HET GOEDE NIEUWS DAT EEUWIG IS

De verkondiging op de Gedachtenisdag van Kerkhervorming

Apocalyps 14: 6,7

preek in de Protestantse Kerkgemeenschap te Bergen op Zoom
op 28 oktober 2001

U hoeft wat mij betreft de islam niet te verdedigen. Maar laten wij in deze Viering dan ook terughoudend zijn in het prat gaan op ons kerk-zijn. Het kan niet de bedoeling zijn van deze Gedachtenisdag, dat wij tevreden zijn met een ooit geschiede Kerkhervorming.
 Het is ook niet mogelijk om uit de tekstwoorden die uitdrukking 'eeuwig evangelie' naar onszelf toe te halen. Het functioneren in de Liturgie van deze Schriftlezing laat dat niet toe - ik zal u het heel kort uitleggen:
Deze Schriftlezing heeft de plaats en het karakter van de Epistel, en die fungeert meestal als onderwijzing en vermaning. Dat laatste hoort u aan de woorden van de engel: 'Vreest God en geeft Hem eer, want het uur van zijn oordeel is gekomen...' .

Zegel van de Evang.-Luth. Gem.
Bergen op Zoom
engel met het 'evang. æternum'
= een eeuwig evangelie
 

Woorden gericht aan álle volk en stam en taal en natie.
Wanneer wij zoiets horen, dan moeten wij erkennen: nee, dit is door geen enkele bevolkingsgroep en ook niet door een wereldwijde kerk naar zich toe te halen.

Goed lezen is altijd nuttig, en dan zie ik dat die uitdrukking 'eeuwig evangelie' niet het woordje het voor zich heeft. Conclusie: heel onbepaald dus, die uitdrukking.
Ook komt in het boek Openbaring aan Johannes dit woord 'evangelie' alleen maar op deze plaats voor. Pas dan op, dit woord evangelie verkeerd uit te leggen.
Ik heb zo mijn vermoeden en zo mijn bedenkingen, dat wij dat woord 'evangelie' van tevoren al hebben ingevuld, ingevuld vanuit de traditie. De hele leer van de Kerk, met zijn catechismus en zijn geloofsbelijdenis en noem maar op, komt mee.
Hoe waardevol die onderdelen van de traditie ook zijn, het is niet goed om daarmee uitleg van tekstwoorden in de h. Schrift te sturen en te modelleren.
Willen we oprecht de Kerkhervorming gedenken, dan moeten wij net als de kerkhervormers 'terug naar de bronnen.' Dat zijn de heilige Schriften.

Luisteren wij onbevooroordeeld naar bijbelwoorden? Kan dat wel? In ieder geval moeten we de bereidheid opbrengen om onbevangen te staan jegens woorden die wij denken te kennen.
Zoals vandaag dat woord 'evangelie.'
Laten wij het beginnen met het te horen als: 'Goed nieuws dat eeuwig is'.
Stel u het zich voor hoe het begonnen is: in de visionaire beleving van de apostel Johannes komt er een engel aangevlogen in het midden van de hemel, een boodschapper van de Allerhoogste. Je mag dan aannemen dat deze gestalte iets te zeggen heeft.  Natuurlijk, zo gaat dat, u kunt het lezen in de heilige boeken van Israël: komt er een engel, dan brengt dit wezen iets nieuws, en dat is altijd van de kant van de Heere-God.
Goed nieuws dat eeuwig is! De inhoud is, dat wij God moeten vrezen, want het uur van zijn oordeel is gekomen.
In onze Nederlandse vertaling van het NBG klinkt het wat dreigend, en terecht kunt u de vraag stellen: 'Is dat nou alles? Is dát de inhoud van het goede bericht dat eeuwig is? God vrezen en het oordeel?
Die dreiging is niet negatief, maar onderstreept het grote gezag waarmee de engel spreekt.
Die engel gaat de Kerk voor in de verkondiging, want dat is de opdracht van de Kerk: het goede nieuws aan heel de wereld bekendmaken.
Het gedenken van de Kerkhervorming is, dat wij weer terugkeren naar die basistaak van de Kerk: met woord en daad het goede nieuws brengen aan de wereld.
Dat oordeel is niet negatief, want het woord ziet op een heilzame daad van God.
Wát is oordeel? Oordeel is scheiding maken, en dan op heilzame wijze. Gods wijze.
Als wij scheiding maken... dat is meestal niet best. Wij denken te weten wie de farizeeër en wie de tollenaar is. Niet alleen dat, ook over andere godsdiensten hebben vele kerkmensen hun mening klaar.
Verklaren ook wij de christelijke godsdienst superieur en vinden wij de islam een voorbeeld van een achtergebleven achteraf-godsdienst?

