Geschiedenis van Ellecom

Hoe lang Ellecom al bestaat als dorp of nederzetting is niet bekend. Wel weten we dat het gebied waarin Ellecom ligt, al heel lang bewoond is. Bij de bouw van de huishoudschool aan de Middachterlaan na de tweede wereldoorlog, vond men op het werkterrein een bronzen bijl, die daar tussen de jaren 1700 en 700 (de bronstijd dus) voor Christus terecht is gekomen.

Dat er mensen woonden, was voornamelijk te danken aan de goede vestigingsmogelijkheden. Men vond er veel waterlopen, de bodem liet zich goed bewerken, er was heide en er waren bossen. Waar nu de Molenbeek stroomt, lagen vroeger de meeste gebouwen, die juist waren gebouwd op de hoge rand bij het water. De oude kerk staat er nog, maar ook de pastorie behoort tot de overblijfselen uit het verre verleden. Ellecom wordt voor het eerst in de twaalfde eeuw genoemd en wel in een oorkonde uit de jaren 1127-113 1. Graaf Gérard van Gelre schenkt dan een kapel in ..Ellenchem" met de bijbehorende inkomsten tienden (= is een soort belasting) aan het kapittel van Sint Walburg in Zutphen. De naam Ellenchem betekent in het oudGermaans: woning van de lieden van Aljo. Wie deze lieden waren, weten we niet.

Aan de hand van de oude boerderijen, die in het dorp liggen (vooral aan de Binnenweg). kunnen we constateren dat Ellecom altijd een agrarisch karakter heeft gehad. Landbouw en veeteelt vormden dan ook de belangrijkste bron van inkomsten. Voor de vestiging van industrie was Ellecom minder aantrekkelijk. Het bleek namelijk niet mogelijk het dorp over water te bereiken.

Vanaf de middeleeuwen behoorde Ellecom tot het zogenaamde schoutambt Rheden, dat in 1573 was ontstaan door samenvoeging van de ambten Velp en Rheden. Een schoutambt was een plattelandsgemeente. Het werd bestuurd door een college van ambtsjonkers. Dit waren adellijke heren, die binnen de grenzen van het schoutambt, stukken land bezaten.

In de zestiende eeuw beheerde Ellecom een vrij groot gebied. Het omvatte de Havikerwaard en liep tot halverwege De Steeg. In het noordwesten behoorden ook Carolinahoeve en de Haverkist tot het dorp.

De dorpelingen hebben het niet altijd even gemakkelijk gehad. Vooral tijdens de tachtigjarige oorlog werd Ellecom meermalen opgeschrikt door krijgshandelingen. In 1629 bijvoorbeeld, deed graaf Hendrik van den Berg met Duitse troepen een inval op de Veluwe. Het doel was, prins Frederik Hendrik te dwingen het beleg van Den Bosch te staken. De graaf. die zich aan Spaanse zijde had geschaard, zag zijn opzet mislukken. Een en ander bezorgde de streekbewoners veel ellende. De vreemde invallers trokken regelmatig plunderend door de dorpen.

Enkele eeuwen later was het nogmaals raak. In 1813 (toen Napoleon bijna verslagen was) probeerde een Frans legeronderdeel vanuit Ellecom Doesburg te heroveren, dat verdedigd werd door kozakken. De bevolking werd gedwongen de soldaten van voedsel en waar nodig. van kleding en schoeisel te voorzien.

Van de oudste gebouwen in Ellecom is de kerk de meest interessante. Men heeft kunnen vaststellen dat het dorp al voor 1200 een eenvoudige rechthoekige zaalkerk (zonder toren) bezat, die later door de aan Sint Nicolaas gewijde kerk van tufsteen werd vervangen.

Van de huidige kerk is de toren rond 1200 gebouwd. Het Gotische veelhoekige koor dateert uit de zestiende eeuw en

het schip kwam in 1859 gereed. De aanvankelijk RoomsKatholieke kerk werd in de loop van de tachtigjarige oorlog voor protestantse diensten geschikt gemaakt. De bewoners van kasteel Middachten, de enige ambtsjonkers in Ellecom, hadden het recht de predikanten te benoemen. De kerk heeft altijd een bijzondere betekenis voor de adel uit de streek gehad. Onder het hele koor namelijk ligt de grafkelder van de grafelijke families Van Reede en Bentinck.In de kerk zijn bovendien wapenschilden van beide geslachten aangebracht.

Tot het grondgebied van de kerk behoorde vroeger ook de Friedhof. een plek die men slechts met vreedzame bedoelinoen mocht betreden. Er zijn nog een paar plaatsen in Nederland die een Friedhof  kennen, de meest  bekende is wel Maastricht.

Boerderijen

Er hebben in Ellecom enkele zeer bekende huizen en boerderijen gestaan. In de veertiende eeuw werd melding gemaakt van 'Het landgoed te Ellecom of Hof te Ochten'. Het betrof een grote hoeve. die in de zeventiende eeuw door stadhouder Willem II gekocht werd en gerekend moest worden tot één der belangrijkste boerderijen in de streek. Een andere boerderij was Middendorp aan de Binnenweg. Deze hoeve werd omstreeks 1356 al voor het eerst genoemd als: 'Ryckwyns goet'. Dan was er de boerderij van Frederiks. waar Jacob Pieper woonde, naar wie de Pieperslaan is genoemd en boerderij De Selle, in de achttiende eeuw bekend als 'Hofstede in de Selle'.

Wat nog bestaat is het aloude Avegoor. Rond 1356 verwierf Jacob van Avegoor in Ellecom een leengoed. Het goed behoorde tot 1626 bij Middachten en in 1648 werd het aangekocht door de stadhouder. Na de Franse tijd ging het over in handen van de eigenaar van Middachten en later naar de familie Fagel. Op het ogenblik is de Algemene Bond van Ambtenaren (ABVA) eigenares.

Avegoor heeft tijdens de tweede wereldoorlog een zeer kwalijke rol gespeeld. De Duitsers hadden er een opleidingskamp van de SS gevestigd. De door hen aangelegde sporthal bestaat nog steeds.

De ligging aan de belangrijke weg Arnhem-Dieren bracht al vroeg veel drukte met zich mee. Ellecom fungeerde voor vele reizigers als pleisterplaats. Na de intrede van de modernere transportmiddelen heeft het dorp die functie verloren en is ook het aantal café's en herbergen aanzienlijk teruggelopen. In 1865 kwam de spoorlijn Arnhem-Dieren tot stand, Ellecom kreeg na verloop van tijd zelfs twee haltes, een tegenover de huishoudschool en een tegenover Hofstetten. Lang voor de oorlog werden deze haltes weer opgeheven.