Nederland
1940
10
Januari 1940 Bij een noodlanding van een Duits militair
vliegtuig in België worden aanvalsplannen voor België,
Nederland en Luxemburg gevonden.
13
Januari 1940 België en Nederland brengen hun leger in
staat van paraatheid. Het Nederlandse leger was onvoldoende
geschoold. De diensttijd bedroeg in de vooroorlogse jaren vijf en
een halve maand.
5
Februari 1940 Generaal Winkelman wordt de opperbevelhebber van
de Nederlandse strijdkrachten.
9
Mei 1940 De Duitse kolonel H.Oster die van mening was dat
Hitler de ondergang van het Duitse Rijk betekende, waarschuwde de
Nederlandse militaire attaché in Berlijn ,Majoor Sas,
meerdere malen vanaf November 1939 voor een aanval op Nederland
door Duitse troepen en die door Hitler meerdere malen werd
uitgesteld. Daar de aanval door de Duitsers niet plaats vond na
een waarschuwing van kolonel H.Oster werd hij niet meer serieus
genomen. Terwijl de spanning in Nederland steeg na de inval van
de Duitse troepen in Noorwegen en Denemarken kreeg Majoor Sas op
de avond van de 9 Mei 1940 te horen van kolonel H.Oster dat de
aanval bij het aanbreken van de dag op 10 Mei 1940 zou
plaatsvinden.
10
Mei 1940 Duitsland valt Nederland, België en Luxemburg
binnen. De Duitsers vielen om middernacht Nederland binnen en
lapten daarbij alle gangbare strategieën aan hun laars. In
plaats van een stellingoorlog besloot de Duitse legerleiding
vanuit de lucht aan te vallen in het hart van Nederland.
Aanvankelijk wilden de Duitsers Nederland in twee dagen
veroveren. Bijna 10.000 parachutisten moesten een gewaagde aanval
uitvoeren op Den Haag met als doel het gevangen nemen van
koningin Wilhelmina en haar ministers. Het slecht bewapende
Nederlandse leger stond machteloos tegenover de Duitse troepen.
Franse versterkingen arriveren in Zeeland en Brabant.
De
luchtbeschermingsdienst van Amsterdam deelde mede dat deze avond
de openbare verlichting niet zal worden ontstoken en de
ingezetenen van Amsterdam moeten er voor zorgen dat hun lichten
binnenshuis en buitenshuis voldoende zijn afgeschermd. In den
Haag loeiden de sirenes en de bevolking begaf zich rustig in de
schuilkelders.
Weermachtsbericht: Het
algemeen hoofdkwartier deelde ons hedenochtend om 5.15 uur het
volgende mede. Op enkele vliegvelden in Nederland zijn
vliegaanvallen geprobeerd. Weermacht en afweer zijn paraat.
Inundaties voltrekken zich volgens plan. Voor zover bekend zijn
ten minste 6 Duitse vliegtuigen neergehaald.
Nerveuze
situatie: Op de dag van de Duitse inval raakte de bevolking in
rep en roer. Vooral de berichten over vijandelijke parachutisten
joegen velen de stuipen op het lijf. Door de nerveuze situatie in
de eerste dagen vertroebelde het waarnemingsvermogen van de
bevolking. Overal zag men verraad. Men vertelde elkaar dat Duitse
soldaten als nonnen of priesters waren vermomd.
Verschijningsverbod
kranten: Het communistische Volksdagblad en de NSB-organen
Volk en Vaderland en het Nationaal dagblad worden verboden. De
overige Nederlandse kranten blijven verschijnen. Het meest
gelezen dagblad was Nieuws van de Dag met ca.350.000 abonnees en
daarna kwam het Rotterdams Nieuwsblad met ca.105.000 abonnees.
Alle overige meest gelezen dagbladen hadden gemiddeld 75.000
abonnees.
11
Mei 1940
De
slag om de Grebbeberg begint. De slag op de Grebbeberg, die
tussen 11 en 13 Mei 1940 gestreden werd, eindigde voor Nederland
in een debacle. Gebrek aan munitie, slaaptekort, honger en
weigerende geweren deden heel wat soldaten op de vlucht slaan.
Driehonderdtachtig van hen sneuvelden. De Nederlandse soldaten
maakten vrijwel onvoorbereid kennis met de oorlog.
Koningin
Wilhelmina doet een beroep op de Koning van Italië "Opdat
de rampen van de oorlog aan de burgerbevolking bespaard
blijven". Koning George van Engeland heeft koningin
Wilhelmina een telegram gestuurd, waarin hij zijn sympathie
jegens het staatshoofd en de bevolking uitdrukt.
12
Mei 1940
Duitse
opmars naar de Moerdijkbruggen. Hevige gevechten bij de
Grebbelinie en de Afsluitdijk.
Prinses
Juliana en haar gezin vluchten via IJmuiden naar Londen.
Koningin Wilhelmina stond erop dat Prins Bernhard zijn
echtgenote en kinderen zou begeleiden. De tocht zou gevaarlijk
zijn en haar dochter, de toekomstige koningin mocht niets
overkomen. Prins Bernhard weigerde daar hij meende dat hij als
officier bij het leger het land niet kon ontvluchten. De
onverbiddelijke Koningin Wilhelmina zette hem voor het blok en
zo vertrok het gehele gezin in de avond van twaalf Mei 1940 in
een geblindeerde auto van de Nederlandse bank, richting
IJmuiden. Koningin Wilhelmina bleef. Zij die zich zelf de Moeder
van de natie voelde zou het liefst ten strijde zijn getrokken,
zo ze later schreef.
