Review door Frank (juni 2005)
Met dank aan Phalanx Games voor het ter beschikking stellen van een recensie-exemplaar. |
Maharadja |
De beoordeling (kies een onderwerp): |
Maharadja is een geraffineerd, strategisch bordspel voor twee tot vijf
spelers, dat zich in het Indiase rijk van de 16e eeuw afspeelt. De spelers
zijn Indiase
onderkoningen, ook wel radja’s genoemd. Zij proberen de maharadja, de
Indiase grootvorst, te behagen door het land te verfraaien. De radja’s
reizen van stad naar stad, waar ze voor de grootvorst prachtige paleizen en
huizen laten bouwen. Zij weten zich gesteund door steeds andere vertrouwelingen,
die de spelers met hun specialismen ondersteunen.
De bouw van een paleis kost veel geld; daarom is het belangrijk om steeds voor
voldoende middelen te zorgen.
De speler, die als eerste in slaagt om zeven paleizen te bouwen, wint het spel.
Het speelbord wordt gevormd door 7 steden, die onderling verbonden zijn door
middel van wegen. Op elke weg liggen 1 of 2 dorpen. En ten slotte is er aan
de zijkant van het speelbord het stedenspoor. Dit stedenspoor is een verticale
balk bestaande uit vierkanten veldjes: op de onderste van deze veldjes worden
willekeurig de zeven gouverneurfiches neergelegd. Elke gouverneur vertegenwoordigt één
stad op het bord.
Iedere speler krijgt 1 speelfiguur, de architect , en plaatst deze op het startveld
in het midden van het speelbord. Belangrijk in het spel zijn de zes karakterkaarten.
Elke karakterkaart heeft een waarde (1 t/m 6), die van belang is voor de speelvolgorde
en telling, en een speciale vaardigheid:
Karakterkaart 1: speler is als eerste aan de beurt; deze kaart is het hoogst
bij een gelijkspel.
Karakterkaart 2: speler krijgt in zijn beurt één extra goudstuk.
Karakterkaart 3: speler krijgt voor buitenpaleizen 2 punten.
Karakterkaart 4: speler kan gratis reizen.
Karakterkaart 5: speler kan gratis één huis (ver)plaatsen.
Karakterkaart 6: speler betaalt 9 i.p.v. 12 goudstukken voor de bouw van een
paleis.
Aan het begin kiest de jongste speler één karakterkaart en vervolgens
kiezen volgens de wijzers van de klok de andere spelers een kaart. Daarna plaatsen
alle spelers, te beginnen met speler die de hoogst genummerde karakterkaart
heeft, een huisje in een dorp naar keuze. Als alle spelers dit gedaan hebben,
dan wordt dit nog driemaal herhaald, zodat uiteindelijk in elke kleur vier
huisjes zijn geplaatst. In elk dorp mogen overigens maximaal twee huizen worden
gebouwd. Tot slot krijgt elke speler zeven paleizen en vier huizen (de resterende
veertien huizen vormen de algemene voorraad en worden de steengroeve genoemd)
in de eigen kleur, en vijftien goudstukken. Het spel kan beginnen.
Aan het begin van elke ronde wordt altijd de gouverneur en de Maharadja
verplaatst. De onderste gouverneur van het stedenspoor wordt verplaatst naar
de bovenste
vrije plek. De stad, die correspondeert met deze gouverneur, wordt deze ronde
door de Maharadja bezocht –de Maharadja-speelfiguur wordt dan ook bij
deze stad neergezet- en door deze Mahardja gewaardeerd.
Vervolgens kiezen de spelers heimelijk twee akties op hun actieschijven. Een
actieschijf biedt keuze uit negen acties. Deze acties zijn:
Nadat de spelers allemaal hun keuzes hebben gemaakt worden de acties uitgevoerd.
