KB » Gezondheid » Tanden » Hemisectie en wortelamputatie

Hemisectie en wortelamputatie

N.B. Ik heb geen medische opleiding. Alles op deze pagina's heb ik uit boeken of van het Internet gehaald, en is niet gecontroleerd door medische professionals!

Introductie
Wat is een hemisectie?
Wat is een wortelamputatie?
Mijn ervaringen met een wortelamputatie
Tips

Introductie

Mijn tandarts wilde dat ik voor een mogelijke ontsteking onder mijn kies naar de kaakchirurg zou gaan, om een hemisectie uit te laten voeren.

Tussen mijn 1e en 2e gesprek daarover met de tandarts had ik me verdiept in wat een hemisectie was, en ik kreeg de indruk dat er 2 types waren: 1 waarbij een deel van de wortel wordt afgezaagd, en 1 waarbij de kies in tweeën wordt gehakt.

Ik vroeg haar daarom wat in mijn geval de bedoeling was. Dat was de 1e variant. In de brief die ik meekreeg stond het woord hemisectie.

Toen ik bij de kaakchirurg was, was hem niet geheel duidelijk wat de bedoeling was. Ik vertelde wat de tandarts mij uitgelegd had, en hij noemde het (ook veel logischer) een wortelamputatie.

Ik heb dus de indruk dat wat eigenlijk wortelamputatie heet, soms ook hemisectie genoemd wordt.

Wat is een hemisectie?

Volgt later, omdat ik deze ingreep niet zelf heb ondergaan.

Wat is een wortelamputatie?

Dit is een betrekkelijk simpele ingreep. Als men vermoedt (of zeker weet) dat er rond de wortel van een kies een ontsteking zit, dan kan het nuttig zijn die wortel grotendeels te verwijderen.

Kennelijk gaat men er van uit dat de ontsteking veroorzaakt wordt door iets wat mis is met de wortel.

De wortel wordt in principe zo kort mogelijk afgezaagd.

Nadelen van wortelamputatie

De stevigheid waarmee de kies vastzit wordt logischerwijs minder, zeker als de kies maar 2 wortels had (er zijn ook kiezen met 3 wortels).

Bovendien waarschuwde de chirurg mij ook expliciet dat de overgebleven wortel door zo'n operatie een flinke klap krijgt, en dat er dus geen garantie is dat de kies het overleeft.

Mijn ervaringen met een wortelamputatie

Voorgeschiedenis

Mijn op 1 na laatste kies linksonder (codenaam 3-6) had achtereenvolgens een zenuwbehandeling gehad, een kroon gekregen, en een apex resectie gehad.

Dat speelde zich allemaal rond 2000 af, en hoewel ik klachten bleef houden (ik kon bv. nauwelijks aan die kant kauwen, en als ik thee dronk die heter was dan 40 graden kreeg ik een aantal dagen pijn) heb ik er tot eind 2013 niets meer aan laten doen.

Reden voor de amputatie

In oktober 2013 ontstond er echter een bobbeltje op het tandvlees onder de kies, en dat was natuurlijk niet echt een postief teken.

De tandarts raadde een hemisectie aan, maar ze bedoelde waarschijnlijk een wortelamputatie (zie de introductie).

De operatie

In maart 2014 is die amputatie uitgevoerd, net als de apex resectie van 2000 in het UMCG. Na afloop had ik verbluffend weinig pijn, en leek alles goed te gaan.

De 1e controle

Helaas ontstond er na korte tijd weer een bobbeltje op het tandvlees. Ik ging voor een consult naar de afdeling kaakchirurgie, en de arts die mij onderzocht haalde er ook de oorspronkelijke chirurg bij.

Het probleem was volgens hen dat "het" goed schoon gehouden moest worden. Ik kreeg de instructie, maar ik sluit niet uit dat ik het verkeerd begrepen heb, om dagelijks 2 keer een hele fijne rager onder de kies in het tandvlees te steken!! Misschien om troep de kans te geven naar buiten te komen?!

Hoewel ik een angsthaas ben heb ik deze actie toch braaf uitgevoerd, en tot mijn verbazing leek het nog te helpen ook. In elk geval ging de bobbel weer weg, en voelde het bepaald niet slecht aan.

