij de winkeldeur was beland, nam zij mijn plaatsje in. Bij de gaarkeuken werd dezelfde methodiek toegepast. Het was vaak niet ongezellig, want een gedeelte van de wachtenden bestond uit kinderen.

Niets nieuws onder de zon.

Zwart-wit foto uit Utrecht in de oorlog
 
zaterdag
21 december 2013
Voor Gouwestad Radio

De afgelopen week kreeg Patrick Vermeulen - opgeleid tot pijpenmaker bij Carpe Lunam en initiatiefnemer om het ambacht van het kleipijpen maken op de lijst van Immaterieel en Cultureel Erfgoed van de Unesco te krijgen - bericht dat dit was gelukt. 

Daar zijn de media als de kippen bij; de lokale pers met een artikel, Radio West met een interview en verscheen hij in het televisieprogramma Tijd voor MAX om z'n verhaal te doen.
Hij heeft zelfs medegast Kees van Kooten (Nationaal Dictee) de oorsprong van het gezegde 'het regent pijpenstelen' uitgelegd.

Ook Gouwestad Radio wilde een een interview en Patrick vroeg me of ik als zijn oude leermeester zin had om mee te gaan. Zo zaten we vandaag in de opnamekamer voor een live-uitzending gezellig bijna een half uur te ouwehoeren over Goudse pijpen.

Waar je als simpele pijpenmaker al niet in verzeild raakt.
 
vrijdag
13 december 2013

Kaarsjesmiddag

Vroeg arriverende bezoekers voor Gouda bij kaarslicht kregen dit voor hun kiezen. Nou ja, die zingende kinderen waren wel aandoenlijk.

zaterdag
7 december 2013
Ceci n'est pas une pipe (Magritte)

In mijn tabakswinkel bestelde een mevrouw deze week een elektronische sigaret. Zou de tabakspijp ook een dergelijke variant kennen, vroeg ik mij toen af. En ja hoor, op internet zag ik ze in allerlei uitvoeringen en bovendien bestaan er elektronische sigaren.

Een trekje aan de pijp is al genoeg om de machinerie op te starten en ten bewijze daarvan gaat in de kop van de pijp een rood lampje branden. Als de batterijen leeg dreigen te raken, begint dit rode lampje te knipperen. De vloeistof die de tabak vervangt, is in verschillende tabakssmaken te krijgen en nicotineverslaafden kunnen ook nog kiezen voor een smaakje aangelengd met een nicotine-extract. De 'brandende' pijp kan zonder gevaar worden opgeborgen; zij schakelt zichzelf uit. Een usb-aansluiting wordt soms meegeleverd, vermoedelijk om de batterijen op te laden of de software te updaten.

Door leveranciers op internet wordt de pijp aangeprezen met kreten als 'gezond', 'goedkoop' en 'stevige dampproductie'. Nu breekt echt mijn pijp.
 
zaterdag
30 november 2013
Kometen

De kijker was in stelling gebracht; het vuurwerk kon beginnen. Helaas ging komeet ISON gisteren zoals sommige astronomen al hadden voorspeld voor een groot gedeelte aan barrels. Volgens waarnemingen van NASA op dit moment volgen nog wat restanten de oorspronkelijke baan van het projectiel. Of dat nog wat spektakel oplevert, moet worden afgewacht.

Aan eerdere kometen was in ieder geval veel plezier te beleven. In 1986 was komeet Halley te bewonderen. Dat was een klomp van zo'n acht bij zestien
kilometer. Later in 1997 verscheen Hale-Bopp aan het firmament.

Eén van de twee heb ik overdag met het blote oog kunnen betrappen. Het moet wel Hale-Bope zijn geweest, want dat was een knoepert van tien bij veertig kilometer.

Dan maar wachten op de volgende passage: Halley komt in 2061 weer langs en Hale-Bopp in 4377. Vandaag en komende dagen rond 22.30 uur is hoog boven de oostelijke horizon in het sterrenbeeld Tweelingen wel Jupiter te zien. De planeet is nu het helderste object aan de sterrenhemel. Toch nog wat.
  
zaterdag
23 november 2013
De Waag woensdagmiddag:

Ondanks de winterslaap van 1 november tot 1 april ging de achterdeur van de Waag even open voor deelnemers aan de Hollandia Netwerk Meeting.

Om half vier was ik present om m'n attributen te installeren, omdat de gasten om vier uur zouden binnenvallen. Van het gezelschap hadden acht mensen gekozen voor de Waag, de anderen gaven de voorkeur aan de Sint Jan, de stroopwafelbakker, een rondvaart of een ander belangwekkend gebeuren.

Vier uur werd niet gehaald, dik een kwartier later. Tegen onze gewoonte in werkte gids Jan zijn prevelement in één ruk af, zodat ik pas tegen vijven aan de bak kon. Om over halfzes verliet ik het gebouw weer.

De winterslaap van de Waag heeft een sympathiek neveneffect: de in de winkel liggende voorverpakte hompen kaas met een houdbaarheidsdatum die in die periode zouden aflopen, werden uitgedeeld aan de vrijwilligers. Met twee brokken van tegen een pond kwam ik thuis. Vette bek dus.
 
zaterdag
16 november 2013

Margootje

De pijpenmakerij heeft een nieuwe messing kast (mal) op de kop weten te tikken. Nou ja nieuw; zij is misschien wel tegen de honderd jaar oud, dus puntje gaaf is ze niet meer. Logisch, want ongetwijfeld zijn er honderden en honderden pijpen mee gemaakt. Hoewel ik niet persé een aanhanger ben van het imperfecte - een stroming die imperfectie nastreeft - komt het me nu wel goed uit. De pijp heeft nu alle kenmerken van een ambachtelijk product en niet die van het gladde en voorspelbare massa-industriële. Het zou min of meer geschiedvervalsing lijken als uit deze kast een perfect pijpje zou komen. 

De bijbehorende stopper -om de pijp te persen - is in de loop der tijd zoek geraakt, maar een alleskunner heeft een goed werkende stopper voor mij gemaakt. De weijer - de naald om het rookkanaal te maken - was gelukkig nog wel voorhanden. 

De pijp heeft de naam Margootje, een passende naam voor een stijlvolle slanke pijp met een beschaafd reliëf.
  
zaterdag
9 november 2013
'GOUDSE TROTS NAAR CHINA'

Zo luidde gisteren de kop boven een artikel in de Telegraaf, waarin Patrick Vermeulen uit de doeken deed wat hij in Guiyang heeft te zoeken met een koffer vol klei en pijpenmakersgereedschap. Ook TV West en de lokale Goudse kranten wijdden deze week aandacht aan zijn reis naar het verre China.

Van 15 tot en met 17 november treedt Patrick op als pijpenmaker bij de International Folk Crafts & Cultural Products Expo 2013 in Guiyang. Samen met een ambachtelijke tingieter, een Marker borduurster en een Friese houtsnijwerker gaat hij de ruim 800.000 inwoners en ruim 3,32 miljoen inwoners in de agglomeratie rond de stad deze oude Nederlandse ambachten voorschotelen.

Door zijn vasthoudende inzet om het kleipijpenmaken op de Immateriële Erfgoed Lijst van de Unesco te krijgen, had hij de aandacht getrokken van de expo-organisatie. Een uitnodiging viel daarop bij hem in de bus.

Een geweldige promotie van het pijpenmakersambacht en Patrick zet Gouda als Pijpenstad weer op de wereldkaart. Pijpenmakerij Carpe Lunam is er trots op dat hij bij haar zijn opleiding als pijpenmaker genoot.
    
zaterdag
2 november 2013
Ophogen

Maar liefst drie keer kwam een vrachtwagen op onze parkeerplaats om zand en tuinaarde voor onze achtertuin te storten. Drie weken geleden na de heftige regenval werd twee kuub zand gestort om de gaten tegen de gevel te dichten. Daarna besloten we om maar gelijk de hele tuin op te hogen. Dat resulteerde in de week daarna tot een bergje zand van negen kuub en als toefje deze week zeven kuub tuinaarde.

Kruien, tegelen, planten eruit en erin beschouwen we dan maar als conditietraining. Hoeven we niet naar een fitnesscentrum. Ongezellig is het niet, want buurtgenoten komen kletsen, bietsen om een paar schepjes of emmertjes zand of tuinaarde. Sommigen reserveren de grond die je vast en zeker overhoudt gezien de hoeveelheid die er ligt. 

