Nieuw
erfrecht
Een "eenvoudige" uitleg van het Nieuwe Erfrecht.
Voorzover dit "eenvoudig" is uit te leggen!!
gemaakt door René
Deze tekst is puur voor informatie en er kunnen geen rechten aan worden ontleend.
Inleiding
In deze tekst wordt gesproken over echtgenoot, dit is man of vrouw.
Op 1 januari 2003 verandert het erfrecht.
Hierover is zeer lang gepraat en de invoering hiervan werd telkens uitgesteld.
De belangrijkste wijziging is dat de langstlevende echtgenoot financieel beter wordt verzorgd.
Met echtgenoot wordt tevens bedoeld 'geregistreerde partner".
In het oude erfrecht konden de kinderen hun erfdeel opeisen en de langstlevende echtgenoot was verplicht het erfdeel aan kinderen uit te betalen. Hierdoor moest de langlevende echtgenoot meestal de "eigen woning" en andere vermogensbestanddelen verkopen, om de erfdelen uit te kunnen betalen. De langstlevende kon dan in sommige schrijnende gevallen in een klein huurhuisje met een klein pensioentje haar laatste dagen slijten.
De laatste wijziging van het Nederlandse erfrecht was in het jaar 1923. Tot dat jaar was de langstlevende echtgenoot geen erfgenaam. Alleen de kinderen konden erven. In het jaar 1923 werd de langstlevende echtgenoot dan ook erfgenaam en kon deze meedelen in de nalatenschap van erflater.
Nu, met ingang van het jaar 2003, krijgt de langstlevende echtgenoot nog meer rechten en kan deze van een goede oude dag genieten, zonder zich zorgen te maken, dat de kinderen hun erfdeel opeisen.
De langstlevende kan nu niet meer in financiële problemen komen.
Volgens de wet erven de erfgenamen uit eigen hoofde.
Dat wil zeggen, allen erfgenamen in een bepaalde groep erven ieder voor een gelijk deel. (op een paar uitzonderingen na)
Wat is erfrecht
Wanneer iemand komt te overlijden, is dit de erflater, laat deze bezittingen en/of schulden na.
Het erfrecht regelt de overgang van deze bezittingen en schulden van erflater op de erfgenamen.
Bijvoorbeeld een huis, de inboedel, de auto, gespaard geld, aandelen en geldvorderingen. Ook de schulden, bijvoorbeeld de hypotheek, behoren tot de nalatenschap.
Het erfrecht regelt de overgang van het vermogen op de erfgenamen.
Een erflater kan een testament hebben gemaakt, dan verkrijgen de erfgenamen het geheel of een deel van het vermogen, zoals dit in dat testament is opgenomen.
Indien er geen testament is opgemaakt, bepaald de wet wat de erfgenamen verkrijgen. Dit is het wettelijk erfrecht
Onderstaande tekst gaat over het wettelijk erfrecht of ook wel genaamd het versterferfrecht.
Dus dit is dus van toepassing bij overlijden indien een erflater geen testament heeft opgemaakt.
Aanvaarden, verwerpen, verklaring van erfrecht
Een erfgenaam heeft de keus de nalatenschap te aanvaarden of te verwerpen.
Om de schuldeisers zoveel mogelijk recht te doen, zijn de nodige formaliteiten voorgeschreven voor beneficiaire aanvaarding.
Als hij aanvaardt, moet hij ook de schulden van de nalatenschap betalen. Zelfs als die schulden bij elkaar meer bedragen dan de bezittingen.
Gedeeltelijke aanvaarding is niet mogelijk.
Een erfgenaam kan wél beneficiair aanvaarden. Dat houdt in dat de erfgenaam de nalatenschap alleen accepteert, voor zover die positief is.
Een erfgenaam kan ook een erfenis verwerpen, zodat hij niets met de nalatenschap te maken heeft.
Om de schuldeisers zoveel recht te doen, zijn de nodige formaliteiten voorgeschreven voor beneficiaire aanvaardingen en verwerping.
Indien de erfgenamen besluiten de nalatenschap te verwerpen of beneficiair te aanvaarden, moet een beschikking door de arrondissement rechtbank worden afgegeven. Bij de griffie van de rechtbank moet dan een verklaring worden overlegd.
Als iemand is overleden, maakt vaak de notaris een akte op, waarin o.a. staat wie de erfgenamen zijn. Dit heet een verklaring van erfrecht. Met deze verklaring kunnen de erfgenamen, bijvoorbeeld bij de bank, laten zien dat zij recht hebben op het banktegoed van de overledene.
Voordat de notaris zo'n verklaring afgeeft, zal hij een aantal onderzoeken doen, onder andere bij de Burgerlijke stand en het Centraal Testamenten Register. Op die manier worden alle erfgenamen en de wilsbeschikkingen van de overledene in kaart gebracht.
Hieronder komen de verschillende groepen aan bod.
Erfgenaam is echtgenoot
De letterlijke wettekst is
De wet beroept tot een nalatenschap als erfgenamen uit eigen hoofde achtereenvolgens
a. de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot van de erflater, tezamen met diens kinderen.