De 2e controle

Toen ik weer voor controle kwam, kreeg ik arts nr. 3. Toen ik vertelde over de rager in het tandvlees was hij verbaasd, en toen ik het voordeed (want hij leek het niet helemaal te begrijpen) was hij volgens mij bijna in shock :-). In elk geval mocht ik het nooit weer doen.

Wat ook bizar was, was dat deze arts ineens iets vreemds uit het tandvlees opviste. Het bleek een stukje vulling te zijn, waarschijnlijk een restant van de apex resectie in 2000.

Gezien wat bij de volgende controle uit een foto bleek, is dit mogelijk een stukje vulling van de wortelpunt geweest.

Arts nr. 3 zorgde er voor dat ik de volgende controle weer bij hem terecht kon, zodat ik niet nog een keer een andere arts zou krijgen. Dat leek toen positief, maar gezien het vervolg kan je er je vraagtekens bij plaatsen.

De 3e controle

Weer een tijdje later, controle nr. 3 bij arts nr. 3. Deze keer werd er voor het eerst sinds de operatie een röntgenfoto gemaakt.

Arts nr. 3 beweerde doodleuk dat arts nr. 1 de operatie niet goed had gedaan. 1 ding was inderdaad duidelijk fout: een stukje van de wortelpunt zweefde nog in mijn tandvlees.

Het 2e probleem kan ik niet goed beoordelen: de wortel was volgens hem niet kort genoeg afgezaagd. Ik weet nog wel dat arts 1 dat bewust zo gedaan had, omdat hij bang was dat de andere wortel het anders niet zou overleven.

Hoe dan ook, arts 3 wilde opnieuw opereren. Vlak voor ik uit de stoel kwam vond hij het ook nog nodig om even te kijken of de kies nog goed vast zat. Ik had juist 5 weken lang geen pijn gehad, daarna heb ik meer dan een maand vrijwel continu pijn gehad.

Arts nr. 3 liep met mij mee naar de secretaresses om een afspraak te maken. Ik kreeg echter bijna acuut een brief in mijn handen gedrukt, alsof ie al klaar lag. Ik had tijdens het wachten gezien dat ze met iedereen overlegden welke tijd goed uitkwam, maar mij werd niets gevraagd. Arts nr. 3 was kort voor het einde van het consult met mij even de kamer uit geweest, om iets te vragen of te halen, en ik zou bijna denken dat hij toen al de afspraak voor de operatie heeft laten vastleggen.

Operatie nr. 2 (niet)

De operatie was al voor een week na de controle gepland, maar na 3 dagen heb ik hem gecancelled. Gezien dat ik toch al pijn had, leek het mij geen goed idee om weer in die regio te laten hameren, beitelen en zagen.

Tot mijn stomme verbazing werd ik 1 dag voor de geplande operatie 's avonds gebeld door de chirurg. Hij wilde weten waarom ik had afgezegd.

Dat zou je kunnen uitleggen als betrokkenheid, maar in mijn optiek is het vrij ongewoon dat een chirurg achter patienten aanbelt. Ik had meer het idee dat hij *of* de mislukking van zijn collega wilde verdoezelen via een nieuwe ingreep, *of* dat hij niet van plan was dit interessante geval te laten lopen (of misschien had ie te weinig werk).

Pijn, pijn en nog eens pijn

In de periode vanaf half juni 2014 t/m half december 2014 heb ik vaak pijn gehad, maar er waren ook pijnvrije periodes.

De pijn was misschien op zich nog niet zo dramatisch, maar wel zo overheersend dat ik me nauwelijks nog kon concentreren op andere activiteiten, zoals mijn werk, Chinees studeren, etc.

Arts nr. 3 had een combinatie van Ibuprofen en Paracetamol aangeraden, maar na een tijdje heb ik dat toch zoveel mogelijk proberen te vermijden. Vooral Ibuprofen is niet goed voor je maag.

Vanwege een andere reden had ik de pijnstiller Tramadol voorgeschreven gekregen, een middel gebaseerd op opium-achtige substanties. Zelfs dat hielp echter nauwelijks.

Twijfels, twijfels en nog eens twijfels

De reden waarom ik zo lang ben blijven doorlopen, is dat ik zowel grote nadelen zag aan een operatie als aan laten trekken van de kies.