Uiteraard vliegen de raadgevingen en aanwijzingen je om de oren. Zo beweert de één dat hij elk jaar met vijf kuub zijn tuin ophoogt en een ander dat hij dikke piepschuimplaten heeft gelegd, zodat hij nu een drijvende tuin heeft. Weer een ander adviseert dat je iemand moet inhuren om het klusje te klaren.

Dat elk jaar zie ik helemaal niet zitten: iedere keer zo ongeveer 250 tegels eruit en erin is ook geen sinecure. De hele tuin tot het grondwaterpeil afgraven, piepschuim erin leggen en daarover wat zand en aarde gooien, is meer het werk voor een echt grondbedrijf. Inhuren van een kruier en tegelaar is wel een aardig idee. Mijn vrouw en ik hebben daarom afgesproken het nog één keer zelf te regelen.

Over zeven jaar gaan we dus nog één keer aan de bak. Moet lukken.
 
zaterdag
26 oktober 2013

Pijpenmakerslied

Laat ons te saam
Bij het vormen of bij het rollen, bij het weijeren
Oplettend zijn
Zo blijft ons werk bij het glazen
En bij het snollen
Geroemd aan het IJ en Maas en Rijn


(in een weekblad uit 1872 gelezen door Toke Hilhorst)
  

zaterdag
19 oktober 2013
De Waag donderdagmiddag:

Aardig wat aanloop bij m'n werktafel:
twee Amerikanen,
vier Polen,
een Belgische,
een Spanjaard,
19 Nederlanders.
Heel even keken, maar liepen door:
vier Nederlanders en een Spaanse.

Met het jonge Amerikaanse stel kletste ik over van alles en nog wat en het ging tussen het pijpenmaken door over onder andere zydeco, cajun en texmex. Omdat de vrouw verschillende keren het woord 'yep' liet vallen, veronderstelde ik dat ze uit Canada kwamen. Ze kwamen uit Minnesota en woonden dicht bij de Canadese grens.

Een Poolse vond dat de klei zo typisch rook. Een pottenbakster vertelde mij eens dat zij die geur zo heerlijk vond, maar ik vind het een beetje muffig stinken. Daarom hield ik de Poolse een stukje klei voor de neus. Nee, ze rook meer een tabaksgeur en toen had ik 'm door. Vlak daarvoor had ik buiten een pijpje staan roken en toen ik wat klanten de trap op zag gaan naar het museum de nog brandende pijp in m'n broekzak gestoken. Yep.
 
zaterdag
12 oktober 2013
In 't voorbijzwemmen (24)

~ Bent u die meneer die pas aan zijn hart is geopereerd, vraagt een vrouw aan een man die de douches uitkomt. Hij kijkt naar z'n borst en zegt:
~ Ik niet en m'n vrouw ook niet.
~ Oh...., gelukkig dan maar hè....., toch?, zegt zij en vervolgt haar zoektocht.


Een zwemster spoedt zich met de rugcrawl door het water. Een tegenligger ziet de molenwiekende vrouw te laat en krijgt een aardige oplawaai. Zij excuseert zich bedremmeld en de man troost haar met de woorden:
~ Mevrouw, ik word altijd hartstikke blij als ik eens een schouderklopje krijg.
 
  De Waag donderdagmiddag:

Matig bezoek:
twee Chinese vrouwen keken heel even en namen snel de benen,
zeven Duitsers,
vier Oekraïners,
drie Nederlanders,
een Japanse.
 
zaterdag
5 oktober 2013
De Waag donderdagmiddag:

Op Radio 1 even over half tien werd het al in een rapportage gemeld: gemeente Gouda samen met VVV Gouda gaat vandaag in het offensief om touroperators te paaien om met hun bussen en boten vol toeristen Gouda aan te doen.

De 35 touroperators werden in twee groepen de stad rond geleid en zij deden 's middags ook de Waag aan. Bij ons kwam elke groep een kwartier rondneuzen en omdat kaas één van de thema's was, werd in de planning het pijpenmaken een zeer bescheiden rol als achtergrond muziek toebedeeld.  Kennelijk hadden de luitjes al kaas genoeg gezien, want al heel snel verzamelde de hele meute zich rond mijn werktafel om het pijpenmaken te bekijken. 

Met camera's werden mijn spullen en het naambordje van Carpe Lunam onder vuur genomen. Ze waren niet van gisteren en kwamen met slimme vragen. Een vriendelijke mevrouw bijvoorbeeld met: 'Ik begrijp natuurlijk wel dat jullie dit hier leuk in scène hebben gezet, maar ben jij hier wel eens?' De visitekaartjes van Carpe Lunam waren binnen de kortste keren pleite en ik ben bang dat straks de aanvragen voor een bezoek aan mijn pijpenmakerij van operators die de Waag links willen laten liggen, binnenstromen.
Mijn impresario heb ik al ingeseind om hier een oplossing voor te bedenken. Dat komt wel goed; zij is iemand die de pijp niet alleen bij de kop beetpakt maar desnoods ook bij de steel.   

Verder zag ik nog:
acht Nederlanders,
twee Belgen,
vier Duitsers.
zaterdag
28 september 2013
De Waag donderdagmiddag:

Kermis op de Goudse markt; pal voor de Waag een kinderdraaimolen met auto's, paarden, brandweerwagens en busjes, achter de Waag een familieachtbaan met een simpel treintje. 

Beide attracties zijn bestemd voor jongere kinderen, maar het lawaai in de vorm van claxons en muziek van kabouter Plop en Frans Bauer deed niet onder voor de herrie op de rest van de kermis. De glazen deuren en de ramen van de Waag hielden we gesloten om binnen nog een beetje verstaanbaar te zijn.

Wellicht daardoor bleef de vangst aan bezoekers beperkt:
twee Venezolanen,
twee Nederlanders,
vier Engelsen,
twee Amerikanen.
Om kwart over vier zou nog een groep Brazilianen arriveren voor een rondleiding, maar die kwamen niet opdagen.
 
zaterdag
21 september 2013
De Waag donderdagmiddag:

Twaalf uur leek me een mooie tijd om te beginnen; het toeristenseizoen is afgelopen en het weer was ook niet al te denderend voor Nederlandse dagjesmensen. Volgens gids Jan kon hij na binnenkomst om tien uur gelijk met bezoekers aan de bak. Die heb ik gemist, slecht dus voor mijn bezoekersstatistiek en conduitestaat.
Na mijn binnenkomst bleef het ook lopen. Slechts tussen half drie en vier uur kwam er een inzinking. Na vieren kwam er weer wat volk opdagen; de wat-doen-we-nog-effe-voor-we-gaan-eten-mensen.

Ik mocht begroeten:
15 Nederlanders,
twee Duitsers,
twee Zuid-Afrikaners,
vier Engelsen,
twee Canadezen
en een Engels sprekende vrouw.
 
zaterdag
14 september 2013
De Waag donderdag:

Eind vorige eeuw besloot men het reliëf van de Waag naar binnen te halen, omdat de tand des tijds zijn sporen flink had achtergelaten. Figuren misten bijvoorbeeld een hand, touwen van de weegschaal waren naar beneden gekukeld en veel marmer was versuikerd. Van hetzelfde Carrara marmer werd een mooie kopie gemaakt om voor de volgende 400 jaar de gevel te sieren. 

Bij het maken van die kopie probeerde men zoveel mogelijk het origineel perfect na te maken. Maar wat had de man die door de ene gids werd aangeduid als de welvarende koopman, door de ander als de regent van een weeshuis en weer een ander als de waagmeester, in zijn hand gehad? Een Goudse pijp leek voor de hand te liggen, maar dat zou wel heel slecht vallen bij de anti-rookbrigade. Een geldbuidel zou ook nog kunnen. Men is er uiteindelijk niet uitgekomen. Hij staat er nu op met een lege hand. 

De vraag had niet moeten zijn 'Wat heeft hij in z'n hand?' maar 'Wat zat er op z'n hand?' Het antwoord: een kraai. Vandaag zat hij er weer.

Het bezoek:
- een groep van 50 personen,
- twee Canadese 'speedskaters', dus het ging ook over schaatstochten in Nederland en m'n oude schaatsen werden ondergebonden,
- voor vier personen een kleine demonstratie op de begane grond; twee van hen waren namelijk rolstoelers en konden niet de trap op,
- twee Duitsers.
 
zaterdag
7 september 2013
Donderdag:

Wat doet een pijpenmaker als hij op z'n snipperdag al fietsend in het Limburgse land dit bouwsel aan de kant van de weg ziet staan?  Hij stapt natuurlijk af en gaat de pijpenoven bekijken.

Het is inderdaad een oven voor het bakken van kleipijpen behorend bij de voormalige fabriek van Trumm & Bergmans aan de Noordkade te Weert.

