Wie schrijft die blijft!

Tegenwoordig is het schrijven van een brief niet meer zo vanzelfsprekend. In deze tijd van telecommunicatie pakken we veel sneller de telefoon. Waar we ook zijn, met een belletje hebben we direct wereldwijd de juiste persoon te pakken. Voordat Alexander Bell de telefoon uitvond was men echter aangewezen op het schrijven van brieven of het overbrengen van een mondelinge boodschap door middel van een koerier. Deze brieven zijn voor een genealoog natuurlijk een prachtige informatiebron. Zo kunnen we niet alleen lezen waar de brief over gaat, maar ook door wie hij geschreven is en aan wie de brief gericht is. Ook over de plaats en datering kunnen we dingen te weten komen.

Zo weten we dat Roelof Lukkien op 12 november 1863 een brief naar huis stuurde. Dit is het laatste wat er van hem werd vernomen. Enige dagen later zal het schip waar Roelof op voer met man en muis vergaan. Naar de inhoud van de brief kunnen we allen maar gissen. Gezien de aankomende verjaardag van zijn zoontje zal hij mogelijk felicitaties over hebben willen brengen.

Meer brieven van personen die we nooit meer levend terug zouden zien zijn tijdens de tweede wereld oorlog geschreven. Zo stuurde Jan Kroll enkele volgeschreven kaarten naar zijn vrouw vanuit de kazerne waarin hij gelegerd was. Enkele dagen later kwam hij tijdens een bombardement om het leven. Ook Piet van Engeland kwam tijdens de oorlog ver van huis om het leven. Hij was in het duitse Frederikshaven te werk gesteld. Enkele brieven herinneren nog aan de omstandigheden waaronder hij zich daar bevond.

De oudste brief in mijn archief dateert van 1919. Hierin schrijft Martha Cortjens op 11-jarige leeftijd aan haar ouders bij aanvang van het nieuwe jaar. De brief wordt als volgt ingeleid:

Lieve ouders,

Bij intreden van het nieuwe jaar, kom ik,
als uw dankbaar  kind,
U mijne nieuwjaarswenschen
aanbieden.

In de brief staan verder nog allerlei lieve wensen van Martha aan haar ouders. Waarschijnlijk is het een opdracht op school geweest, zoals we tegenwoordig leuke moederdagversjes opschrijven.

Nog zo'n brief dat meer als versje is bedoeld schrijft Berend Stege aan zijn vrouw Alida Lukkien voor haar 70ste verjaardag. Leuk zoals hij de brief van een gebruikte postzegel voorzag en zelf op de deurmat legde. Van het echtpaar Berend en Alida Stege-Lukkien zijn nog meer brieven bewaard gebleven. In diverse brieven die ze tussen 1957 en 1961 naar ondermeer hun jongste dochter Gerda stuurden zijn dingen over met name gezondheid, maar ook wel bijzondere gebeurtenissen beschreven. Zo staat het volgende te lezen in de brief van Alida Lukkien die ze op 6 februari 1958 aan haar jongste dochter schreef:

Appingedam 6.2.58.

Lieve Grada.

Hartelijk dank voor je brief en de scheurkalender. Nu kan ik van af mijn plaats eens zien wat datum of het vandaag of morgen is. Hij is wel duur aan postzegels en dan 1.40 voor de oude die geen dienst meer doet. Maar nu is het prima hoor. Wij zijn blij dat het zoo goed met je gaat laat de pondjes maar aan komen dan kun je volgend jaar de moeke van groote kinder wel de baas. Nu nog eens even over Vader. Dat gaat nog niet zoo goed met het lopen de pijn in het been is weer over en mogt hij van de Dokter wel eens even uit. En je weet wel hoe Vader is als je hem een vingeer geeft neemt hij de hele hand. Zoo was het dan Maandag een koude Noord westerwind en zeg ik nu moet je niet van huis gaan maar er om toe lopen. Tot ik eens uit het raam kijk en zie daar twee mannen met V tussen hen aan komen. Wat heeft V nu gedaan niet om maar van huis gegaan tot de baan toen weer. Om die harde Noord wester in de rug kon hij zig niet houden en moest al harder lopen. En toen was het op het laait rennen en was bij klaasens over de heg gevalen en kon niet weer op de benen komen. De Dokter is er gister nog geweest en moest hij direkt maar niet weer lopen. Maar anders is het wel weer goed hoor. Nu eindig ik maar moet ook nog naar J en G schrijven. Dag hoor.

Vader Moeder.

Ook ansichtkaarten kunnen je heel veel vertellen. Zo zijn er hele series vakantiekaarten bewaard gebleven die door Gerda Stege (1921-2003) tijdens vakanties vanuit ondermeer Joegoslavië naar het thuisfront zijn geschreven. Aan de hand van de gestuurde kaarten en de vermelde verhalen is de reis in zijn geheel te reconstrueren.

Het is jammer dat we tegenwoordig maar weinig brieven meer schrijven. Natuurlijk gebeurd het nog wel eens in formele communicatie, zoals bij een sollicitatie of bij opzegging van een lidmaatschap. Maar gewoon een briefje schrijven naar familie of bekenden zijn we eigenlijk niet meer gewoon. Alhoewel, de moderne techniek biedt ons wel een nieuwe mogelijkheid in de vorm van e-mail. Door de grote opkomst van het Internet zijn we weer met z'n allen aan het brieven schrijven geslagen. Helaas niet meer met diezelfde plechtige aanhef als in de brief van Martha Cortjens, maar ook hierin geldt toch weer.....

Wie schrijft die blijft!