Kenmerkengids Sprinkhanen en krekels van West- en Midden-Europa

Mark van Veen

Kies de best passende groep soorten

De gids werkt alleen voor volwassen sprinkhanen met volledig ontwikkelde vleugels (die kunnen zeer kort zijn). Jonkies hebben ook korte vleugels, maar daar ligt de achtervleugel over de voorvleugel, is nog wasachtig en zijn voornamelijk lengteaders zichtbaar.


Sabelsprinkhanen: sprieten langer dan lijf, lijf niet plat, vrouwtjes met sabelvormige legboor.

Krekels en veenmol: sprieten langer dan lijf, achterlijf afgeplat.

Veldsprinkhanen: sprieten veel korter dan lijf, halsschild nooit naar achteren verlengd.

Doornsprinkhanen: sprieten veel korter dan lijf, halsschild als een punt over het hele achterlijf verlengd.

Introduction

Grasshoppers and crickets easily attract our attention by their songs and their size. This internet guide presents clues and photo's to identify western and central European species. The language is Dutch. Foreign readers can use internet translation services to reach the information. The translations often end up strange, as they are far from perfect. However, they make the information understandable. Services include google translate or babelfish from Yahoo. Google translates more words but messes up the grammar, babelfish is much better in grammar, but misses a lot of words.

I hope you enjoy the guide!

Mark van Veen

Inleiding

Sprinkhanen en krekels trekken de aandacht door hun geluid en grootte. In de zomer komt het geluid van vele soorten van alle kanten op je af. Vanuit het gras klinken de ratels van veldsprinkhanen, uit de bosrand de scherpe sjirpen van sabelsprinkhanen. Alle soorten zijn aan hun geluid goed te herkennen, vaak zelfs beter dan aan hun uiterlijk. Soorten als Chortippus biguttulus en Chortippus mollis verschillen weinig in uiterlijk, maar veel in geluid.

Maar, hoe heten al die soorten nu eigenlijk? Die vraag kan met deze kenmerkengids beantwoord worden. Het presenteert de diagnostische kenmerken van de soorten, die kenmerken die in het veld nodig zijn om gelijkende soorten te scheiden. Daarmee is de gids op meer ervaren waarnemers gericht, die alleen nog tussen sterk gelijkende soorten hoeven te kiezen. Wel kun je met bovenstaande plaatjes plus omschrijvingen en het vervolg erop de naam bepalen door steeds de best passende te nemen. Uiteindelijk komt er een pagina met een opsomming van soorten. De plaatjes en beschrijvingen, zie vooral 'lijkt op', bieden de mogelijkheid tot op soort de determineren.

Ondertussen is een groot aantal soorten uit West- en Midden-Europa opgenomen. Voor het Verenigd Koninkrijk, Nederland, België, Luxemburg en Denmerken is de gids compleet. Voor Duitsland, Polen, Noorwegen, Zweden is de gids grotendeels compleet. Voor Zuid-Europa ontbreken vele soorten. De foto's zijn alle van mijn hand en de soortselectie weerspiegelt welke soorten ik tegengekomen ben. Her en der zijn links naar andere foto's op internet opgenomen.

De gids is opgemaakt HTML, het internet-formaat. Dat betekent een integratie tussen tekst, beeld en geluid. Daarbij is het gericht op de handcomputers (pocket pc, psion en palm), die makkelijk het veld in te nemen zijn en over een internet browser beschikken. Door de pagina's en plaatjes vrij klein te laten hoop ik dat ook van mobiele gegevensverbindingen gebruik gemaakt kan worden. Op deze wijze kan de gids in het veld meegenomen worden.

Veel plezier en succes!

Mark van Veen

Literatuur

Baur B., Baur H., Roesti C en Roest D. 2006. Die Heuschrecken der Schweiz. Haupt Verlag, Bern.

Bellman H. 1993. Heuschrecken, tweede druk. Naturbuch Verlag.

Bellman H. en Luquet G. 1995. Guide des Sauterelles, Grillons et Criquets d' europe occidentale. Delachaux et Niestle, Lausanne.

Beukeboom L. 1986. De sprinkhanen van Nederland en Belgie. Jeugdbondsuitgeverij, Utrecht.