De oven is gebouwd in 1856 en werd in 1915 geheel gerenoveerd. In de oven bevinden zich drie bakruimtes die via een stookschacht met twee stookgaten werden verhit. Als brandstof werd een mengsel gebruikt van turf, kolen en hout, dat acht tot twaalf uur brandde en de gewenste temperatuur van 900 tot 1050 graden Celsius kon leveren. Geplaatst in potten konden maximaal 27.000 pijpen in één keer worden gebakken.

De oven staat op de gemeentelijke monumentenlijst en een maquette in het gemeentelijk museum 'de Tiendschuur' laat zien hoe het bakken in z'n werk ging. Dit museum bezit ook een grote collectie kleipijpen en gereedschap uit de fabriek van Trumm en Bergmans. Prachtige tentoonstelling; daar laat Weert ons hier in Gouda een flink poepie ruiken.

Bron gegevens: voorlichtingspaneel op de oven.
 
zaterdag
31 augustus 2013
De Waag donderdag:

Terwijl het Goudse schaduwstadsbestuur onder een schaduwrijke boom zijn beraadslagingen voerde, dwaalde over de markt een eenzame Schot. In vol ornaat liet hij de buitenlandse toeristen op de markt kennismaken met typisch Goudse folklore; het spelen op de doedelzak.

Ondanks zijn - op de kou van de Schotse Hooglanden afgestemde - kleding had hij van de warmte ogenschijnlijk weinig last en riedelde hij er flink op los. Zelfs de hoge schrille tonen perste hij er met gemak uit.
~ 't Zal ook wel meevallen, want onder zo'n kilt dragen Schotten geen ondergoed, het tocht dan lekker door, opperde ik tegen gids Jan.
~ Dat is een wijdverbreide mythe, wist Jan, ik heb een Schot daarover eens aangesproken en die vertelde dat ze bijna altijd een onderbroek aanhebben behalve bij het paardrijden; dit voor het noodzakelijke lichaamscontact tussen mens en paard.

Praatjes van een heel ander kaliber staken we af tegen:
drie Fransen,
vijf Engelsen,
achttien ongeïdentificeerden na het kaasmaken van Jan,
zes Koeweiti,
achttien Nederlanders,
twee Tsjechen.
Drie Russische bezoeksters keken naar de video over het kaasmaken en bekeken mijn pijpjes. Contact maken bleek onmogelijk, zij spraken uitsluitend Russisch.
 
zaterdag
24 augustus 2013
De Waag donderdag:

Een klein jong verzorgde 's middags wat schoonmaakwerkzaamheden op de eerste etage en de zolder van de Waag. Terwijl z'n ouders de verhalen van Jan en mij aanhoorden, kruiste hij - de loopkunst nog niet meester - op z'n knieën en buik de hele ruimte door en gaf en passant de vloer een flinke beurt. Het mannetje had z'n werk goed gedaan; z'n handjes, knieën en kleertjes waren na z'n activiteiten aan een grondige wasbeurt toe.

Aan bezoekers geen gebrek:
vier Canadezen,
veertien ongeïdentificeerden na het kaasmaken van Jan,
24 Nederlanders,
vijf Duitsers,
vijf Israëli's,
dertig Japanners.
Dat alles met een natte vinger.
zaterdag
17 augustus 2013
De Waag donderdag:

Omstreeks twaalf uur begon het plotseling te regenen. Toeristen op de markt zochten een droog heenkomen en vooral de winkel op de begane grond van de Waag liep vol met kijkers. Het museumgedeelte pikte daar een mooi graantje van mee. Dan ben je ieder ieder geval drie kwartier onder de pannen en hoef je niet in de winkel te staan hangen tot de bui over is, dacht men waarschijnlijk.

Dus gids Jan en ik hadden onze handen vol met die extra schuilers.  Van m'n bezoekersboekhouding kwam daardoor niet al te veel terecht, maar het was ongeveer zo:
vier Italianen,
dertien Duitsers,
twaalf waaronder Canadezen,
zes Roemenen,
zes Belgen,
een Amerikaanse,
vier Welshmen,
twee Spaansen,
tien Nederlanders.
 
zaterdag
10 augustus 2013

De Waag donderdag:

~ Hier heb ik twee bijzondere gasten voor je, zei gids Jan toen hij met twee traditioneel geklede Japanners de trap afkwam. Bijzonder waren ze inderdaad; ze begroetten me met een kleine buiging met de handen voor de borst waarbij de handpalmen naar elkaar gericht waren en de duimen naar binnen gekeerd. Ze spraken net zo slecht Engels als ik, dus we communiceerden optimaal. Hun verbazing was tijdens m'n demonstratie te horen aan een typisch gekir. 

Verrukt werden ze van de oude pijpenkoppen en toen ze er ieder eentje mochten uitzoeken, was hun feestje compleet.
Natuurlijk kozen ze er één met een merkje en de gegevens daarvan werden uit het merkenboek gefotografeerd. Zorgvuldig werden de koppen in een sjaal ingepakt.
 ~ Als ze bij aankomst in Japan toch gebroken mochten zijn, komt u maar een paar nieuwe bij mij halen, gaf ik als garantie.

Genoeg volk over de vloer:
- een groep fietsers op weg van Brugge naar Amsterdam: dertien Canadezen en Engelsen,
- twee doofstommen, ze wezen naar hun ogen en ik vertaalde dat maar als 'we zien het wel',
- twee Slovenen,
- zo'n dertig bezoekers na afloop van de demonstratie kaasmaken van Jan,
- twee Thaisen,
- twee Duitsers,
- twaalf Nederlanders,
- drie Zuid-Afrikanen, 
- de twee eerder genoemde Japanners.

Zo kon het wel weer.
 
zaterdag
3 augustus 2013
De Waag donderdag:

De kazen op de markt lagen net als vorige week lekker te bakken in de zon. Of dat de kwaliteit ten goede komt, waag ik te betwijfelen. In ieder geval bij het weer opladen van de kazen aan 't eind van de show zaten ze stevig aan elkaar geplakt.

Mijn collega Jan maakte om half twaalf op de bovenste etage van de Waag kaas voor de bezoekers van de Waag. Het lukt hem steeds weer een aardig kaasje te maken ondanks nu met die tropische hitte daar op zolder. Dat vonden zijn toeschouwers ook want hij werd beloond met een stevig applaus.

Bij het pijpenmaken liep het ook als een trein:
zestien Nederlanders,
tien Hongaren,
twee Belgen,
36 padvinders uit Engeland,
acht Duitsers,
twee Esten,
een Irakees,
twee Amerikanen uit Indiana,
en vier met onbekende nationaliteit.

M'n appeltje at ik pas tegen vijven op.

 
zaterdag
27 juli 2013
In 't voorbijzwemmen (23)

De actuele problematiek rond het vaccineren tegen mazelen werd in het ondiepe gedeelte van het buitenbad ook even doorgenomen door de poedelende mannen.

Karel kwam min of meer met de uitsmijter:
~ Van de week las ik in de krant wat Max Tailleur er tijdens de polio epidemie in de jaren vijftig over te berde bracht. Het ging ongeveer zo:
Tijdens een watersnood zat een man in het rampgebied in z'n kamer die al een halve meter onder water stond. Er kwam een roeibootje langs en hij werd uitgenodigd ook maar met z'n buren mee te gaan. Nee, dat deed hij niet; hij had het volste vertrouwen in God.
Het water bleef stijgen en de man verhuisde naar de eerste etage.Toen hij daar tot aan z'n knieën in het water stond, kwam er een reddingsboot. Hij werd gemaand om z'n huis te verlaten en aan boord te komen. De man bleef standvastig: 'Ik vertrouw op mijn Heer'.
Te lange leste zat hij boven op z'n dak. Een helikopter kreeg hem in het vizier en liet een reddingswerker aan een kabel zakken om hem op te pakken
. Opnieuw weigerde hij mee te gaan met de woorden: 'God zal mij genadig zijn'. Zoals te verwachten viel, verdronk hij uiteindelijk jammerlijk.
De hemel binnenkomen was voor hem als bevindelijke geen probleem. Hij ging bij God op audiëntie en vroeg hem: 'Waarom heeft u mij als godvruchtig man die elke zondag ter kerke ging, niet gespaard?. 'Wat maak je me nou beste man? Ik zond maar liefst twee keer een boot en zelfs een helikopter om je te redden', was Gods antwoord.
  