Indien een erflater alleen een echtgenoot nalaat is deze de enige erfgenaam en erft deze alles.
Erfgenaam zijn de kinderen
De letterlijke wettekst is
De wet beroept tot een nalatenschap als erfgenamen uit eigen hoofde achtereenvolgens
a. de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot van de erflater, tezamen met diens kinderen.
Indien een erflater alleen kinderen nalaat, erven deze ieder een gelijk deel van de nalatenschap
Bijvoorbeeld.
Erflater heeft drie kinderen nagelaten, nalatenschap is eur 75.000.
De kinderen verkrijgen ieder 1/3 deel is ieder eur 25.000.
Indien er vier kinderen zijn verkrijgen ieder 1/4 deel of eur 18.750.
Erfgenamen zijn echtgenoot en kinderen
De letterlijke wettekst is
De wet roept tot een nalatenschap als erfgenamen uit eigen hoofde achtereenvolgens
a. de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot van de erflater, tezamen met diens kinderen.
De nalatenschap van een erflater die een echtgenoot en een of meer kinderen als erfgenaam achterlaat, wordt, tenzij de erflater bij testament heeft bepaald dat dit deze wetsartikelen niet van toepassing is, overeenkomstig de volgende leden verdeeld.
2. De echtgenoot verkrijgt van rechtswege de goederen van de nalatenschap De voldoening van de schulden van de nalatenschap komt voor zijn rekenign. Onder schulden van de nalatenschap zijn hier tevens begrepen de ten laste van de gezamenlijke erfgenamen komen de uitgaven ter voldoening aan testamentaire lasten.
3. Ieder van de kinderen verkrijgt als erfgenaam van rechtswege een geldvordering ten laste van de echtgenoot overeenkomstig met de waarde van zijn erfdeel. Deze vordering is opeisbaar:
a indien de echtgenoot in staat van faillissement is verklaard of ten aanzien van hem de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen van toepassing is verklaard:
b. wanneer de echtgenote is overleden.
De vordering is ook opeisbaar in de door de erflater bij testament genoemde gevallen
4. De vordering wordt, tenzij de erflater, dan wel de echtgenoot en het kind tezamen, anders hebben bepaald, vermeerderd met een percentage dat overeenkomstig met dat van de wettelijke rente, voor zover dit percentage hoger is dan zes, berekend per jaar vanaf de dag waarop de nalatenschap is opengevallen, bij welke berekening telkens uitsluitend de hoofdsom in aanmerking wordt genomen. enz
Indien A komt te overlijden met achterlating van kinderen en een van die kinderen is vooroverleden, dan erven de kinderen van dit vooroverleden kind gezamenlijk het deel van dit vooroverleden kind.
Bijvoorbeeld
A overlijdt, laat na drie kinderen, B, C en D.
Kind D is vooroverleden en laat twee kinderen na, E en F.
Kind D zou erfgenaam zijn voor 1/3 deel. Nu deze is vooroverleden erven kleinkinderen E en F het deel van D gezamenlijk, is ieder 1/6 deel.
Wanneer een erflater is getrouwd in gemeenschap van goederen, is zijn nalatenschap de helft van het totale vermogen van de partners. Hiervan kan in mindering worden gebracht de begrafeniskosten.
Indien er huwelijksvoorwaarden zijn, is de nalatenschap, zoals dit is overeengekomen in deze huwelijksvoorwaarden.
Wanneer de erfgenamen de echtgenoot en kinderen zijn, erven deze ieder een gelijk deel.
Bijvoorbeeld
Erflater laat een echtgenoot en twee kinderen na, ieder is dan voor 1/3 gedeelte erfgenaam.
Echter de langstlevende echtgenoot krijgt de nalatenschap. De kinderen krijgen hun erfdeel niet in handen.
De kinderen krijgen een vordering in geld.
De echtgenoot heeft derhalve een schuld aan de kinderen ter grootte van hun erfdeel. Dit bedrag is pas opeisbaar bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot.
Bijvoorbeeld
A en B zijn gehuwd in gemeenschap van goederen. Zij hebben twee kinderen, C en D.
Het totale vermogen van A en B, baten min schulden is totaal eur 120.000.
A, deze is dan de erflater, komt te overlijden. De nalatenschap van A is dan de helft van het totale gezamenlijke vermogen van A en B, is eur 60.000. (de andere helft is van B) A heeft geen testament gemaakt.
B en de kinderen C en D zijn dan ieder erfgenaam voor 1/3 deel, of ieder eur 20.000. Door het nieuwe erfrecht verkrijgt de langstlevende echtgenoot B alle goederen van erflater A. Echtgenoot B moet dan wel de schulden voor haar rekening nemen. De kinderen C en D krijgen een vordering in geld ter waarde van hun erfdeel (eur 20.000) op echtgenoot B.
Pas als B komt te overlijden, kunnen zij dat bedrag opeisen.
Dit heet de wettelijke verdeling.