Het nadeel van trekken was dat ik niet zeker was van de oorzaak van de pijn. Stel dat het afgebroken wortelpuntstukje de boosdoener was, dan zou trekken geen enkele zin hebben en was ik wel mijn kies kwijt.

Toen arts nr. 3 het over opereren had, had hij niet als hoogste prioriteit om dat afgebroken stukje te verwijderen. Opnieuw, als dat stukje de oorzaak was van de pijn, had een operatie dan geen zin.

Maar niet alleen dat: stel dat irritatie de pijn veroorzaakte (en dat was behoorlijk waarschijnlijk, kom ik zo op), dan zou een operatie het probleem alleen maar groter maken.

In de loop van de tijd merkte ik nl. dat ik pijn kreeg door o.a. te hard poetsen, en door ook maar het geringste voedsel wat ik links tussen mijn kiezen kreeg. En de pijn was na het consult in juni ook ontstaan door het voelen aan de kies door de chirurg.

Nog een andere reden voor de pijn zou tandplak kunnen zijn. Doordat ik alleen maar heel zacht kon poetsen, kon ik het gebied onder de kies niet goed schoonhouden. Een enkele keer heb ik nog geprobeerd een aantal dagen chloorhexidine te gebruiken, het spoelmiddel dat je ook na zo'n operatie krijgt. Maar dat spul mag je niet te lang gebruiken.

Nieuwe info

Op een bepaald moment ben ik toch maar weer eens naar mijn eigen tandarts geweest om te overleggen.

Als het haar kies was zou ze kiezen voor een operatie.

Maar een belangrijker winst van het bezoek was dat ik nu eindelijk snapte waarom het zo erg was dat de wortel niet kort genoeg was afgehakt.

Een wortel zit voor een groot gedeelte in het kaakbeen, en komt er dicht bij de kies een klein stukje uit. Het is de bedoeling van de operatie dat het hele stuk in het bot wordt verwijderd, wat logisch is als de wortel ontstoken is.

Bij mij zit er nog een stukje van de wortel in het bot (en dan bedoel ik niet het afgebroken stukje). De tandarts liet me ook een aantal foto's zien van gevallen waarin het wel goed was gegaan.

Ik heb alle info (+ röntgenfoto) ook naar een mij compleet onbekende tandarts (aanbevolen door een vriend) gestuurd. Zij raadde aan de kies te laten trekken, omdat ze na deze lange historie van ellende er weinig meer van verwachtte.

Operatie nr. 2 (wel of niet?)

Op 16-12-2014 ben ik weer naar chirurg nr. 3 geweest, niet voor een operatie maar voor een consult. Ik wilde eerst antwoord op bovenstaande vragen (oorzaak van de pijn, zou het door irritatie niet nog slechter worden, etc.).

Helaas ben ik niet zo adrem, dus hoewel ik het verhaal goed in mijn hoofd had, en er heeeeeel lang over had nagedacht, heb ik geen antwoord gekregen op mijn twijfels over de irritatie.

De chirurg is er redelijk van overtuigd dat een nieuwe operatie de zaak zou moeten verbeteren.

Als ik hem goed begrijp blijft er straks een soort opening tussen tandvlees en kies, waardoor ik gewoon met spoelen de zaak schoon kan houden. Klinkt me eng en niet erg fijn in de oren.

Voorlopig heb ik weer een operatie afgesproken, voor 20-1-2015. Als ik vanwege pijn of vanwege andere redenen toch weer besluit af te zeggen, dan gaat de kies er definitief uit.

Kies trekken: waar en wanneer?

Vanwege hoest stelde ik de operatie van 20-1 nog een keer met 3 weken uit, maar 1 week voor die tijd besloot ik hem te laten trekken. Ik was onvoldoende overtuigd van het nut van een operatie, en had mezelf als doel gesteld dat ik perse op 31-3-2015 van alle klachten af wilde zijn.

Op dinsdag 10-2 belde ik de tandarts om een afspraak te maken voor het trekken, en ik rekende erop dat het 2 a 3 weken later zou kunnen gebeuren. Maar ik moest 6 weken wachten.

