De Hang van PANArt
Als je bovenstaande foto ziet denk je waarschijnlijk eerder aan koken dan aan muziek, want de Hang (enkelvoud) of Hanghang (meervoud) ziet er inderdaad uit als een wok of poffertjes pan. Wanneer je de echter de klank van dit fabelachtige instrument hoort.............
Mijn eerste ervaring met de Hang was op een decemberavond op een plein in Barcelona waar een straatmuzikant (Hanquiro) speelde. Ik was op slag verliefd op het instrument en hoorde van de muzikant dat de Hang in Zwitserland gemaakt werd. Dit verbaasde me wel een beetje want als je de gong/harpachtige tonen hoort denk je eerder aan een Oosters instrument
De HANG is in januari 2000 ontwikkeld door Felix Rohner en Sabina Schärer van
PANArt in Bern, Zwitserland.
De naam HANG komt van het Berns dialect en betekent hand.
Na vele jaren onderzoek en studie hebben Felix en Sabina in samenwerking met een
ghatamspeler een instrument gecreëerd waarop je ritmisch melodielijnen kunt
spelen. Zelfs als je nog nooit een instrument hebt bespeeld is het mogelijk om
uit de Hang (met een beetje oefenen) een mooi geluid te halen. Het materiaal van
de HANG bestaat uit een hoge kwaliteit metaal (speciaal ontwikkel PANG staal)
van 1 mm dikte. Dit garandeert een grote toonstabiliteit.
De bovenkant (de DING zijde) waarin de tonen ( 8 tonen bij de 1e en 2e generatie HANG en 7 tonen bij de latere generaties) zijn gehamerd. en getuned. In het midden bevindt zich de DING en de onderkant (de GU zijde) waarin zich een groot klankgat bevindt. Dit gat kun je als een udu bespelen en als je de opening tijdens het bespelen meer of minder afsluit beïnvloed dit het geluid van de Ding zijde.
Je kunt de HANG dus met je handen, duim, vingers, nagels en knokkels spelen (de mogelijkheden worden nog altijd weer verder ontwikkeld) het geluid is betoverend zowel voor de Hangspeler als voor de toehoorders. Mijn 1e generatie Hang (deze werd gemaakt van 2001 tot 2005 )links op de foto is C pentatonisch gestemd maar de 1e generatie HANG werd in verschillende toonladders gemaakt, op http://www.oddmusic.com/gallery/hang/index.html kun je er verschillende beluisteren. Van de eerste generatie werden er 4300 gemaakt.
De 2e generatie kreeg een 2e gat aan de Gu zijde en wordt daarom ook de Gudu Hang genoemd.
Rond april 2006 is de bouw van de Hang gestopt vanwege de druk die ontstond na het succes van de Hang. Felix en Sabina konden de vraag niet meer aan en hebben een paar maanden rust genomen. Na de rust periode presenteerden zij in de nieuwe (3e) generatie van de HANG, deze heeft een zachtere, diepere en warmere toon. Wanneer je de eerste serie bespeeld hebt lijkt de 3e generatie wel een totaal ander instrument. Zoals je op de bovenste foto kunt zien is ook de kleur warmer geworden en is de rand nu mooi afgewerkt met messing. Van de 3e generatie werden er 826 stuks gemaakt. Elk instrument is voorzien van een ingegraveerd serienummer.
Vanaf deze generatie wordt er door PANArt een contract opgemaakt met de PAN spelers. Omdat er volgens PANArt woekerprijzen worden gevraagd (en betaald) via e-bay en marktplaats stellen ze de volgende regel vast. Als je ooit je Hang wilt verkopen dien je hem eerst aan PANArt aan te bieden. Zij betalen je dan het bedrag wat je ervoor betaald hebt. Doe je dit niet en zet je hem bijvoorbeeld op marktplaats, dan zal PANArt de nieuwe eigenaar niet meer ter wille zijn. Met andere woorden, zij willen de Hang dan niet meer repareren of stemmen.
In 2008 werd er een 4e generatie oftewel de Interal Hang op de markt gebracht. Deze Hanghang werden allemaal hetzelfde gestemd ( D3, A3, Bb3, C4, D4, E4, F4, A4)
Vanaf 2010 is er een 5e serie de Free Integral Hang gemaakt. Volgens de Hangmakers is het niet de bedoeling dat de Hang zich mengt met andere instrumenten en daarom hebben ze deze serie intuitief gestemd.
De HANGHANG worden vervoerd in fraaie speciale tassen en er is ook een speciale kunststof beschermschaal beschikbaar die optimale bescherming aan het instrument biedt. Stuiteren is geen optie.
Als je in het bezit van een HANG wilt komen kan je het geluk hebben dat iemand via marktplaats.nl zijn 2e hands exemplaar van de hand wil doen. De Hangmakers hebben namelijk op 30 mei 2014 bekend gemaakt te stoppen met de fabricatie van de Hang en zich volledig toe te leggen op hun nieuwe creatie: De Gubal.
Meer informatie: www.hang.ch
Inmiddels zijn er meerdere mensen geïnspireerd door de Hang en zij hebben geprobeerd een soortgelijk instrument (Handpan) in de wereld te zetten.
Ik heb de (tot nu toe) belangrijkste op een rijtje gezet:
De HALO wordt gemaakt door Pantheon Steel uit Amerika
De Bells door Bellart uit Spanje
De Caisa door Bill Brown uit Duitsland
De SPB door Viktor Levinson uit Rusland
De Echosound door Ezahn uit Zwitserland
De Saraz door Marc Garner uit Amerika
De Blue Point Steelharp door E.C.S. uit Duitsland
Via youtube kun je ook verschillende filmpjes van hangspelers bekijken.