Oorlogskroniek
door
Johan H. Strube


Duitsland en overige landen 1940

januari 1940
De oorlog in het Westen had tot nu toe weinig spectaculairs te zien gegeven. Terecht sprak men van de 'schemeroorlog' toen er enkele schermutselingen plaats vonden tussen militairen in de Maginotlinie en militairen in de daartegenoverliggende Westwall. De blokkade die Groot-Brittannië uitoefende bezorgde ook de neutrale landen moeilijkheden. De Duitse onderzeeboten en magnetische mijnen brachten direct grote verliezen aan de Britse en neutrale koopvaardijvloot toe.

10 januari 1940
Bij een noodlanding van een Duits militair vliegtuig in België werden aanvalsplannen voor België, Nederland en Luxemburg gevonden.

maart 1940
In de periode september 1939 tot maart 1940 arriveerden 10 divisies van het Britse expeditieleger in Frankrijk. Deze troepen namen een groot deel van het front over.

12 maart 1940
Finland capituleert tegen Rusland.

27 maart 1940
Himmler geeft opdracht tot het bouwen van concentratiekamp Auschwitz in het zuiden van Polen.

9 april 1940
Duitsers vallen Noorwegen en Denemarken binnen.

15 april 1940
Britse troepen landen bij Narvik aan de Noorse kust waar de strijd begin juni 1940 werd beëindigd.

10 mei 1940
- Duitsland valt Nederland, België en Luxemburg binnen. (zie Nederland en N.O.I.)

- De Britse premier Chamberlain treedt af als premier van het Britse oorlogskabinet en Churchill volgt hem op. Samen met de Russische dictator Stalin en de Amerikaanse president Roosevelt was Churchill de bezielende leider van de Geallieerde troepen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

14 mei 1940
- Duitse bommenwerpers bombarderen Rotterdam (zie Nederland en N.O.I.)

- Tijdens de Meidagen van 1940 woedde de oorlog ook in België en Frankrijk in alle hevigheid Aanvankelijk leek het erop dat het Duitse leger via Luik dwars door België zou oprukken. Toen echter duidelijk werd dat een tweede Duitse legergroep een beslissende doorbraak had geforceerd bij Dinant en Sedan, barstte de Franse opperbevelhebber generaal Joseph Georges in snikken uit "ALLES IS VERLOREN".

15 mei 1940
- Nederland capituleert. (zie Nederland en N.O.I.)
- Duitse troepen trekken Noord Frankrijk binnen.

17 mei 1940
Duitse troepen bezetten Antwerpen.

18 mei 1940
Brussel door Duitse troepen bezet. Het Belgische kabinet besluit het land te verlaten.

19 mei 1940.
De Geallieerde legers in België trekken zich achter de Schelde terug.

20 mei 1940.
De eerste Duitse tanks bereiken de monding van de Domme bij Abbeville. Zowel het Franse noordelijke leger als het Britse expeditieleger zijn omsingeld.

24 mei 1940
Hitler beveelt zijn pantsertroepen die op het punt stonden Duinkerken binnen te trekken halt te houden. De luchtmacht (Luftwaffe) neemt het over. De evacuatie van het Engelse expeditieleger wordt vanuit Duinkerken voorbereid.

26 mei 1940
Aanvang van de evacuatie van de Britse troepen uit Duinkerken (operatie Dynamo). Op 26 mei 1940 zag de toestand er voor de Geallieerden hopeloos uit. De omsingelde Britse, Franse en Belgische soldaten (ca. 408.000) werden letterlijk door de Duitse tanks de zee ingedreven. Tenzij we in de eerstvolgende dagen door een wonder gered worden zullen we bijna al onze soldaten verliezen schreef een Brits generaal in zijn dagboek. Ca. 115.000 Engelse en Franse soldaten moest men achterlaten. Sommigen van hen werden gelijk gefusilleerd. Naast het achterlaten van militairen moesten de Engelsen ook de gehele uitrusting van het leger achterlaten t.w.:

7.000 ton munitie
90.000 geweren
2.300 stukken geschut
120.000 voertuigen
8.000 brenguns
400 anti tank geweren

28 mei 1940
Leopold 3, Koning der Belgen, capituleert.
Op 21 mei 1940 waren de Geallieerden volledig omsingeld door het Duitse leger. Na een 'bliksem oorlog' van twaalf dagen was de strijd in het westen zo goed als beslist. Samen met honderdduizenden vluchtelingen werden Belgische, Franse en Britse soldaten op een klein stukje land samengeperst. Om verder bloedvergieten te voorkomen stuurde de Belgische koning Leopold 3 op 27 mei 1940 een gevolmachtigde naar de Duitsers. Aanvankelijk wilde
Koning Leopold 3 over een wapenstilstand onderhandelen maar de Duitsers stelden zich alleen tevreden met onvoorwaardelijke overgave. Op 28 mei 1940 om vier uur 's ochtends capituleerde het Belgische leger.