De speler met de karakterkaart met de laagste waarde komt als eerste aan
de beurt. Deze speler moet zijn twee acties uitvoeren; kan hij een actie
niet uitvoeren, bijv. wanneer hij de actie niet kan betalen, dan krijgen
de andere spelers zomaar twee goudstukken van de bank. De speler mag buiten
deze twee acties om reizen met zijn architect: zoals eerder vermeld mag men
alleen een huis of paleis in een stad bouwen, waar zich ook de eigen architect
bevindt. En daarom is men genoodzaakt om met zijn architect voortdurend te
reizen naar de stad waar men wil bouwen. Dit reizen moet gebeuren langs de
dorpen waar huizen gebouwd zijn, en helaas moet men de eigenaren van de huizen
in een dorp ieder één goudstuk betalen voor een vrije passage
door dat dorp. Als er een eigen huis in een dorp staat, dan heeft men geluk:
men hoeft in dit geval geen goudstuk(ken) te betalen!
Verder mag een speler tijdens zijn beurt gebruik maken van de speciale vaardigheid
van zijn karakterkaart. Het leuke is dat men, wanneer men de actie karakterkaarten
heeft gekozen, allereerst de speciale vaardigheid mag benutten van de oorspronkelijke
karakterkaart mag doen, vervolgens deze karakterkaart mag wisselen met een
karakterkaart van één van de andere spelers of een karakterkaart
uit de algemene voorraad, en tenslotte de speciale vaardigheid van deze nieuwe
kaart in dezelfde beurt ook mag gebruiken!
Als alle spelers aan de beurt zijn geweest dan wordt in de stad, waar de Maharadja
zich bevindt, de score opgemaakt: het paleis in het midden van de stad telt
voor drie punten, de andere paleizen, waarvan er maximaal zes kunnen zijn,
tellen voor één punt (echter, bij de speler met karakterkaart
3 in zijn bezit telt elk van deze paleizen voor twee punten). Tenslotte telt
elk huis in een stad voor één punt en telt de architect in een
stad ook voor één punt. Van elke speler worden nu de punten,
die zijn paleizen, huizen en architect opleveren, opgeteld. De Maharadja deelt
goud uit aan de spelers wiens architecten in deze stad staan. In het geval
van vier spelers geeft hij 12 goud aan de speler met de meeste punten, 9 goud
aan de nummer 2, 6 goud aan de nummer 3 en 3 goud aan de nummer 4. Zo komen
de spelers aan het noodzakelijk goud om huizen en paleizen te bouwen, of om
te reizen met hun architect.
In de volgende ronde wordt de onderste gouverneur van het stedenspoor naar boven verplaatst: de stad die bij deze gouverneur hoort wordt in deze ronde de stad waar de Maharadja een bezoek brengt, en dus de stad waar het belangrijke goud te vinden is. Het is hierom waarom de actie volgorde op het stedenspoor zo belangrijk is: men kan de volgorde waarin de Maharadja de steden bezoekt veranderen, en zodoende de medespelers op het verkeerde been zetten!
De speler die als eerste zeven paleizen bouwt beëindigt het spel. De ronde wordt nog wel uitgespeeld. Hebben hierna meerdere spelers zeven paleizen gebouwd dan wint de speler met het meeste goud. Als er maar één speler is die zeven paleizen heeft gebouwd, dan is hij de winnaar!
BEKORINGSFAKTOR:
Warme okertinten overheersen op de doos van dit spel, en zijn samen
met de mooie tekening op de voorzijde uitnodigend te noemen. Op de achterzijde
een grote foto van een spelsituatie en voldoende uitleg over het spel. Ook
een aantal belangrijke spelfacetten, zoals mate van geluk, speelduur, leeftijdsgrens
etc. worden duidelijk aangegeven.
SPELMATERIAAL:
De materialen zijn van uitstekende kwaliteit: de huisjes zijn goed
te hanteren en in kleur goed van elkaar te onderscheiden.