Ik las een ingezonden stuk waarin de schrijver als volgt redeneerde: 'Het is de hoogste tijd dat er in de islam ook een Luther en een Calvijn opstaan die deze godsdienst terugbrengen tot de oorspronkelijke uitgangspunten.'
Wat móet je met zo'n gedachtegang...
Misschien moeten we beginnen met bescheiden te zijn: wie zijn wij, dat wij een uitspraak doen over hoe een godsdienst zich zou moeten ontwikkelen?

Jezus heeft zoiets nooit gesuggereerd. Hij heeft ons een andere maatstaf voorgehouden, namelijk: aan de vruchten kent men de boom.

Het gaat in de uitspraak om ménsen, en niet om religies of om heilige Boeken.
De Bijbel heeft hier en daar verschrikkelijke teksten, en datzelfde kan ik ook zeggen van de Koran.
Godsdiensten als het christendom en de islam zijn elk al meer dan tien eeuwen oud. Dáárin zit het kwaad niet. Het kwaad zit in de mens, of hij/zij nu godsdienstig is of niet. Wanneer Jezus zegt: 'Aan de vruchten kent men de boom,' dan heeft hij het over ménsen, niet over godsdiensten.

Niemand hier moet denken dat het er blijkbaar niet meer toe doet of hij/zij christen is of iets anders of niets. Bent u het christelijke geloof toegedaan, blijf dat. Maar heb de bereidheid om terug te gaan naar de bronnen. Hoor vandaag naar de engel, hoor zijn goede nieuws. Er is een Allerhoogste God die oordeelt, die scheiding maakt tussen rechtvaardigen en onrechtvaardigen. God zij geloofd dat wij dat niet hoeven te doen! We moeten en mogen dat scheiding maken aan Hem overlaten, toevertrouwen.
Wij horen ook dat dit goede nieuws is gericht aan álle volk en stam en taal en natie. Geen volk of ras, geen groep op basis van godsdienst, geen politieke stroming of wat dat ook, niets of niemand kan dit goede nieuws voor zichzelf alleen reserveren.

Een mooi detail in deze teksten is, dat de engel vliegt in het midden van de hemel. Dat midden heet ook wel het zenith, het is het punt waaromheen alle hemellichamen draaien. Dit detail benadrukt de universaliteit van het goede nieuws.
Het goede nieuws is eeuwig, en dat betekent hier dat het van dag tot dag geldingskracht heeft.

Het is ook niet te moeilijk, zou ik zeggen. Ja, wel moeilijk als u het bewijzen wilt. Maar wij leven uit genade, dat is een hoofdpunt in de Kerkhervorming. Het goede nieuws wordt ons allen aangezegd door een engel van de Heer, en meer bewijs krijgen we niet.
Het begint als goed nieuws... En wát een goed nieuws is het, dat de Heere-God het oordeel velt, dat Hij het is die scheiding maakt. Scheiding tussen hen die het kwaad dienen en voorthelpen, en zij die leven uit onbaatzuchtige liefde.
Het is enkel te geloven, en dat is maar goed ook, want hoe meer wij het zelf in de hand zouden hebben, des meer risico dat wij als hulpjes van God gaan optreden om alvast scheiding aan te brengen.
Maar een goed bericht is er om - in eerste instantie - geloofd te worden. Dit is het geloof, dat achter dit goede nieuws de Heere-God zelf staat.

Omdat Hij er achter staat, daarom ook mag het genoemd worden 'eeuwig'. Oorspronkelijk betekende dat: van dag tot dag. 'Boodschapt zijn heil van dag tot dag', aldus een pslamwoord dat achter deze Openabring-tekst staat. Van dag tot dag, ja en dat gaat dóór, tot de dag der dagen, de jongste dag. Gelukkig is dat langer en meer dan wij kunnen overzien!

Voor ons is er het leven bij de dag. Het goede nieuws is van dag tot dag.
De Heere-God die scheiding maakt... dit is het heil in een notendop, want vergeving van zonden en de opstanding uit de doden zijn beide een vorm van scheiding. Het kwade wordt weggedaan, en wat God het goede noemt, dat laat Hij meewerken in de komst van zijn Rijk.
Scheiding tussen dat wat de komst van zijn Rijk nabij brengt en wat het tegenhoudt, want Hij heeft zijn koningsregering nabij gebracht door ons Christus te openbaren. Christus die door zijn opstandingsleven het kwaad aan het licht heeft gebracht en dat heeft verslagen - van die overwinning getuigt het lied van Luther dat wij nu zullen zingen: 'Een wal die 't kwaad zal keren', de tweede regel uit 'Een vaste Burcht'.

Gezang 402

TERUG NAAR DE INHOUDSOPGAVE