4 juni 1940
Einde Operatie Dynamo. Het evacueren van Britse, Franse en Belgische soldaten van Duinkerken naar Dover is beëindigd.

10 juni 1940
Italië verklaart de oorlog aan Frankrijk en Groot Britannië.

10 juni 1940
Noorwegen capituleerde nadat Duitsland op 9 april 1940 het land was binnengevallen.Koning Haakon gaat met zijn gezin in ballingschap naar Londen.

10 juni 1940
Onder leiding van Generaal de Gaulle werd het Comité van vrije Fransen te Londen gevormd.

14 juni 1940
Duitse troepen trekken Parijs binnen. Toen de Duitse soldaten op 14 juni 1940 Parijs binnentrokken troffen zij een dode stad aan. Het was mooi weer maar de talrijke rolluiken waren dicht en de terrasjes onbezet. Enkele dagen later wapperde de Nazi-vlag op de Eifeltoren en genoten de Duitsers volop van de Parijse sfeer.

15 juni 1940
Het Russische leger bezet Litouwen.

17 juni 1940
Frankrijk staakt de strijd. Engeland staat alleen tegenover Duitsland. Vanuit meerdere havens in Frankrijk vond op aanzienlijke schaal, maar met grotere schepen, een evacuatie plaats. Ruim twintigduizend man Poolse troepen werden naar Engeland overgebracht. Uit alle Franse havens werden in totaal 136.000 man Britse troepen en 310 stukken geschut geëvacueerd. In de haven van Brest werd het transportschip "Lancastria" met vijfduizend man aan boord door de Duitsers gebombardeerd en vloog daarna in brand. Rondom het schip verspreidde zich een grote hoeveelheid brandende olie zodat meer dan drieduizend man de dood vonden.

20 juni 1940
Letland capituleert voor de Russische eisen.

22 juni 1940
Estland capituleert voor de Russische eisen.

22 juni 1940
Frankrijk en Duitsland tekenen een wapenstilstandsovereenkomst te Compiëgne. In de nacht van 16 op 17 juni 1940 besloot de net geïnstalleerde regering
Petain de voorwaarden voor een wapenstilstand aan te vragen. Vijf dagen later werd deze wapenstilstand, in voor Frankrijk uiterst vernederende omstandigheden, ondertekend. De delegatie werd op 22 juni 1940 naar het Bos van Compiëgne gereden, de plaats waar na het beëindigen van de Eerste Wereldoorlog (1918) de Duitsers als verliezer van de Eerste Wereldoorlog hun wapenstilstand ondertekenden.

22 juni 1940
Maarschalk Petain wordt staatshoofd van het zuidelijke onbezette deel van Frankrijk. Vichy wordt de regeringszetel.

24 juni 1940
Nadat Italië op 10 juni 1940 Frankrijk de oorlog had verklaard werd na een strijd van 14 dagen op 24 juni 1940 de wapenstilstand ondertekend.

25 juni 1940
Om 01.35 uur wordt in Frankrijk de wapenstilstand van kracht.

27 juni 1940
Russische troepen vallen Roemenië binnen.

3 juli 1940
De Britten vernietigen de Franse vloot te Mers el-Kebir (Frans Algerije).
Deze aanval was opgezet om te voorkomen dat de Duitsers zich de Franse schepen zouden toe-eigenen.

8 juli 1940
Tijdens het begeleiden van een Engels konvooi van Malta naar Alexandrië werd men de aanwezigheid van sterke Italiaanse zeestrijdkrachten gewaar. Tijdens een gevecht werden een Italiaans slagschip en twee kruisers getroffen. De Italianen wisten, achtervolgd door de Britse schepen, met grote snelheid te ontsnappen. De Britse vloot had geen schade opgelopen.


16 juli 1940
Hitler bereidt een invasie in Engeland voor (operatie Seelöwe).

18 juli 1940
Een Australische kruiser en Britse torpedobootjagers brengen een Italiaanse kruiser tot zinken in de Middellandse zee.

