EEN KRITISCH BOEK OVER KORANTEKSTEN

De ondertitel van dit boek, geschreven door de Egyptische Nederlandse Nahed Selim luidt: Wat heeft de koran over de vrouw te vertellen?
Een dubbelzinnige ondertitel. Op het eerste gezicht gaat het om al wat de koran zegt over de vrouw. Maar 'te vertellen hebben' is in onze taal ook negatief. Zo krijgt die ondertitel ook de betekenis: hoe oefenen koranteksten macht uit over de vrouw?
De schrijfster kent het koranarabisch en is goed thuis in de materie. Soms is ze emotioneel en bemerken wij hoe persoonlijk zij als moslimvrouw betrokken is bij wat ze schrijft. Ook zij heeft meegemaakt hoe vrouwen in Egypte aanvankelijk genoten vrijheid moesten inleveren.
De Koran, het heilige Boek in de Islam, wordt door Selim gerespecteerd en over sommige teksten schrijft zij met veel sympathie. Zij neemt aan dat de profeet Mohammed openbaringen heeft ontvangen, maar (zegt zij) dat mensen vervolgens deze woorden hebben opgeschreven. Ze gaat verder en komt tot gewaagde conclusies. Een flink aantal uitspraken van Mohammed over de positie en het gedrag van de vrouw zijn gedaan om een oplossing te bieden voor problemen die de profeet met zijn vrouwen en (aanstaande) schoonzonen had. In dat geval kunnen die openbaringen onmogelijk verplichtend zijn voor alle vrouwen, waar ook ter wereld.
Maar dat zijn ze later wel geworden!
Als voorbeeld de sluier: de plicht om die te dragen kan niet als algemeen bindend uit de Koran worden afgeleid. Mohammed eiste van zijn eigen vrouwen en vrouwelijke verwanten, dat zij een stukje van hun hoofddoek over hun voorhoofd lieten hangen. De stedelingen konden dan zien, dat deze vrouwen bij de profeet hoorden en niet aangegaapt mochten worden.
Vele koranteksten over vrouwen komen aan de orde. Selim zegt regelmatig, dat ze ontstaan zijn uit het machtsspel tussen Mohammed en zijn vrouwen. Over de latere uitleg van deze teksten is zij ronduit negatief. 'U wordt bedankt hoor!' sneert zij tegen beroemde korangeleerden uit de eerste moslim-eeuwen.
De mannen hebben in de Islam nog steeds een absoluut gezag. Komt er eens een groep vrouwen tot emancipatie – die eindigt altijd buiten de Islam. Want telkens oefenen de mannen hun macht uit en winnen. Selim spreekt de moslimvrouwen rechtstreeks aan: 'Uw denkvermogen is het belangrijkste wat u bezit. De Koran moedigt het kritisch denken immers zelf aan?'

Het boek van Nahed Selim is uitermate gevarieerd van inhoud. Gecompliceerde berekeningen van erfdelen (kleine partjes voor de vrouwen en dochters) staan naast razend boeiende beschrijvingen van de wederwaardigheden van Mohammeds vrouwen.
Het lezen waard als u zich in deze onbekende materie wilt verdiepen.

W. Baan

Nahed Selim, De vrouwen van de profeet. Uitg. Van Gennep, 272 blz. € 17,90