CHRISTUS LIJDEN VERKONDIGD

  Goede Vrijdag 2004
 
De levende
draagt lijden en dood


Lukas 24 : 26 'Moest de Christus dit niet lijden
en zo ingaan in zijn heerlijkheid?'
tegen een omstreden film: 'The Passion of the Christ'

 
 


Eigenlijk is dit een paastekst. Maar dat kán, op een dag als deze die de bijnaam 'Kruispasen' heeft. Hij is afkomstig uit het verhaal van de Emmaüsgangers. Natuurlijk kan dat op deze dag van gedachtenis van Christus' lijden. Want in dit Emmaüsgangers-verhaal kijken we terug, vanuit Pasen, naar het lijden en sterven van de Christus.
Ik zou eigenlijk niet weten hoe je het anders moet doen. Toch gebeurt het maar al te vaak, juist op deze dag. Het lijden van Christus wordt helemaal apart genomen. Het wordt in de prediking kleurrijk aan het kerkvolk voorgeschilderd, kleurrijk, jawel, maar de kleuren rood en zwart overheersen. Het rode bloed is van Jezus, het zwart is de kleur van onze zonden...
Luther had een leerling, zijn naam was Johannes Calvijn, nou, die kon er wat van. Van Calvijn is de uitspraak: 'De dienaar des Woord moet het kruislijden van Christus zó prediken, dat het bloed van de kansel afdruppelt.'
Zou het daarom komen, dat die film 'The Passion of the Christ' de meeste indruk maakt onder evangelikale christenen? Die stroming heeft een sterke calvinistische onderstroom.
Maar evenzeer geldt dit voor orthodoxe, rechtzinnige, rooms-katholieken. Hulpbisschop De Jong van Roermond verdedigt die film met de gedachtegang, dat er al eeuwenlang passiespelen zijn geweest.
Ook waren er rondreizende predikpaters die gespecialiseerd waren in geweld, bloed en hellenangsten. De kerken zaten vol, de mensen waren gefascineerd en angstig tegelijk. Naar hun gevoel was het geen overdrijving... Alles werd letterlijk genomen.
Hier hebben we meteen een punt van overeenkomst met een manier van ervaren en beleven van die bloederige film, 'The Passion of the Christ.' De sympathie van menige evangelikale gelovige voor deze film over het lijden van de Christus komt niet veel verder dan die van een middeleeuwse kerkganger.
Het lijden wordt een doel in zichzelf, wordt verheerlijkt, wordt aanbiddenswaardig, zelfs navolgenswaardig.
Maar er is nog meer aan de hand, minstens zo erg.
Die film doet het voorkomen, alsof alles wat op het scherm afgebeeld wordt, écht gebeurd is. Daar wil ik bezwaar tegen aantekenen.

Het is een diepgeworteld misverstand, als zouden wij in de vier Evangeliën van het Nieuwe Testament met geschiedenis te maken hebben, geschiedenis zoals die op onze moderne scholen wordt onderwezen.
U vraagt misschien: maar wat is daar dan op tegen?
Dit namelijk: de feiten maken ons niet gelovig...
Stel, dat wij alles zouden hebben onderzocht en het lijdensverhaal als precieze feiten hebben kunnen bewijzen. Komen wij dan tot geloof?
De maker, de regisseur van die bloederige lijdensfilm heeft de stellige verwachting, dat kijkers ontroerd zullen worden en gemakkelijker tot geloof zullen komen. Maar Jezus zelf is veel kritischer over het succes van lijden. Hoor hem spreken, wanneer hij naar Golgotha gebracht wordt: ‘Weent niet over mij, maar weent over uzelf en over uw kinderen.'
Uit deze en andere bewoordingen kunt u horen, dat de evangelisten heel nauwkeurig geschreven hebben.
Ze hebben hun woorden gewikt en gewogen, en nooit de sensatie gezocht. Eigenlijk zijn de Nieuw-testamentische Evangeliën heel sober.
Deze geschriften zijn opgezet als verkondiging van de levende Christus, de levende, want ná Pasen zijn ze tot stand gekomen. Ook de Opstanding is geen feit dat door historisch onderzoek kan worden bewezen. Hetzelfde is het geval met het lijden en sterven van Christus. Hoe het precies is gegaan, de details, bijvoorbeeld hoelang de geseling duurde, hoeveel bloed er gevloeid is, hoe de spijkers in Jezus' lichaam gingen, enzovoort, dat is niet nodig om te weten.

Vanwaar hád de Christus Jezus de kracht, te sterven aan het kruis? De Hebreeënbrief-tekst predikt dat duidelijk: Jezus heeft, omwille van de vreugde die vóór hem lag, het kruis gedragen en de schande niet geacht, en is gezeten aan de rechterzijde van de troon Gods. Een tekst vol verkondiging!

 
Verkondiging die ons geen ruimte laat voor onbegrip, zoals dat van Petrus die niet wilde hóren van een naderend lijden van Jezus.
Belangrijk is alleen, dat de evangelisten het lijden en sterven verkóndigen. Het is de Heere Christus zelf die hier een smadelijke dood op zich neemt, en dat voor zijn volk doet. Het is zijn beslissing, en dat is belangrijker dan de medeplichtigheid van Pilatus, of van de Judese geestelijkheid of van wie dan ook.

De Kerk gelooft en belijdt, dat God zelf in Christus het kruislijden tot in de dood heeft willen dragen.
Wat wij op het spoor moeten komen, is de kracht van waaruit de Christus heeft kunnen sterven. Hij heeft immers zelf het leven afgelegd, want, zo zegt het Johannes-evangelie het: 'Hij boog het hoofd en gaf de geest.' Vlak daarvoor had hij zure wijn te drinken gekregen, hem toegereikt in een spons die daarvan was doordrenkt. Hij had die wijn genomen, teneinde, aldus een klassieke uitleg, de laatste krachtsinspanning op te brengen om te sterven.

Maar ook droefheid wordt van ons niet verwacht. De Christus Jezus wist precies wat Hem overkwam, wist precies wat hij moest doen. Hij wenste geen beklag. 'Moest de Christus niet lijden,' sprak hij later tot de Emmaüsgangers, 'en zo zijn heerlijkheid ingaan?' Ook de preektekst hedenavond verkondigt ons een Messias die vanuit een grote geloofskracht het lijden kon doorstaan.
 
Emmaügangers ontmoeten
de levende Heer

 

Hier is geen mislukkeling, hier geen misrekening, als was Jezus een goedwillend mens die zich verkeken had op de hardheid van de wereld.
De Christus Jezus wist dat het zo moest geschieden: een stervensgang. Maar een stervensgang gedragen door de vreugde, de heerlijkheid die hem was voorgehouden.
Dit zijn geen bewijsbare feiten. Dit kan ook niet door een film in scene gebracht worden. Het wordt ons door de eeuwen heen verkondigd; dit is begonnen bij de eerste apostelen, die na veel teleurstelling en struikeling eindelijk het gelovig hebben beaamd.
Zij hebben beleden en verkondigd, dat toen zij ontbraken, gevlucht in angst en onbegrip, Jezus op hun plaats stond. Door zijn lijden en dood opende hij een nieuw verstaan, een nieuwe weg, een nieuw leven. Daar zie we dat de lijdende en stervende Christus koning is over onze tijd, en de koningsregering van zijn Vader inluidt,
waarvan wij nu een koninklijke kruismeditatie zullen zingen, gezang 185

TERUG  NAAR  DE  INHOUDSOPGAVE