  De Waag donderdag:

Negen Duitsers,
twee Fransen,
zestien Nederlanders,
een Dominicaanse,
twee uit Zweden,
vijf uit Texas
en zo'n twintig personen die na de demonstratie kaasmaken voor m'n tafel verschenen, trotseerden de hittegolf.
 
zaterdag
20 juli 2013
De Waag donderdag:

~
Wat voor olie gebruik je?, wordt zo nu en dan gevraagd door een weetgierige toeschouwer als ik de mal insmeer met olie.
~ Naaimachineolie, antwoord ik dan en vertel er gelijk bij dat de pijp daarmee gemakkelijker uit de mal is te krijgen. 

Vandaag begon er een Duitse over.
~ Nähmaschinenöl, wist ik in mijn beste Duits eruit te brengen.
~ En wat voor olie gebruikten de pijpenmakers dan in de zeventiende eeuw?, was haar vervolgvraag. Tja, daar had ze me voor 't blok; geen idee. Op de gok gooide ik lijnolie in de ring. Ja dat kende ze wel: leinöl. Zij ook weer tevreden.

Bij een volgende demonstratie vroeg een vrouw een stukje klei. Zij sloeg daarmee aan 't frutselen terwijl ik m'n pijpje maakte en toen die af was, overhandigde zij trots haar biggetje. Een lang leven was het beestje niet beschoren; naderhand werd het driftig in elkaar gekneed door een zenuwachtig mens dat nergens met haar tengels kon afblijven. Gelukkig hebben we de foto nog.


Voorbijkwamen:
zes Nederlanders,
zestien Duitsers,
een Engelsman,
drie Amerikanen,
twee Tsjechen,
vier Canadezen.
Een aardige score voor zo'n mooie stranddag.
 
zaterdag
13 juli 2013

De Waag donderdag:

Afgelopen winter zat ik tussen de kerststallen mijn pijpen te maken, maar nu ben ik omringd door schilderijen van scherpschilder John Wassenaar. Toch weer een heel ander niveau; vooral zijn serie Spiegelingen is een schot in de roos. De spiegeling in een Alkmaars grachtje staat nu in de Waag te pronken. De eerstkomende zondagen verplaatst John zijn atelier naar de Waag om daar zijn vaardigheden te tonen.

Met horten en stoten kwam ons publiek het museum binnenwandelen. Dat waren:
vijf Duitsers,
drie Italianen,
vier Canadezen,
vier Russinnen,
acht Nederlanders,
vijf Tsjechen.

Bijzondere momenten:
- Eén van de Tsjechen liep op een paar spiksplinternieuwe klompen rond te klossen;
- Een mevrouw uit de omgeving van Gouda had een halsketting om waarin pijpenkoppen uit de zeventiende eeuw waren verwerkt;
- De vader van een bezoeker had als pijpenmaker bij Goedewaagen gewerkt;
- De Canadezen kwamen uit Victoria op Vancouver Island, een stadje waar ik met m'n vrouw nog eens heb rondgehangen.
Genoeg aanleiding dus om te bomen over van alles en nog wat.
  
zaterdag
6 juli 2013
'De Waag toont Goudse pijpen'

Onder deze kop schreef de Krant van Gouda van 4 juli 2013 een artikel over de kleine tentoonstelling in de Goudse Waag van een aantal pijpen uit de verzameling van Loet van Vreumingen.

Eén van de mooiste is een bruids- of bruidegomspijp en bijzonder is de éénmeterpijp. Weliswaar is de laatste gebroken, maar dat kwam goed uit; anders had zij niet in de vitrine gepast. Daarnaast zijn er aparte pijpjes te bekijken zoals bijvoorbeeld een aantal krulpijpen.

De Waag donderdag:

Een gezellige drukte:
drie Duitsers,
negen buitenlanders waarvan ik de nationaliteit niet achterhaalde,
een Engelsman,
een Italiaan;
een Mexicaanse,
zestien Nederlanders,
een gezelschap van 22 Nederlanders (bedrijfsuitje).
Twee Belgen kwamen nog binnen toen ik al aan het inpakken was. Zij moesten het doen met een zeer korte uitleg. Ach jee, die Belgen met hun nieuwe koning. Zijn we trouwens zelf veel beter af?
 
zaterdag
29 juni 2013
De Waag donderdag:

's Morgens begon het met de eerste kaas- en ambachtenmarkt van het seizoen en 's middags zand erover voor de Gouda Beach Experience - iets met volleybal en zandbakspelen - in het weekend.

In de Waag trad gids Jan 's morgens op als kaasmaker en zijn eerste kaasje dit jaar slaagde wonderwel. 't Wordt tijd voor zijn benoeming als meester-kaasmaker. 

Mijn publiek bestond uit:
drie Costa Ricanen,
vijf Thailanders,
zeven Nederlanders,
zes Amerikanen,
drie Australiërs,
een Luxemburgse,
vier Chinezen.

Van de zeven pijpen die ik maakte, waren er drie perfect. Thuis ging er nog één bij het wat recht buigen naar de ratsmodee. Honderd jaar geleden zou ik in dienst van een meester-pijpenmaker onmiddellijk m'n congé krijgen.
  
zaterdag
22 juni 2013
De Waag donderdag:

Een aantal jaren geleden was ik gedeeltelijk getuige van een kaasproeverij in de Waag. Het museumgedeelte werd gesloten voor het normale publiek en een achttal dames ging genieten van verschillende soorten kaas, terwijl ik m'n pijpenmakersspullen aan het opruimen was. De séance werd ingeleid met een uitvoerige beschrijving van de Waag en het reliëf. Daarna begon het proeven. Erg enthousiast werd ik er niet van; mijn indruk was dat de twee dames die het proeven begeleidden er zelf ook niet veel kaas van hadden gegeten.

Vandaag bezocht een gezelschap van 32 vrouwen de Waag. Zij kwamen ook kaas proeven. Dat werd een hele happening onder leiding van collega Ben, die er een echt feestje van bouwde. Met veel elan, humor, kennis van zaken en adviezen over de in te nemen wijnen schotelde hij de dames de kaas voor.

Zo presenteerde hij een bepaald soort met de aanprijzing dat de kaas een prachtig aroma had.
~ Ruikt u eerst maar eens ...... Èn?
~ Ik ruik een koeienstal, was de ontstellende reactie van een proefster.
Ben zat er niet mee: ~ Ja dat ook
en beschreef vervolgens enthousiast het aroma dat hij bespeurde.

Mijn optreden voor:
zes Duitsers,
vier Amerikanen,
vier Italianen,
een Chinese,
vier Engelsen,
een Australische,
een Zwitser,
zes Nederlanders
en 20 dames van de proeverij, de rest ging snel naar buiten om een terrasje te pikken.
 
zaterdag
15 juni 2013

De Waag donderdag:

Zonder vooraf een afspraak te hebben gemaakt, viel een groep van zeventien personen omstreeks kwart over tien de Waag binnen. Zuid-Afrikanen en Amerikanen per fiets in etappes op weg van Brugge naar Amsterdam. Gids Jan nam het voortouw op de begane grond zodat ik mijn pijpenmakerij kon inrichten. 

Na mijn demonstratie babbelde ik nog even met de reisleidster van de club, die bestond uit reislustigen van middelbare leeftijd.
~ Geen problemen met zadelpijn bij je klantjes, informeerde ik.
~ Ja, hou daar maar over op. Vandaag doen we het rustig aan.
~ En plaspauzes voor de oudere heren?, voerde ik.
~ Allemaal ingepland: regelmatige stops bij restaurants.

Na hen kwamen:
twee Nederlanders,
tien Amerikanen.

Een Amerikaanse had uitsluitend interesse voor het pijpenmaken. De rest - het reliëf en het kaasmaken - had ze al eerder bekeken; zij had namelijk de kaarsjesavond afgelopen december bezocht, maar toen was de pijpenmaker afwezig.
Tja, zonder pijpenmaker mis je wat.
 
zaterdag
8 juni 2013
De Waag donderdag:

Maar liefst drie groepen - gemiddeld zo'n dertig personen per groep - kwamen de Waag bezoeken. Twee groepen zouden ongeveer op hetzelfde tijdstip hun entree maken; daarom kwam een extra gids assisteren. Daar tussendoor liepen nog:
twee Canadezen,
twee Fransen,
een Sri Lankaanse,
drie Taiwanezen,
een Nederlander,
twee Engelsen.

't Is altijd wel lekker als onze bezoekers wat tegenspel bieden door vragen te stellen of opmerkingen te maken. Vooral bij grote groepen wordt met wat interactie ons praatje of demonstratie wat levendiger. 