De paleizen zijn prachtige glazen speelstukken. Vreemd is wel dat de speler
met de zwarte huizen speelt met de lila paleizen, waarschijnlijk omdat zwarte
glazen speelstukken niet zo sprekend zijn. Het speelbord, en dan met name het
getekende landschap, is op het eerste gezicht wat flets, maar op het tweede
gezicht lijkt het er toch op dat de gekozen achtergrond goed in dienst staat
van de belangrijkste elementen (de steden, de wegen en de dorpen). De actieschijven
zijn lekker te gebruiken en voegen veel toe aan de speelvreugde. De overzichtskaarten
bevatten overzichtelijk alle noodzakelijke zaken, er staat wel redelijk veel
tekst op. Het enige echte minpunt van de spelmaterialen is de vakindeling van
de doos: deze lijkt ontworpen te zijn voor een ander spel, en hoewel alle
materialen er in passen is een systematiek ver te zoeken.
BEGINNERS?:
Voor wat betreft de hoeveelheid handelingen is Maharadja een overzichtelijk
spel voor beginners: twee acties kiezen, bewegen en eventueel gebruik maken
van een speciale vaardigheid. Maar wat Maharadja toch moeilijk voor hen maakt
is de hoeveelheid te kiezen acties en -belangrijker nog- het overzien van
de gevolgen van deze acties (en dan heb ik het nog geen eens over het overzien
van de gevolgen van de acties van de andere spelers!). Maar met
een goede tutor zal Maharadja zich ook aan hen, na één partij, ten volle
gaan openbaren.
GEVORDERDEN?:
Maharadja is het toonbeeld van hoe een strategisch bordspel zou moeten zijn
voor een gevorderde. Ik noem een paar elementen die de ervaren speler zouden
moeten aanspreken: krap geldmanagement, telling van meerderheden, wisselende
spelervolgorde, doorkruisen van andermans plannen, en op het juiste moment
de juisten keuzes maken (spelervolgorde, aanschaf van huizen/paleizen, verandering
op het stedenspoor)..
SPELPLEZIER KORTE TERMIJN:
Spelervolgorde, bezoekvolgorde, meerderhedentelling, geldmanagement, speciale
vaardigheden, reisroute plannen: er zitten vele boeiende elementen in dit spel
die je reeds bij de eerste partij zullen bekoren.
SPELPLEZIER LANGE
TERMIJN:
Er zijn zoveel strategische lijnen en mogelijkheden in dit spel, dat
Maharadja -ik beloof het- op lange termijn steeds weer ter tafel zal komen
en nooit zal gaan vervelen. Het enige gevaar wat op de loer ligt is wellicht
het kiezen van de acties op de draaischijf, waar sommige spelers best wel traag
in kunnen zijn.
STRATEGIE/GELUK:
Er zijn bij mijn weten slechts twee kleine gelukselementen in het spel. Allereerst
is dat de startspeler: dat is de jongste speler die meedoet, en deze mag
als eerste een karakterkaart kiezen; men zou dit laatste een gelukselement
kunnen noemen.
En ten tweede moet je soms een beetje geluk hebben met het krijgen van net
dat beetje goud, wat je nodig hebt om verder te komen: bij het rondreizen
van
de andere spelers kun je nog onverwacht veel geld binnenkrijgen.
Mijn
worp =
-----------------------------
Eindcworp =
Ah, eindelijk kan er weer een prachtig bordspel worden toegevoegd
aan de gallerij der groten. Dit is zo'n gezelschapsspel dat de spelers van
begin tot eind weet te betoveren met zijn vele mogelijkheden, heerlijke speelwijze
en
aangename interaktie. Wie Maharadja nog niet heeft moet direkt rennen naar
de winkel,
want dit spel moet gewoonweg in de kast staan. Om er vervolgens vaak uitgehaald
te worden. Toppertje dus.
PS Overigens worden er in de handleiding nog drie varianten genoemd: één voor
een kortere speelduur, één voor gevorderden met daarbij een extra karakterkaart,
de Yogi, die een extra actie-mogelijkheid geeft, en ten slotte één voor gevorderden
die met name geschikt is wanneer men maar met twee spelers speelt (het normale
spel is inderdaad wat flets met zijn tweeën, maar gelukkig wordt door deze
variant hierin voorzien).
-----