4. Hoe wordt er gedacht over het windturbineplan “Poort van Cuijk”?

We weten nu wat het windturbineplan “Poort van Cuijk” in houd en wat het de maatschappij oplevert. Maar hoe denkt de bevolking van Cuijk & omgeving daar nu eigenlijk over? We gingen op onderzoek. Zo hebben we onder meer ruim 90 mensen geënquêteerd via een online-enquête om deze vraag te kunnen beantwoorden. De resultaten van ons onderzoek vindt u terug in dit hoofdstuk.


4.1      Draagvlak onder de bevolking

Als een gemeente windturbines wil gaan plaatsen is daar een draagvlak voor nodig. Dit betekend dat er mensen in de gemeente moeten zijn die het eens zijn met de bouw van een windturbinepark. Hoe meer mensen het daar mee eens zijn des te groter het draagvlak onder de bevolking. Drie belangrijke factoren die het draagvlak bij een windenergieproject beïnvloeden zijn: Door middel van een online-enquête (zie www.windmolenscuijk.tk) hebben we onderzocht hoe het zit met het draagvlak voor een windmolenpark in Cuijk. Op deze enquête hebben we 92 reacties gehad van mensen uit de weide omtrek (Cuijk, Heumen, Boxmeer, Vianen, Katwijk, Linden, St. Hubert, Wanroij, Beugen en Oefelt). De meeste reacties kregen we uit de Cuijkse wijk “Heeswijksekampen” en uit Heumen (80%). Dit kunnen we verklaren doordat we in deze gebieden ook ruim 400 folders verspreid hebben om de enquête onder de aandacht te brengen.
We hebben geen reacties gekregen van ouderen (65+). Volgens ons komt dit doordat ouderen vaak niet of nauwelijks met de computer om kunnen gaan. Doordat er geen ouderen hebben gereageerd is de enquête helaas niet echt representatief te noemen voor de hele bevolking in de omgeving Haven-Cuijk. Het geeft echter wel een indicatie over hoe er over de windturbines gedacht word (het is dus eigenlijk een steekproef). Wanneer we het in ons verdere verslag over de online-enquête hebben, bedoelen we de zojuist beschreven enquête.


Foto van een windturbinepark in de omgeving van Almere
De afbeelding is afkomstig uit onze zelfgemaakte video over windenergie


4.1.1 De algemene opinie over duurzame energie en windenergie

De algemene opinie over duurzame energie en windenergie onder de bevolking van Cuijk en omgeving kan een rol spelen op de manier waarop mensen tegen het project aan kijken. Dit hebben we in kaart gebracht door drie vragen te stellen: Deze drie vragen maken onderdeel uit van de online-enquête die u kunt vinden op deze website. De resultaten:




Conclusie 4.1.1

In Cuijk en omgeving is de mening van de bevolking redelijk positief over duurzame energie in het algemeen. Ook wanneer het specifiek over windturbines gaat blijft dat zo. Er blijkt een groot draagvlak voor te zijn. Wanneer we het over de kosten van de windturbine hebben daalt dat draagvlak enigszins. De daling is echter niet zo dramatisch dat we hier de oorzaak van het tegenvallende draagvlak voor “Poort van Cuijk” achter kunnen zoeken. De oorzaak moet dus bij een andere factor liggen.


4.1.2 De informatieverstrekking

Bij een groot project, bijvoorbeeld de bouw van een windturbinepark, is het noodzakelijk dat de inwoners van het betreffende gebied goed geïnformeerd zijn over de plannen. Dit is in de eerste plaats een taak van de gemeente. Daarnaast kunnen ook de initiatiefnemers (benadrukken de voordelen) en actiegroepen (benadrukken de nadelen) de bevolking van informatie voorzien. De informatie gegeven door deze laatste twee groepen is vaak minder betrouwbaar omdat beide groepen een belang hebben. We bespreken de genoemde drie groepen in het kort.