De laatste groep was wat dat betreft goed in vorm en tamelijk fantasierijk. Ik was met m'n verhaal net aan het begin van de zeventiende eeuw beland toen een mevrouw kond deed van het feit dat haar man uit Duitsland een pijp had laten overkomen.
~ Een Peterson, vertelde ze.
~ Dat zijn dure pijpen, wel honderdvijftig euro, debiteerde ik. 
~ Nee, twee vijfenzeventig.
~ Jee dat is een koopje.
Terwijl ik m'n demonstratie vervolgde, ging ze driftig op haar fototoestel zoeken. Even later hield ze mij haar fototoestel voor de neus.
~ Kijk dat is 'm, tweehonderdvijfenzeventig euro's.
Tja, het bleek een echte Peterson.

Een heer uit het gezelschap kwam met een hele monoloog:
~ U heeft het over pijpen en dan moet ik onmiddellijk denken aan een echtpaar met de naam Pijper dat bij mij in de buurt woont. Ik vind het een beetje een eng stelletje. Een tijdje geleden hoorde ik dat hij in het ziekenhuis lag, een poosje later dat hij was overleden. Laat ik hem een maand later ineens in de stad tegenkomen. Raar toch en wat moet je daar nou mee?
Ik wist het niet, maar een maat van hem kwam tussenbeide:
~ Kees, hou je mond eens even.

~ Mijn opa heeft altijd pijp gerookt, maar hij stapte plotseling over op pruimtabak, was de volgende mededeling van een toeschouwer.
Met: ~ Dat is ook hartstikke lekker en je kan met die bruine drab prachtige fluimen spugen, zette ik de beuk erin.

Dit was de aanleiding voor de volgende pruimende opa. Volgens een mevrouw pruimde haar opa z'n hele leven lang, maar op 't laatst waren z'n kaken een beetje uitgeput en liep het bruine spul zo z'n mondhoeken uit. Een vies gezicht vond ze.
~ Ach, dat viel toch wel mee mevrouw, het leek dan net alsof hij een hangsnor had, vindt u niet?   
Daar moest ze beamen.
 
zaterdag
1 juni 2013
 In 't voorbijzwemmen (22)

Inmiddels is de vertrouwde en gezellige Tobbe vervangen door het Groenhovenbad.

Twee ouwe knakkers:
~ Bevalt 't een beetje in dit zwemparadijs?
~ Nee, het lijkt wel een fabriekshal met al die buizen boven je hoofd. En dan dat gekloot met een plastic kaartje om binnen te komen en het gesodemieter om je kleren in een kluisje op te bergen. Op een toetsenbordje - met aan een hangertje een leesbrilletje - het kluisnummer intoetsen en twee keer een pincode invoeren en dan nog even voelen of de zaak echt op slot zit. Dat had toch veel moderner gekund; alles met een vinger- of irisscan.
~ Misschien moet 't nog even wennen?
~ Ja, dat zal ik tegen je zeggen als bij een computer- of stroomstoring de heleboel plat ligt en je op je blote kakkies en in je blote bast naar huis moet. En dan mag je hopen dat je vrouw nog thuis is, want je sleutels zitten natuurlijk ook in het kluisje.

In de omkleedruimte met hokjes:
~ Rinus, ben je er nog?
~ Zeg 't is, Toos.
~ Ik kan niet bij m'n kleren.
~ Hoezo niet?
~ Ik weet niet meer in welk kluisje ik m'n kleren heb gehangen.
~ Godver...., weet je de pincode nog?
~ Ja, die is hetzelfde als van m'n bankpasje; 7147.
~ Ho, ho effe.... Ik sta nog in m'n blootje. Als ik m'n kleren aanheb, kom ik je helpen.
  
  De Waag donderdag:

Zes Polen,
vier Nederlanders
en een Canadees
kwamen ons blij maken.

zaterdag
25 mei 2013

De Waag donderdag:

Het druppelde zowel buiten als binnen; buiten zo nu en dan de regen en binnen toeschouwers. En dat waren:
twee Tsjechen,
vijf Israëli,
een Hongaarse,
vijf Nederlanders,
drie Amerikanen,
twee Engelsen,
zeventien Duitsers.

Na het maken van een kleipijp verraste een Duitser mij met vraag:
~ Waarom zitten aan de zijkanten van oude Nederlandse zeilschepen schilden?
In het Duits kan ik me wel enigszins redden, maar als het dan ineens over de techniek van het zeilen gaat, schiet mijn vocabulaire wat te kort. Met behulp van een dik boek (het schip) en twee dunnere boekjes (de zwaarden) heb ik uitgelegd dat de zwaarden naar beneden gelaten kunnen worden via een draaipunt vooraan  op het smalle gedeelte van het zwaard. Dit om bij het laveren  met schuine tegenwind of bij krachtige zijwind  een schip zonder kiel op koers te houden. Dat het zwaard alleen aan de lijzijde (van de wind afgewend) wordt neergelaten en niet aan de loefzijde (windzijde) liet ik maar achterwege. Het leek me ook niet zo geschikt om hem bij het afscheid 'Halten Sie Meer' oftewel 'Hou zee' toe te wensen.

Bronnen:
- Afb. poon: Verzameling van Vier en tachtig stuks Hollandsche Schepen door G. Groenwegen (1789)
zaterdag
18 mei 2013

De Waag donderdag:

Aanloop was er van:
zes lui uit Lithuania,
één Amerikaan,
acht Nederlanders,
vier Polen,
twee Canadezen.

Even kon ik Lithunia niet thuis brengen, maar toen er 'one of the Baltic States' werd gemompeld had ik het door: Litouwen.

Drie Nederlanders hadden zelf een gids bij zich en toen gids Jan aanbod om wat te vertellen over het reliëf werd dat chagrijnig afgeslagen. Ze hadden kennelijk het idee dat het geld ging kosten. De twee Canadezen sloegen mijn showtje op afstand gade en smeerden 'm al gauw naar de kaasafdeling op de 2e etage.

Vooral de jonge Amerikaan was hoogst geïnteresseerd. Toen ik vertelde over het Goudse pijpjes halen op de schaats, werden zelfs plaatjes uit m'n oude Schaats Toertochtwijzer met z'n camera vastgelegd, 
Hij was in Hamburg geweest om sporen te vinden van z'n verre voorouders die naar Amerika waren geëmigreerd. Daar ontdekte jij dat ze uit Kassel afkomstig waren, verder was hij niet gekomen. Met hem had ik dus genoeg stof om een flinke boom op te zetten. 

In de miezerregen fietste ik 's morgens naar de Waag en in een stevig buitje 's middags weer naar huis.
 
zaterdag
11 mei 2013
De Waag vrijdag:

Op Hemelvaartsdag en de dag erna waren de gebruikelijke Keramiekdagen op de Markt in Gouda. Beide dagen moesten uiteraard pijpenmakers in de Waag in actie zijn. De andere pijpenmaker koos voor de donderdag en mij kwam de vrijdag heel goed uit.

Op strooibiljetten (flyers in het jargon) werd onze activiteit aan het publiek op de Markt kenbaar gemaakt. Een foto met mijn handen bezig met het bijwerken van een pijp dienden als lokkertje om bezoekers binnen te halen. Dat lukte bij:
twee Israëli,
één Spaanse,
zes Zwitsers,
één Engelse,
acht Fransen,
23 Nederlanders.

Halverwege mijn demonstratie bietste een Fransman fluisterend dat zijn kinderen gezien de entreeprijs wel een cadeautje mochten verwachten. ~ Dat komt straks, beloofde ik hem. Aan het eind mochten zij een oude pijpenkop uitzoeken. De verwachtingen waren kennelijk hoger gespannen, want met een zurig gezicht grabbelden de Fransoosjes in het bakje.
   
zaterdag
4 mei 2013

De Waag donderdag:

Tegelijk met gids Jan arriveerde ik om tien uur bij de Waag. Meivakantie, dus het zou misschien wel storm lopen met grootouders die hun nazaten moesten bezig houden. Dat viel nogal mee. Ik telde:
zestien Nederlanders,
vier Amerikanen,
vijf Thaisen,
één Duitser,
vijf Canadezen,
één Japanse,
één Sloveense,
één Chinese.

Bij mijn verhaaltje over het Goudse pijpje halen op de schaats vertelde één van de Canadezen dat hij als souvenir in Uithoorn op Koninginnedag een paar oude houten schaatsen had gekocht. Hij vond dat zo'n typisch Hollands product dat hij voor vijf euro niet kon laten lopen. Dat had hij inderdaad goed gedaan. Natuurlijk moest hij van mij weten hoe de schaatsen moesten worden ondergebonden. Zijn vrouw werd het slachtoffer en hij fotografeerde elke fase.