Dat zou op zich nog niet zo erg zijn geweest, ware het niet dat ik weer meer pijn begon te krijgen. Ik kon die pijn alleen de kop indrukken door met chloorhexidine te spoelen, maar het gevolg daarvan is dat je tanden en kiezen behoorlijk bruin worden.

Een collega op het werk suggereerde dat het misschien sowieso beter zou zijn om de kies bij een kaakchirurg te laten trekken. Er zou bv. weer een stukje van een wortel af kunnen breken.

De tandarts ging ermee akkoord, en ik kon al na een week in het Martiniziekenhuis terecht!!

Exit kies

De beslissing om de kies te laten trekken was waarschijnlijk een goede.

Voor het trekken werd er een nieuwe foto gemaakt. Daarop werd geconstateerd dat er betrekkelijk weinig nieuw botweefsel was gegroeid rond het wortelpuntstukje dat in maart 2014 was afgebroken. Ook leken er tekenen van ontsteking te zijn.

Het trekken was in 5 seconden bekeken. Daarna leek er even toch meer bot aanwezig te zijn dan op de foto te zien was, maar het was vrij zacht bot.

Het wortelpuntstukje was makkelijk te vinden, en is ook verwijderd, net als enig ontstoken materiaal.

Wat gebeurt er na het trekken van een kies?

Zodra ze de wond gehecht hebben wordt er een gaasje o.i.d. op de wond gedrukt, en je moet je mond dichtdoen, zodat je met je tanden het gaasje op zijn plek houdt. Dat moet je ongeveer 20 minuten a een half uur volhouden.

Toen ik het gaasje er uit haalde leek de wond niet meer te bloeden, maar toen ik enige tijd later (een uur of zo) keek, leek het alsof er een kies van bloed tussen de 2 andere in zat. Een paar uur later was die echter spontaan weer verdwenen. Waarschijnlijk heb ik trouwens vrij dik bloed. Wonden zijn bij mij heel snel dicht.

Volgens de folder mag je vrijwel onmiddellijk weer eten en drinken, maar ik heb mij de 1e 3 dagen beperkt tot vloeibaar voedsel, vla, yoghurt, appelmoes en Soylent.

Daarna heb ik mangostukjes en banaan aan het dieet toegevoegd, vervolgens spaghettimaaltijden, en ik denk dat ik na een week wel weer redelijk normaal at.

Vanaf ruim 4 dagen (en ik heb er zelfs 5 van gemaakt) na het trekken moet je de wond gaan spoelen. Je krijgt daarvoor een soort injectiespuit mee, maar dan niet met een naald aan het eind, maar met een scherp toelopend stuk in een bocht (zodat je makkelijk bij de wond kan).

Ik had van tevoren nog weer gebeld naar het ziekenhuis om te vragen hoe dicht ik bij de wond mocht komen, en ze zeiden dat ik de spuit op de wond moest drukken. Dat is echter iets teveel gevraagd van een angsthaas als ik, dus ik heb toch enige afstand gehouden. En voor zover ik kon zien bleef de wond daarmee goed schoon.

Na 1 week had ik nog steeds flinke pijn, en heb ik voor de zekerheid naar het ziekenhuis gebeld. Omdat ik vrijwel zeker geen koorts of kloppend gevoel had, vonden ze het nog niet nodig dat ik langs zou komen.

Na ongeveer 11 dagen was de pijn grotendeels verdwenen. Ik denk dat de pijn gedeeltelijk langer duurde door iets raars met het tandvlees.

De chirug had het tandvlees naast de kies min of meer over de wond gevouwen, maar 1 hoekpunt staat juist naar buiten, richting wang. En ik voel die druk voortduren, ook na 2,5 weken nog. Daarover heb ik wel een nieuwe afspraak met het ziekenhuis gemaakt.

De hechtingen horen er na 2 weken uit te gaan, maar zitten er na 2,5 weken ook nog steeds in, maar daar heb ik niet veel last van.

Tips

Zorg ervoor dat je ice of cold packs klaar hebt liggen, die je na afloop tegen je wang kan houden. Dat werkt goed tegen pijn, naast de Ibuprofen die je meestal mee krijgt.

Zorg ervoor dat je de nodige zachte/vloeibare etenswaren in huis hebt voor de eerste dagen na de operatie. Denk aan vla, yoghurt, appelmoes, kwark, etc.