Brown. V.K. 1983. Grasshoppers. Naturalists handbooks 2. Richmond Publishing Co, Slough.

Chopard L. 1922. Orthoptères et Dermaptères. Faune de France 3, Lechevalier, Paris. Download PDF-versie.

Coray A., Thorens P. 2001. Orthoptera, Identification. Fauna Helvetica 5. SEG/CSCF, Neuchatel.

DeCleer C. en DeVriese H. 1992. De Sprinkhanenfauna van de Belgische Kust. Duinen 6(1). Duinenwerkgroep Belgie.

DeCleer K., DeVriese H., Hofmans K., Lock K., Barenburg B. en Maes D. 2000. Voorlopige atlas en 'rode lijst' van de sprinkhanen en krekels van Belgie (insects, Orthoptera). Instituut voor Natuurbehoud. Brussel. [Download PDF-versie] [website]

DeVriese H. 1992. Sprinkhanen en krekels van België, determinatietabel voor beginners en gevorderden. Eigen uitgave, Wemmel. [download pdf-versie hier] [website]

Bakonyi G. en Csiby M. 1990. Sáskák, Szöcskék, tücskök. Búvár, Móra, Budapest.

Duijm M. en Kruseman G. 1983. De krekels en sprinkhanen van de benelux. Bibliotheek van de KNNV 34, KNNV-uitgeverij, Utrecht.

Fontana P., Buzzetti F.M., Cogo A. en Odé B. 2002. Guida al riconoscimento e allo studio di cavallette, grilli, matidi, e insetti affini del Veneta. Guida Natura /1. Museo Naturalistico Archeologico di Vicenza.

Harz K. 1957. Die Geradflügler Miteleuropas. VEB G. Fischer Verlag, Jena.

Harz, K. 1975. The Orthoptera of Europe, Volume I. Junk BV The Hague (met de Ensifera). Google-books.

Harz, K. 1975. The Orthoptera of Europe, Volume II. Junk BV The Hague (met de Caelifera).

Holst K.T. 1986. The Saltatoria (Bush-crickets, crickets and grasshoppers) of Northern Europe. Fauna Entomologica Scandinavica 16. Brill/Scandinavian Science Press., Leiden-Copenhagen.

Kenyeres Z., Rácz I., and Varga Z. 2009. Endemism hot spots, core areas and disjunctions in European Orthoptera. Acta zoologica cracoviensia, 52B(1-2): 189-211. Download PDF versie hier, een 'must have'.

Kleukers R. Van Nieukerken E., Ode B., Willemse L. en Van Wingerder W. 1997. De sprinkhanen en krekels van Nederland. Nederlandse Fauna 1. Naturalis, KNNV uitgeverij en EIS-Nederland, Leiden.

Kleukers R. 2004. De Sprinkhanen van Nederland en Belgie. Jeugdbondsuitgeverij, Utrecht.

Marshall J.A. en Haes E.C.M. 1988. Grasshoppers ans allied insects of Gret Brittain and Ireland. Harvey Books, Colchester.

Odé, B. 1999. Bedreigde en kwetsbare sprinkhanen en krekels in Nederland (Orthoptera). EIS-Nederland, Leiden.

Tauscher H. 1986. Unsere Heuschrecken, lebensweise, bestimmung der arten. Kosmos Natur Führer. Kosmos.

Webbronnen

Sabelsprinkhanen van de wereld, met veel palaearctische soorten inclusief foto's en geluid.

Saltabel, de sprinkhanenclub van de Benelux. Informatieve en mooie webstek met een overizcht van de Belgische sprinkhanen en sprinkhanennieuws.

Tetrigidae van H. DeVriese, een webstek waar alles over doornsprinkhanen te vinden is.

Orthoptera in Notranjska region (Slovenia)

Orthoptera Europa, site met taxonomie en foto's, toegang alleen via soortnaam, geen determinatie mogelijk.

Sprinkhanen van Flevoland

Orthoptera van Tsjechië, inclusief determinatietabel (Tsjechisch) en geluiden.

Orthoptera van Slowakije

Last updated 23.12.2009