De Japanse kon van de pijpenshow geen genoeg krijgen; zij volgde twee keer de demonstratie en fotografeerde alles wat los en vast zat. Zij beweerde journaliste te zijn die voor een magazine een artikel over Goudse pijpen wilde schrijven. Zij vroeg mij het hemd van 't lijf. Op een toelichtingbord op de 2e etage stond bijvoorbeeld in het Engels: 'gave the pipe to Maarten'. Wat betekent dat nou toch en wie was Maarten dan wel? Double Dutch noemt men zoiets, geloof ik.
Soms kreeg ik trouwens het idee dat ze me in de maling stond te nemen. Door tv-programma's, zoals Ushi van Wendy van Dijk, waar goedwillende lieden in het ootje worden genomen, word je toch wat wantrouwig.
 
zaterdag
27 april 2013
De Waag donderdag:

Tussen half elf en elf uur zouden een groep Amerikanen de Waag bezoeken. Reden waarom ik al om 10 uur present was. Ze kwamen met z'n twintigen en gids Jan vertelde eerst over het reliëf en nam ze daarna mee naar de 2e etage om aan de hand van de video hen wat wegwijs te maken in het kaasmaken. Vervolgens zou ik m'n pijpenshowtje opvoeren. Dat deed ik, maar het gros van de lui smeerde 'm om te gaan winkelen. Uiteindelijk bleven zeven zeer geïnteresseerden over en die vertelden dat ze met een boot een rondreis door Nederland maakten. Het gezelschap moest om twaalf uur weer op de boot zijn om tijdig de spoorbrug bij Alphen a/d Rijn te kunnen passeren.

Volk bleef er komen:
twee Fransen; 
een jong echtpaar uit Zuid Afrika, voor vier jaar werkend in Stockholm;
vier Engelsen;
een meisje uit India;
twee Duitsers toonden geen interesse en liepen door;
een Goudse vader met drie zoontjes. De oudste jongen verzamelde pijpenkoppen, dus een pijpeloog in spe.   

's Middags zouden volgens de agenda nog eens vijftig Amerikanen langs komen. De Amerikanen bleken 48 Brabanders te zijn die een dagtocht maakten met de Katholieke Bond voor Ouderen.
~ Is dat onderhand niet veranderd in Katholieke Bond voor Senioren, jende ik voorzichtig.
~ Zeg dat wel en dat Katholieke mogen ze dan ook wel weglaten, was het antwoord van een van hen.
 

zaterdag
20 april 2013

 

 


In 't voorbijzwemmen (21)

~ Vanaf de eerste dag dat ik met pensioen ging, heb ik leren koken, strijken en stofzuigen. Zelfs de gebruiksaanwijzing van de wasautomaat uitvoerig bestudeerd, slijmt een zwemmer tegen een oudere vrouw.
~ Ach jee, treurt de vrouw, mijn man is nog lang niet zo ver.

~ Gaan jullie nog wat zwemmen, moedigt de badmeester een stel ouwehoerende kerels in het ondiepe aan.
~ Jij moet op de zwemmers letten en niet op ons, krijgt hij voor z'n kiezen.

~ Mijn vrouw komt morgen met haar zus terug van vakantie uit Italië. Tenminste als ze geen mooie Italiaan aan de haak heeft geslagen, vertelt een man aan een medezwemmer.
~ Op dat laatste zou ik maar niet rekenen, wist die.
  
  De Waag donderdagmiddag:

Voor twaalven waren al een grote groep Amerikanen en nog wat Hongaren op bezoek geweest. Die liep ik dus mis. Wel kwamen nog vier Engelsen en een zestal Nederlanders bij mij langs. Een man was speciaal voor het pijpenmaken binnengekomen en met hem heb ik ruim een uur zitten delibereren over het pijpenmaken en aanverwante zaken.
zaterdag
13 april 2013

 

De Waag donderdagmiddag:

Gids Jan verwelkomde me bij binnenkomst met de woorden:
~ Er staan al 21 Finnen op je te wachten!
Dat werd snel installeren van m'n spullen en terwijl ik daarmee bezig was, dromden de gasten uit het hoge noorden al voor mijn werktafel samen.

Het werd een drukke middag: ook bezoekers uit Estland, Engeland, België, Vietnam, Canada en Griekenland kwamen in het theater van de pijpenmaker. Alles bij elkaar zo'n zestig personen. 

Der Finnen hadden gelukkig een reisleider die de Nederlandse taal beheerste en mijn praatje voor het gezelschap in het Fins vertaalde. Toen ik vertelde dat Hollandse pijpen in de achttiende eeuw naar overal in de wereld werden geëxporteerd, vroeg een Fin het woord. Hij stak in het Fins een flink verhaal af, waarvan ik uiteraard geen jota van begreep. De tolk gaf mij een kort résumé:
Nog niet zolang geleden was voor de kust van Finland een wrak van een Hollands schip gevonden dat stamde uit de tijd van Catharina de Grote. In het wrak bleek nog een grote lading Hollandse pijpen aanwezig.
Later thuis nog even gekeken hoe het zat:

De Vrouw Maria

De snauw of het snauwschip was in de herfst van 1771 onderweg van Amsterdam naar St Petersburg.  Het was beladen met allerlei handelswaar, maar ook kunstschatten waaronder 17e-eeuwse Hollandse schilderijen bestemd voor Russische edellieden en keizerin Catharina de Grote.
In een stormachtige nacht op donderdag 3 oktober 1771 leed de Vrouw Maria aan de rand van de Nauvo-archipel in de Oostzee op een rots schipbreuk en zonk na een paar dagen. Een gedeelte van de lading kon met behulp van eilandbewoners worden geborgen, maar een groot deel ging met het schip ten onder.

Onder toezicht van een onderzoeker van het Fins Maritiem Museum hebben duikers vanaf 1999 enige voorwerpen naar boven gehaald, waaronder zes kleipijpen. Er liggen nog honderden tabakspijpen, die bijna een laag op zich vormen  over de andere spullen heen. De rapportage van de onderzoekers meldt slechts dat aan de hand van de vorm en het fabrieksmerk van de pijpen inmiddels bekend is waar de pijpen zijn gemaakt. Goudse pijpen? Het Fins Maritiem Museum zond ik een verzoek om meer duidelijkheid. Via via kwam ik terecht bij onderzoekster Riikka Alvik die mij onder andere vertelde dat het inderdaad Goudse pijpen betrof. Op de pijpen staan merken met een gekroonde B en een vinkenkooi.  De gekroonde B is van Bastiaan Overwesel en de vinkenkooi van Jan Soufree. De e-mail was vergezeld van een drietal foto's van pijpen, maar ik kreeg nog geen toestemming die hier te publiceren.

Bronnen:
- MoSS Nederland  http://moss.nba.fi/dut/vrouwm.html 
- Afb. snauw: Verzameling van Vier en tachtig stuks Hollandsche Schepen door G. Groenwegen (1789)
- Riikka Alvik, National Board of Antiquities en Archaeological Field Services
- Merken: Goudse pijpenmakers en hun merken, J. van der Meulen

zaterdag
6 april 2013

De Waag donderdagmiddag:

Het ambachtenmuseum opende al om twaalf uur zijn deuren, dus ik was op dat tijdstip aanwezig. Thuis nog zo vroeg een boterham eten was geen optie, dus ik had een zakje brood meegenomen. Gids Jan was al met gasten op de bovenverdieping en op mijn etage liep het volk ook binnen.

De samenwerking met gids Jan was als vanouds optimaal. Tijdens een korte pauze zag Jan zelfs dat m'n zakje brood onaangeroerd stond en zei: ~ Ga jij maar 's effe eten.

We kregen zo'n dertig bezoekers in de loop van de middag te verstouwen, waaronder behalve Nederlanders, Chinezen, Engelsen, Duitsers, Australiërs, Portugezen, Zweden, Belgen en Amerikanen.

De woordvoerder van de vier Zweden wilde niets van het pijpenmaken weten. Hij was gestopt met roken, liep waarschijnlijk de hele dag te tandakken naar een sigaretje en dan begint een vent over pijproken en pijpmaken. Mijn kreet 'historic en cultural show' overtuigde hem niet. Zijn reisgenoten waren solidair en hielden het ook voor gezien.