Bij een testament kan hiervan worden afgeweken, maar daar ga ik nu niet op in. (is niet meer "eenvoudig")
Ga hiervoor naar een notaris.
Wilsrechten
Na overlijden kan de langstlevende echtgenoot hertrouwen.
Bij hertrouwen kunnen er kinderen zijn van de nieuwe tweede echtgenoot en ontstaat het gevaar dat vermogen via de stiefouder bij de stief-familie terechtkomen.
Als er sprake is van stief-familie, bijvoorbeeld als de langstlevende echtgenoot hertrouwt, hebben de kinderen de mogelijkheid hun eigen positie te versterken. Zij kunnen een beroep doen op een zogenaamd wilsrecht.
Als de kinderen een wilsrecht inroepen, krijgen zij goederen in eigendom ter waarde van de vordering die zij hebben op de langstlevende echtgenoot.
Voorbeeld
Na het overlijden van A hertrouwt B met X. Erflaters dochters C en D kunnen nu van B goederen opeisen ter waarde van hun erfdeel.
B en de kinderen C en D kunnen overeenkomen dat de vordering in goederen of bankrekening wordt uitbetaald echter B hoeft die goederen nog niet af te geven.
Wettelijk is bepaald, dat de vordering pas na haar overlijden wordt uitbetaald.
voobeeld
Bij hertrouwen van B doen de kinderen C en D een beroep op hun wilsrechten.
Kind C krijgt een antieke kast van eur 20.000 en D een bankrekening met eur 10.000 en een auto, waard eur 10.000.
Moeder B hoeft deze zaken nog niet af geven, zij is immers nog niet overleden.
Enkele jaren later overlijdt B. Zij heeft geen testament gemaakt.
De kinderen C en D kunnen nu twee dingen doen:
a. uitbetaling verlangen van de vordering van eur 20.000 die zij op B hadden in verband met het overlijden van hun vader.
Uitbetaling kan in de vorm van geld of in de vorm van goederen bijvoorbeeld een antieke kast of auto met de waarde van eur 20.000.Deze blijven dan in bezit van X tot zijn overlijden. X heeft dan het vruchtgebruik van deze goederen.
Zij kunnen ook een wilsrecht uitoefenen:
Ze kunnen X vragen goederen, de kast, auto en bankrekening ter waarde van hun vordering, groot eur 20.000 aan hen in eigendom af te geven.
Het is mogelijk om de echtgenoot en/of kinderen bij een testamentaire bepaling te onterven. Indien dit aan de orde is, ga dan naar een notaris, dit is niet meer "eenvoudig".
Hierbij merk ik op, dat indien de echtgenote is onterfd, deze altijd in de echtelijke woning kan blijven wonen.
De kinderen kunnen de echtgenote niet meer uit de eigen woning zetten en in een bejaardentehuis deponeren en de eigen woning verkopen.
Kinderen hebben altijd recht op hun wettelijk erfdeel.
Het wettelijk erfdeel van de kinderen is de helft van wat deze eigenlijk zouden krijgen.
Met andere woorden de kinderen kunnen alleen onterfd worden tot hun wettelijk erfdeel, dit alleen indien deze het niet eens zijn met de onterving.
Hier wordt niet verder op in gegaan, omdat dit niet 'eenvoudig" is. (
aan dit gedeelte van de tekst wordt nog gewerkt
)
Erfgenamen zijn ouders
De letterlijke wettekst is
De wet beroept tot een nalatenschap als erfgenamen uit eigen hoofde achtereenvolgens
b. de ouders van de erflater, tezamen met diens broers en zusters.
Indien erflater alleen ouders nalaat, zijn deze erfgenaam
Bijvoorbeeld
Erflater A komt te overlijden en laat na zijn twee ouders B en C.
De ouders B en C zijn dan ieder erfgenaam voor de helft.
Erfgenamen zijn ouders en broers en zusters en of kinderen van vooroverleden broers en zusters
De letterlijke wettekst is
De wet beroept tot een nalatenschap als erfgenamen uit eigen hoofde achtereenvolgens
b. de ouders van de erflater, tezamen met diens broers en zusters
A komt te overlijden en laat na moeder B en vier broers en zuster, C, D, E en F.
Broer F is vooroverleden en laat na twee kinderen G en H
verdeling is dan:
De ouders krijgen volgens de wettelijke bepalingen nooit minder dan 1/4 gedeelte.
Moeder B krijgt dan 1/4 deel, broers/zusters C, D en E krijgen ieder 3/12 (is 1/3 van 3/4) en de kinderen van F ieder 3/24 (is 1/2 van 3/12)
Erfgenamen zijn volle broers/zusters tezamen met halfbroers en zuster.
Indien A nalaat als erfgenamen zijn twee volle broers/zusters, B en C en drie broers/zuster D en E uit een eerdere huwelijk van zijn vader, zijn D en E de half broers/zusters.
Het erfdeel van de halfbroer en zuster is de helft van het deel van de volle broer of zuster.
De halfbroers/zusters D en E erven dan ieder 1/8 deel en de volle broers/zusters ieder 3/8 deel