De gemeente
Het is erg belangrijk dat de gemeente haar burgers vroegtijdig en op juiste wijze informeert over het project. De ervaring leert namelijk dat het draagvlak voor een lokaal windenergiebeleid staat of valt met goede voorlichting aan o.a. de bewoners.
Het is belangrijk dat de gemeente de burgers zowel de voor en nadelen laat zien van het windenergieproject. Dit moet op een zo eerlijk mogelijke manier gebeuren.
Hoe is de bevolking van Cuijk en omgeving nu eigenlijk geïnformeerd door o.a. gemeente? Uit onze enquête bleek dat 8% van de 92 geënquêteerden niet op de hoogte was van het windmolenplan en dat maarliefst 37% wel eens van de plannen gehoord had, maar niet precies wist wat ze inhielden. Als je deze twee groepen bij elkaar optelt kom je op een percentage van 45% uit van mensen die niet goed geïnformeerd waren. Je zou dus kunnen zeggen dat er onvoldoende informatie is verstrekt. De gemeente echter heeft wel meerdere malen artikelen in de media laten verschijnen over de windturbines. Daarnaast is er door de gemeente Cuijk in Juli een excursie naar Flevoland georganiseerd voor belangstellenden. De gemeente Cuijk heeft er dus wel wat aan gedaan om de bevolking vertrouwd te laten geraken met het project, maar misschien wel onvoldoende.

De initiatiefnemers
Ook de initiatiefnemers (Dhr. Kemperman & Partners) spelen een rol bij de beeldvorming over het windturbinepark. De initiatiefnemers moeten duidelijk maken wat het project inhoud en hoe het er uiteindelijk uit komt te zien. Op deze manier helpen ze de bevolking een goed beeld te vormen van het uiteindelijke plan. De informatie die door de initiatiefnemers gegeven word zal echter enigszins gekleurd zijn. Dit komt doordat ze, zoals eerder vermeld, een belang hebben dat het windturbinepark er komt. Mede hierdoor denken wij dat de initiatiefnemers het draagvlak voor een windenergieproject vrijwel niet zullen beïnvloeden. We hebben hier ook geen cijfers over. We hebben ook een interview met de heer Kemperman gehad. Hierin vertelde hij onder andere dat hij sterk het vermoeden heeft dat hij de dupe is geworden van eerdere fouten van de gemeente. De bevolking is al zo vaak teleurgesteld door de gemeente, dus zullen ze nu niet mee willen werken aan het project, aldus Dhr. Kemperman.

De invloed van actiegroepen
Actiegroepen zoals “Tegenwind” uit Heumen zijn fel tegen de komst van het windturbinepark. Zij vinden dat de nadelen van de windturbine veel zwaarder wegen dan de voordelen. De verschillende actiegroepen zetten zich actief in om het windmolenpark “poort van Cuijk” tegen te houden. Ze verzamelen zoveel mogelijk informatie over windturbines, gaan mee met excursies, laten hun spreekrecht gelden tijdens raads- en commissievergaderingen en maken de bevolking bewust van de nadelen van de windturbine (zie 3.2.2). Hoe groter de aanhang van de actiegroepen, hoe zwaarder hun stem weegt in het uiteindelijke besluit om het windturbinepark al dan wel of niet door te laten gaan.
Het mag duidelijk zijn dat de actiegroepen het draagvlak onder de bevolking aanzienlijk omlaag halen door het continu opsommen van de nadelen van windmolens. Hoe groot de daling van het draagvlak hierdoor is kunnen we helaas niet met zekerheid zeggen (zie ook paragraaf 4.2). We denken wel dat vooral in kleinere woonkernen actiegroepen een grote invloed uitoefenen. Verhalen / roddels doen er snel de ronde. Of ze nu waar of niet waar zijn. Doordat bijna iedereen elkaar kent in een kleine kern, worden ze vaak gelooft.


4.1.3 De locatiekeuze
In de gemeente Cuijk waren in het begin 6 mogelijke locaties die in aanmerking kwamen voor windturbineplaatsing. Door diverse plannen van de gemeente zijn 3 van de 6 locaties definitief afgevallen. Op twee van de laatste drie overgebleven locaties is er daarna een aanvraag gedaan om een windturbinepark te realiseren. Het betreft de locaties op en nabij industrieterrein Haven-Cuijk. Deze locatie bleek geschikt door in voorgaande hoofdstukken genoemde reden zoals het al bestaan van grootschalige infrastructuur. Maar wat vindt de bevolking eigenlijk van deze locatie? Om hier achter te komen hebben we ook gebruik gemaakt van de online-enquête. De vragen uit de enquête die hierop betrekking hebben zijn:

De resultaten:



Conclusie 4.1.3:
De meerderheid van de geënquêteerden in Cuijk en omgeving is tegen de locatie Haven-Cuijk. Het lijkt dan ook dat door de locatiekeuze het draagvlak van de bevolking niet groot is. Vooral de reden dat er veel mensen in de omgeving van Haven-Cuijk wonen speelt daarbij een rol. Als we puur naar deze oorzaak kijken dan denken wij dat windenergie in Cuijk in de toekomst alsnog mogelijk moet zijn. Alleen dan op de locatie langs de A73 nabij het tankstation van Texaco. Daar wonen aanzienlijk minder mensen in de directe omgeving. Maar uiteindelijk vinden we wel dat een windturbine meer thuis hoort in “echte” open gebieden, zoals in zee / aan de kust of in Flevoland.


Ongeveer één derde van de geënquêteerden ziet de locatie haven Cuijk wel zitten. Zo kregen we onder andere de volgende reactie van de heer Teuselink uit Cuijk: “De schade die fossiele brandstof met zich meebrengt noodzaakt ons tot andere oplossingen, waarbij ook de gemeente Cuijk haar verantwoordelijkheid niet mag ontlopen”. Net als deze inwoner van Cuijk vinden ook vele anderen dat de gemeente Cuijk haar verantwoordelijkheid moet nemen en niet alle problemen door andere gemeentes moet laten oplossen. Het energieopwekkingsprobleem is in dit geval één van die problemen waaraan Cuijk ook haar steentje bij moet dragen.


Foto van een windturbinepark in de omgeving van Zeewolde
De afbeelding is afkomstig uit onze zelfgemaakte video over windenergie


4.2      Vergelijking draagvlak Cuijk en Heumen


We weten nu globaal hoe de bevolking in de omgeving van industrieterrein Haven-Cuijk denkt over het windturbinepark. Maar zijn er ook verschillen tussen de manier waarop mensen in een dorp aan kijken tegen het project ten opzichte van inwoners van een plaats als Cuijk (20.000 inwoners in de kern)? Om dit te onderzoeken hebben we de gegeven antwoorden van de enquête gesorteerd op woonplaats / wijk van de geënquêteerden. We hebben de antwoorden van de Cuijkse wijk “Heeswijksekampen” vergeleken met die van Heumen. Deze twee gebieden hebben we gekozen omdat we hier ook in totaal 400 folders verspreid hebben. Kijk naar en vergelijk de volgende cirkeldiagrammen:

De resultaten:






Uit de cirkeldiagrammen blijkt het volgende:
Als we de antwoorden van de Heeswijksekampen vergelijken met die van Heumen zien we dat er grote verschillen tussen beide gebieden kunnen zitten. Volgens de uitslagen van de enquête is er in Cuijk in principe voldoende draagvlak voor windturbines. 64% van de geënquêteerden uit de Heeswijksekampen heeft een gematigde tot positieve blik op windturbines in het algemeen. 36% wijst de molens af. In Heumen echter wijst een krappe meerderheid windturbines in het algemeen af (52%).
Als we kijken naar de locatie waar de turbines gepland waren, dan zien we een omslag. Vooral in de antwoorden uit Heumen waren veelal negatief over de locatie (86% tegen). De oorzaak ligt waarschijnlijk bij het feit dat Heumen een eigen gemeente is en dus niet hoort bij Cuijk. De windturbines komen wel bij de inwoners van dat dorp in “de achtertuin”, maar zien daar totaal niets voor terug. De gemeente Heumen zal weinig voordelen uit een windturbinepark op Haven-Cuijk halen, maar wel een deel van de lasten dragen. Daarnaast doen verhalen en roddels snel de ronde binnen een kleine gemeenschap. Dit doordat mensen in een klein dorp elkaar vaak redelijk goed kennen. Ook de actiegroep tegenwind zal veel invloed gehad hebben op de opinie wat betreft het windturbinepark “Poort van Cuijk”.
In de Heeswijksekampen in Cuijk vindt ongeveer een gelijk aantal mensen de locatie goed of slecht. Volgens de uitslag van de enquête is er nog steeds een redelijk groot draagvlak voor een windenergieproject op Haven-Cuijk in de Heeswijksekampen.