Onder de Nederlanders was een vrouw die vroeg of ik wat harder wilde spreken, omdat zij tamelijk doof was en haar begeleider doofstom. In gebarentaal vertaalde zij m'n verhaal voor de man.
~ Wat zat jij te schreeuwen, zei Jan later.
 
zaterdag
30 maart 2013


Egrets

Mei 1991 reden mijn vrouw en ik per auto een rondje in Amerika. We waren gestart in Atlanta om via Nashville, Memphis, New Orleans en Montgomery weer in Atlanta te belanden.

We noemden het onze muzikale toer die begon in Opryland in Nashville (een attractiepark waar live Amerikaanse muziek zoals jazz, blues, country, zydeco, Tex-Mex en gospel werd gespeeld) en werd voortgezet in B.B. King's Blues Club en Graceland van Elvis Presley in Memphis. Afzakkend naar Clarksdale het hoogtepunt namelijk het Delta Blues Museum en vandaar naar New Orleans voor de rokerige bluescafés in het Franse kwartier en de jazzbands in het Louis Armstrong park.

Op weg van Vicksburg naar New Orleans kwamen we langs moerasgebieden vol met kolonies met witte reigers. Amerikanen noemden ze egrets. In het woordenboek lazen we dat het de kleine zilverreiger was.

Hoe kom ik hier ineens op? Afgelopen zondag deden we ons gebruikelijk rondje snelweg (Bloemendaalse weg, Otweg, Waddinxveensepad, Tobbepad, een wandeltocht van amper een uur), de ene zondag met de klok mee, de andere er tegenin. Lopend op de Otweg en uitkijkend op de polder Bloemendaal zagen we ineens twee zilverreigers. Ze waren zeer schuw, want toen we dichterbij kwamen vlogen ze op. In Amerika vergaten we een foto te nemen, maar nu waren ze de klos. Nu nog kraanvogels, flamingo's en pelikanen in de polder Bloemendaal zien te spotten.
  
zaterdag
23 maart 2013
De Waag donderdagmiddag:

Eindelijk kwamen tegen vier uur twee bezoekers het museum binnen. De gids vertelde hun dat zij mazzel hadden omdat deze middag ook de pijpenmaker present was om het maken van een kleipijp te laten zien. De Russen maakten duidelijk daarvoor niet te zijn gekomen en het ze ook niet interesseerde.

Dus ik zat de hele middag voor jan joker. Toch nog één pijpje gemaakt met een 'moeilijke mal'. De moeilijkheid is dat er geen goede stopper (om de kop te maken) voorhanden is en dat een beetje moet worden geklojoot voor een fatsoenlijk resultaat.

Toch geen ongezellige middag: geouwehoerd over zeilboten, de toestand in Zuid Afrika, pokkenvaccinaties, malariapillen en de aantrekkelijkheid van ons museum voor het publiek.
 
zaterdag
16 maart 2013

De Waag donderdagmiddag:

Drie Duitsers en zes Nederlanders bekeken het pijpenmaken in de Waag. De dienstdoende gids had het af laten weten, dus heb ik die lui in m'n eentje moeten vermaken. Naast het pijpenmaken vertel ik hun ook nog wat over het gebouw en het reliëf, maar voor het kaasmaken zet ik op de tweede etage de kaasvideo aan en daarmee moeten ze het dan maar doen. De video aanzetten kostte me nog aardig wat moeite, want de video en de afstandbedieningen bleken in een kastje te zitten en het kastje zat netjes op slot. Gelukkig wist iemand het sleuteltje te vinden, zodat de pret kon beginnen.

Handgemaakt in Rotterdam, vrijdagmiddag:

Mijn vrouw haalde me over om mee te gaan naar de tentoonstelling Handmade: lang leve het ambacht in het museum Boijmans van Beuningen. Een uitgebreid verhaal daarover is te vinden op www.boijmans.nl .

Vooral de demonstratie mozaïek maken was verrassend. Wil je bijvoorbeeld een goedgelijkend portret in mozaïek maken, dan leg je over de van het object gemaakte foto een stuk gaas en daarop ga je steentjes van dezelfde kleur plakken. 
Soms is het nodig dat een mozaïek aan de voorkant helemaal glad is. De steentjes worden dan geplakt met meelpap op een vel papier. Als de afbeelding af is, wordt de afbeelding omgekeerd gelegd op een zachte ondergrond van metselspecie. Als dat goed gedroogd is, wordt het papier er met water afgeweekt.

Ondanks alle mooie dingen die er te bekijken waren, viel het me op dat men het pijpenmakersambacht helemaal was vergeten. Terwijl er wel een serie mallen voor het maken van chocolaatjes te bewonderen viel, hadden er zeker een paar mooie messing pijpenmallen met reliëf niet mogen ontbreken.
~ Tja, uurwerken zie ik ook niet, zal de klokkenmaker zeggen. Dat klopte.

 
zaterdag
9 maart 2013
Gouds Oranjepijpje

Pijpenmakers in de achttiende en negentiende eeuw speelden in op feestelijk gebeurtenissen en herdenkingen door pijpen te maken met een speciaal reliëf. Voorbeelden daarvan zijn het geuzenpijpje met watergeuzen die den Briel binnentrekken en het Leidens Ontzet pijpje met een afbeelding van burgemeester Pieter Adriaansz van der Werff.

Getrouw aan deze traditie is voor de feestelijkheden eind april de Goudse Oranjepijp vervaardigd. Dat gaat wel een beetje in tegen mijn republikeinse gevoelens en daarom is in wit ook een versie gemaakt. Die moet dan inhaken op de oproep van de antimonarchisten om met witte kleding e.d. te laten zien dat feestvieren leuk is, maar het duo Maxima en Willem als staatshoofd net iets te ver gaat in deze tijd.



De Waag donderdagmiddag:

Zes Nederlanders en twee Fransen hoorden de verhalen van gids Harry en mij aan.
 
zaterdag
2 maart 2013

De Waag donderdagmiddag:

Leerlingen van een basisschool uit Zegveld doken na mijn pijpenshowtje gretig op het bakje met oude pijpenkoppen om een mooie mee naar huis te nemen. Zij, inclusief hun begeleiders zo'n 25, waren speciaal naar Gouda gekomen om het pijpenmaken te bekijken vanwege een project op school.

Ruim een uur werden ze bezig gehouden met de hoed en de rand van het pijpengebeuren. Aan het begin zelfs een demonstratie pijproken, omdat de helft nog nooit een vent met een pijp in z'n mond had gezien. Daar hoorde zelfs het ruiken aan mijn pijptabak bij. Het brandalarm ging gelukkig niet af.

Een hoop vragen kreeg ik voor de kiezen zoals ~ Wat is de langste pijp die u heeft gemaakt? Dat bracht een ander weer op een idee: ~ Wat is de kortste pijp die u heeft gemaakt? En zo ging het maar door. 

Een meisje had het aftelversje Iene miene mutte dat op een pilaar met sierlijke gouden letters op de wand was aangebracht, in het oog gekregen en kwam met prompt met de vraag waarom het daar stond. Tja, een klein probleem maar gelukkig op tijd zag ik het woord kaas in het gedichtje staan en kon ik verder borduren over de kaas die hier werd gewogen. 

Na deze voorstelling was ik flink aan een pijpje toe. Daarna nog twee bezoekers uit Duitsland.
 
zaterdag
23 februari 2013
De Waag donderdag:

Trots kijken twee pijpenmakersgezellen naar hun eerste boreling van klei. Zij namen in de ochtend deel aan de doenles pijpenmaken om in de toekomst in de Goudse Waag dit ambachtelijke vakmanschap aan het publiek te tonen. Dit allemaal om gevolg te geven aan het adagium in de museumwereld 'Subsidie geen cent; meer actie in de tent'.

Om alleen video's en plaatjes te bekijken of langs allerlei tentoongestelde voorwerpen te lopen heeft de gewone toerist namelijk geen puf meer in. Daarom wordt er in ons museum van alles aangedaan om het kaas-, kaarsen- en pijpenmaken wat regelmatiger te laten zien met uiteraard een gezellig praatje en uitleg door enthousiaste vrijwilligers die in het oude ambachten ook lol zien.

's Middags kwamen nog twee Roemenen, drie Duitsers, 36 Nederlanders, waaronder 24 leden van een wandelclub uit Sliedrecht de Waag binnen. Gids Erik en ik hadden dus geen klagen en ik maakte bijna een ouderwetse werkdag van zeven uur.
   
zaterdag
16 februari 2013

De Waag donderdagmiddag:

De vooraankondiging beloofde nogal wat: drie groepen van 25 personen zouden bij ons op visite komen. De eerste groep zou al om één uur arriveren, terwijl de twee andere groepen respectievelijk de Sint-Janskerk bezochten en een workshop stroopwafel bakken zouden volgen. In de loop van de middag zouden de Sint-Jansbekijkers en de aspirant-stroopwafelbakkers om beurten ook bij ons langs komen.