19 juli 1940
Hitler stelt de Britten voor om vrede te sluiten. Hiermede wil Hitler een laatste beroep doen op het gezonde verstand van de Britten. Na de bijzonder succesvolle snelle oorlog op het Europese vasteland moest Hitler in het westen slechts met één tegenstander nog rekening houden namelijk Groot Brittanië. Eerst trachtte Hitler de Britten te verleiden met enkele vredesvoorstellen maar nadat deze voorstellen keer op keer weden genegeerd en op 22 juli 1940 van de hand werden gewezen besloot nazi-Duitsland door middel van een grootscheepse invasie voorgoed met Engeland af te rekenen.

21 juli 1940
Duitse generaals beginnen met voorbereidingen voor de aanval op de Sovjet-Unie (operatie Barbarossa).

3 augustus 1940
Italiaanse troepen trekken Brits Somalieland gelegen in het Oosten van Afrika binnen.

september 1940
Er kwamen steeds meer tekenen voor een Duitse invasie in Engeland. Uit luchtfoto's van Nederlandse, Belgische en Franse havens konden de Britten meer dan drieduizend op eigen kracht varende schepen tellen. Wat voor reserve aan grote schepen de Duitsers in het Rijngebied en in de Oostzee hadden bijeengebracht viel niet te zeggen.

3 september 1940
De Verenigde Staten leverden 50 oudere oorlogsbodems aan Engeland.

4 september 1940
In Londen vormt
Gerbrandy, voordien Minister van Justitie, een nieuwe Nederlandse regering in ballingschap. De Geer wordt als Minister- President opzij geschoven.

5 september 1940
De Franse collaborerende Vichy-regering verbreekt de diplomatieke betrekkingen met de in Londen in ballingschap verblijvende regeringen van Nederland, Noorwegen en België.

13 september 1940
Italiaanse troepen vallen Egypte binnen. Dicht bij de Egyptische grens had men een Italiaans leger van ca. 75.000 man bijeengebracht die met modern materiaal waren uitgerust. Het Britse leger in Egypte bestond uit ca. 50.000 man. Deze manschappen moesten zowel de westelijke grens van Egypte bewaken als de binnenlandse veiligheid verzorgen.

16 september 1940
In de Verenigde Staten wordt de algemene dienstplicht ingevoerd.

17 september 1940
Hitler stelt operatie "Seelöwe" voor onbepaalde tijd uit. "Seelöwe" was de codenaam voor de invasie van Groot-Brittannië. Op 12 oktober 1940 verschuift Hitler de datum voor de invasie naar het voorjaar van 1941.

23 september 1940
Hitler ontvangt Mussert te Berlijn.

26 september 1940
Japanse troepen vallen Frans Indo China binnen.

27 september 1940
Duitsland, Italië en Japan sluiten in Berlijn het driemogendhedenpact waarin zij vastleggen dat de drie landen elkaar te hulp zullen komen wanneer een van hen door een neutrale mogendheid zou worden aangevallen.

1 oktober 1940
De secretarissen-generaal Tensink en Frederiks besluiten tot invoering van de identicatieplicht. (persoonsbewijs).

8 oktober 1940
Duitse troepen bezetten Roemenië.

28 oktober 1940
Italiaanse troepen vallen Griekenland binnen.

20 november 1940
Hongarije, Roemenië en Slowakije treden tot het Driemogendhedenpakt toe (Duitsland, Italië en Japan).

7 december 1940
De Spaanse dictator
Franco gaat niet in op Hitlers verzoek om aan de oorlog deel te nemen.

9 december 1940
Brits offensief tegen de Italianen in Noord-Afrika. Ze veroveren de steden Sidi-Barani, Bardia, Tobroek, Benghazi. Hierbij werden meer dan 100.000 Italianen krijgsgevangen genomen.

18 december 1940
De operatie Barbarossa (aanval op Rusland) wordt door
Hitler voorbereid.

31 december 1940
Nadat de Spaanse dictator
Franco op 7 december 1940 niet op Hitlers verzoek wilde ingaan om aan de oorlog deel te nemen schreef Hitler op 31 december 1940 het volgende aan Mussolini:
"Ik geloof dat
Franco op het punt staat de grootste fout van zijn leven te maken. Ik geloof dat het standpunt van Franco dat, als hij niet aan de oorlog deelneemt, hij als een soort beloning van de Geallieerden grondstoffen en graan krijgt uiterst naïef is.

naar hoofdmenu