AANSLAGEN IN NEW YORK & WASHINGTON

  
Hoe kunnen mensen elkaar dit aandoen...?

De beelden van de aanslagen in New York en Washington gaan maar niet uit ons geheugen. De verslagen klinken nog door. Het is zo ongekend, van een schaal zo enorm dat we er geen raad mee weten. De vragen blijven opkomen. We willen er over praten en schrijven, want dat helpt ons, de schok te laten dempen en deze gruweldaad zo mogelijk een plaats te geven in onze leefwereld. Want een plaats moet het nog krijgen.

Een deskundige op het gebied van terrorisme zei kort na de aanslagen: "Terroristische zelfmoordacties kennen we al, maar dit soort en op deze schaal is nieuw voor ons. Een antwoord daarop hebben we eigenlijk niet."

Ook op ons geloofsleven hebben deze aanslagen een invloed die niet gering is. Bij mij kwam een gesprek heel sterk in mijn gedachten dat een gemeentelid twee jaar geleden met mij voerde. In die tijd werden massagraven in Bosnië ontdekt. Gruweldaden kwamen in de publiciteit die zo bizar en afgrijselijk wreed waren, dat we ze niet konden plaatsen. Inderdaad, dat is het zelfde als bij de aanslagen van 11 september jl. Ook die kunnen we niet plaatsen.
Het gemeentelid wist geen raad met de gruweldaden die in de laatste Balkanoorlog waren gepleegd. Hij zei me: "Maar hoe kan de ene groep mensen de andere groep zoiets aandoen...? Dat zijn toch ook mensen…?"
Dit was geen vraag naar een afdoende antwoord. Laten we oppassen met zulke antwoorden. In mijn opleiding heb ik kennis genomen van een gedachtegang die inhoudt, dat de mens dóór en dóór verdorven zou zijn, niet in staat om maar iets goeds te doen. Wat mij bij de verdedigers van deze gedachtegang opviel was, dat zij deze mensvisie zo maar in het algemeen gebruikten. Zo werden misdaden (van groot tot klein) herleid tot een theorie waar de eigen verantwoordelijkheid op gespannen voet staat met een neerdrukkend zondebesef.
Voor de aanhangers van dit soort theorieën is een uitroep als 'maar dat zijn toch ook mensen' eigenlijk niet geldig. Elk mens is immers even slecht. Maar wie deze theorie niet accepteert, blijft met zo'n vraag zitten. Hoe kunnen terroristen het verantwoorden, dat zij tienduizenden mensen de dood injagen of ernstig verwonden? Zij zien die slachtoffers toch ook als mensen? Dat is maar de vraag… .
Het staat nog te bezien, of de ene groep de andere groep wel ziet als mensen. Wij als Nederlanders moeten niet vergeten, dat wij in een lange traditie van godsdienstige verdraagzaamheid staan. Wij kunnen heel goed onderscheid maken tussen de godsdienst en haar belijder. Hebben we buren die een geloof belijden dat wij onmogelijk zouden kunnen aanvaarden, dan kunnen wij toch vriendelijk met hen omgaan en geschikte buren voor hen zijn. Helaas zijn er gebieden in de wereld waar zoiets ondenkbaar is. Daar zijn belijders van een godsdienst die anders is dan de onze, tweederangs mensen in onze ogen.