Het feest ging mooi niet door; de leiding van het gezelschap had op het laatste moment besloten om het anders aan te pakken. De mensen kregen de keus om één van de evenementen te bekijken. Veertien lui kozen voor de Waag en die kwamen om half drie binnen. Daarvoor nog twee klanten uit Noord Brabant. Toch nog niet slecht voor een middag met sneeuw, ijzel en regen.
 
zaterdag
9 februari 2013

De Waag donderdagmiddag:

Eigenlijk is het van de gekke onder winterse omstandigheden met hagel en natte sneeuw naar de Waag te fietsen, daar een tafel vol te laden met m'n pijpenmakerspullen om voor één of twee bezoekers een pijp te maken. De kans is bovendien nog groot dat er helemaal niemand komt opdagen.

Dan is het toch weer leuk dat op deze middag drie Venezolanen wonend in Zuid Afrika en een Belg de moeite nemen om mijn kunstje te bekijken en mijn praatje aan te horen. Geslaagd is het dan als ze ook nog met je op de foto willen en je bij het afscheid nog een hand krijgt.
   
zaterdag
2 februari 2013

Respect

De kleinzoons hadden na de winterstop van de voetbalcompetitie weer wat aanmoediging van hun opa nodig. De oudste speelde om kwart voor twaalf met Jodan Boys B3 tegen Haastrecht B1 en de jongste met C2 tegen Be Fair C2 om twaalf uur. Dat werd dus pendelen tussen twee velden. Het hoefde uiteindelijk niet, want m'n jongste bleek een enkelblessure te hebben en stond daarom niet opgesteld.

De strijd tussen de gasten van Jodan Boys en Haastrecht ging aanvankelijk gelijk op. Jodan Boys kwam zelfs in de eerste helft op een één nul voorsprong, maar al redelijk snel wist Haastrecht gelijk te maken om zelfs in de tweede helft met een 3-1 overwinning naar huis te gaan. En .... deze jongens hadden zelfs het lef een meisje in hun team op te stellen. Zij deed trouwens niets onder voor haar medespelers.

Overal op de voetbalvelden wordt met het woord 'Respect' gesmeten. Ook bij Jodan Boys hangt het vol met affiches die op een beter gedrag aandringen. Er is weinig van te merken; de wat oudere scheidsrechter die de wedstrijd van m'n kleinzoon floot, moest twee heetgebakerde figuren voor vijf minuten naar de kant sturen om af te koelen. Vanuit het publiek kreeg hij kreten zoals 'Hee ouwe, gaat jij de veteranen maar fluiten' naar het hoofd geslingerd. Het respect is dus ver te zoeken, maar petje af voor deze scheidsrechter die zijn zaterdag opoffert
om voetballers hun wedstrijdje te laten spelen. Ik had allang de fluit aan Maarten gegeven.
 
  De Waag donderdagmiddag:

Na een reparatie van de verwarming en het plaatsen van een aantal hulpkachels was het in de Waag best te harden. Slechts één bezoekster kwam die middag kijken. Gids Erik en ik besteedde de rest van de tijd aan het ophangen van de - tijdelijk t.b.v. van de kerstgroepen verwijderde - tegels met afbeeldingen van Goudse poorten en andere oude gebouwen van de stad. Ook begonnen we vast aan de opleiding van Erik tot pijpenmaker. Hij is één van degene die straks graag het pijpenmaken wil demonstreren.
zaterdag
26 januari 2013

Pekela

Die supersnelle trein van Amsterdam naar Brussel spoort niet al te bijster, zeker niet toen er de afgelopen weken wat sneeuw op de rails viel. In een radio-inbelprogramma mochten luisteraars de vraag beantwoorden of het miljoenencontract met een Napolitaanse treinenbouwer voor de levering van dit type treinstellen  maar niet snel moest worden verscheurd.

Een inbeller verwoordde zijn mening ongeveer als volgt:
~ Bij onze spoorwegen zitten goed hoogopgeleide jongens en meiden, maar verstand van het spoorbedrijf hebben ze niet. Hoe kunnen ze uitgerekend bij een bouwer van trams deze hoge snelheidstreinen laten maken.

Uit z'n dikke duim debiteerde hij vervolgens:
~ In China is dat heel anders. Vorig jaar was ik in China op vakantie en een gedeelte van de reis maakte ons gezelschap gebruik van de trein. Op het station van vertrek nam ik de proef op de som bij zo'n loketje met een houten schuiflaatje en een gordijntje zoals we dat van vroeger nog kenden. Ik informeerde naar de trein naar Pekela.
~ Pekela?, vroeg de presentator van het radioprogramma stom verbaasd. 
~ Jazeker Pekela, beaamde de man en ging verder met:
~ Het gordijntje ging dicht en na twee minuten weer open. De lokettiste vroeg: 'Oude of Nieuwe Pekela, meneer?'

 
zaterdag
19 januari 2013
De Waag donderdagmiddag:

Buiten vroor het twee à drie graden. Bij binnenkomst in de Waag was het daar rond de vier graden, maar gelukkig was het op mijn werkplekje op de eerste etage 14,5 Celsius. De verwarming loeide de hele middag tevergeefs als een gek, het werd geen graadje warmer.

Juist die morgen waren de vitrines gevuld met wat klein werk van Jan Snoeck afkomstig van een particulier verzamelaar. Een gevolg van het nieuwe beleid om in de winterperiode wisseltentoonstellingen met een spraakmakende kunstenaar te organiseren  zou je dit kunnen noemen.
 
Aanvankelijk werkte Snoeck met hout, steen en brons. Zijn grote bekendheid kreeg hij toen overging naar keramiek in vrolijke en primaire kleuren. Zijn monumentale werken zijn zowel in ons land als daar buiten te vinden.

De minitentoonstelling trok nog geen enkele bezoeker. Logisch, want het persbericht daarover was nog niet in de plaatselijke pers verschenen. De pijpenmaker had ook voor Jan Doedel zijn spullen en gereedschap uitgestald: geen enkele kijker kwam het museum binnen.

Uitgebreide informatie over Jan Snoeck is te vinden op Wikipedia.
zaterdag
12 januari 2013
In 't voorbijzwemmen (20)

Een zwemsters tegen een ander:
~ Zij komt tegenwoordig in haar eentje. Haar man is opgenomen in een verzorgingstehuis.
Tja, dementerend ......, ik vond 'm eigenlijk nog vrij goed ......., ik had 'm nog niet weggedaan.

Twee dames in de gemeenschappelijke doucheruimte:
~ Sinds ik zwem heb ik overal op mijn lichaam van die jeukerige plekjes.
~ Je moet je ook hartstikke goed afdrogen.
~ Doe ik ook. Volgens mijn man barst het hier van venijnige virussen, bacteriën en bacillen.
~ Kom nou even, het water is hier zo schoon als wat. Heb je van jullie vakantie in Spanje in je koffer geen bedwantsen meegenomen?
~ Bedwantsen?
~ Ja, hele kleine rot beestjes die bloed bij je aftappen. Vraag je man er maar naar. Hij zal er wel alles vanaf weten.
 
 

De Waag donderdagmiddag:

Matige opkomst: slecht vier bezoekers namen een kijkje in de Waag. Voor deze echtparen uit Zeeland en Noord Brabant pakte dat niet slecht uit. Zij kregen van gids Heyme en mij een meer dan uitvoerige rondleiding en demonstratie.
 
zaterdag
5 januari 2013

De Waag donderdagmiddag:

Helemaal snappen doe ik het niet; vanmiddag liepen zo'n vijfentwintig bezoekers het Kaas- en Ambachtenmuseum in de Waag naar binnen. Het zou me verbazen als Museum Gouda er meer heeft gelokt, terwijl daar de museumjaarkaart geldig is.

Volk uit alle delen van Europa, zoals daar waren:
tien Belgen,
vijf Fransen,
een Engelse,
zeven Nederlanders,
een Russin,
een Spanjaard.
Drie van de Nederlanders waren uitsluitend gekomen voor de expositie van kerststallen en -groepen. Net als enkele bezoekers vorige week waren zij zelf verzamelaars en zij bekeken mijn showtje met een zijdelingse blik. Hadden die drie wijzen indertijd een pijpje gerookt dan zou dat waarschijnlijk helemaal anders wezen.
 
  Voor PIJPPRAAT voorgaande jaren naar Archief