Op
deze dag was het eerste Pinksterdag en tevens Moederdag.
10
- 13 Mei 1940 Duizenden inwoners van Nederland probeerden in
de eerste oorlogsdagen Nederland te ontvluchten. Zij waren bang
door het Nazi regime te worden vervolgd omdat ze joods waren of
anti fascist . Helaas moesten velen onverrichte zaken terugkeren.
Van 10 tot 13 mei 1940 vertrokken vanuit Amsterdam meerdere
schepen naar Engeland en Indië.
13
Mei 1940
Na
vier dagen oorlog in Nederland werden de Duitse commandanten
ongeduldig daar de voortgang niet soepel verliep. Hitler beval
dat de strijd in Nederland snel beslist moest worden.
Breda
wordt geëvacueerd. 50.000 mensen trekken weg richting
Antwerpen.
In
tegenstelling tot België en Frankrijk hebben in Nederland
niet veel grootschalige evacuaties plaatsgevonden.Alleen het
gemeentebestuur van Breda werd op 11 Mei 1940 door de Franse
bevelhebber gewaarschuwd dat de gehele bevolking geëvacueerd
moest worden omdat de Fransen verwachtten dat er om Breda slag
geleverd zou worden.
De
Duitsers doorbreken de Grebbelinie. Na een mislukte tegenaanval
zijn de Nederlandse troepen begonnen zich achter de waterlinie
terug te trekken.
De
Grebbelinie is een oude verdedigingsstelling in de Gelderse
Vallei tegen eventuele aanvallen van een vijand vanuit het
Oosten. In 1939-1940 is de Grebbelinie in staat van verdediging
gebracht. Men is toen ook begonnen met de bouw van een
motorgemaal, maar die was in Mei 1940 nog in een begin stadium.
De
Hollandse Waterlinie is een reeks van aaneensluitende gebieden
van de verdedigings linie van het gewest Holland en een deel van
Utrecht, dat in tijd van hoogste bedreiging, door een vijand,
onder water kan worden gezet.Tot de verdedigingslinie behoorde
ook, vestingen en forten. De ruglijn van de Hollandse Waterlinie
liep van Naarden over Nieuwersluis,Utrecht, Vreeswijk,
Everdingen, Asperen, Gorichem en verder tot de Biesbos. De
Hollandse verdedigingsstellingen waren sinds de jaren 1900 niet
meer verbeterd.
Koningin
Wilhelmina en de regering wijken uit naar Engeland.
Maandagochtend
13 Mei 1940 (2e Pinksterdag) verliet Koningin Wilhelmina het
land. Twee dagen eerder had zij in de kranten nog een
strijdvaardige indruk gemaakt.Het is dan ook niet verwonderlijk
dat haar plotselinge vertrek alom verbijstering, woede en onrust
opriep.Velen voelden zich in de steek gelaten, nu de koningin
was gevlucht.
De
ministers hebben na rijp beraad ook het besluit genomen om de
Koningin te volgen
14
Mei 1940
Om
10.30 uur sturen de Duitsers een ultimatum aan Rotterdam dat de
stad zich moet overgeven omdat anders maatregelen getroffen
zouden worden die de volledige vernieling van de stad ten gevolg
zou hebben. Om 13.15 uur volgde een tweede ultimatum.
Ondertussen zijn door een misverstand reeds negentig Heinkel
bommenwerpers vanuit Bremen en Westfalen opgestegen. Hoewel het
bombardement slechts tien minuten duurde kwam maar liefst zo'n
vijfentachtigduizend kilo brisant- en brandbommen neer op de
binnenstad. Tweeënhalve vierkante kilometer in het centrum
van de stad waren veranderd in een vlakte waar hier en daar een
gebouw overeind stond. Er waren meer dan vierentwintigduizend
woningen verwoest en tachtigduizend van de zeshonderdduizend
Rotterdammers waren dakloos geworden. Hoeveel doden er precies
zijn gevallen is nooit duidelijk geworden maar het officiële
aantal van achthonderdveertien ligt waarschijnlijk dicht bij de
waarheid. Om 15.50 uur capituleerde Rotterdam.
Er
wordt in de namiddag bevel gegeven om zoveel mogelijk personeel
en materiaal naar Engeland te zenden. Resterende havens en
schepen moeten worden vernietigd.
Om
16.50 uur komt er een Duits ultimatum aan Utrecht dat de stad
het hetzelfde lot als Rotterdam zou ondergaan als de strijd niet
gestaakt zou worden. Generaal Winkelman geeft bevel om de strijd
te staken. Om 19.00 uur kondigt Generaal Winkelman via de radio
de capitulatie af. Vanuit Londen richt koningin Wilhelmina zich
tot het Nederlandse volk. Na de capitulatie kon de balans worden
opgemaakt. Bij de Nederlandse land- en luchtmacht waren 2.067
militairen gedood en bij de marine 125. Het aantal burger
slachtoffers werd geschat op 2.159. De Duitsers hebben het
aantal Nederlandse gewonden geschat op 6.900. Aan Duitse
militairen kwamen ongeveer 2.200 Duitse militairen om het leven.
In
de kranten van 15 Mei 1941 wordt in ca. 35 woorden beschreven
dat Rotterdam was gebombardeerd en dat Utrecht hetzelfde lot zou
ondergaan.
15
Mei 1940
Nederland
capituleerd. Bij het horen van de capitulatie van Holland
sloegen tientallen joodse landgenoten de hand aan zichzelf.
Velen hadden eerst noch geprobeerd om naar Engeland te vluchten,
wat niet gelukte. Ook de bekende joodse letterkundige Menno ter
Braak sloeg de hand aan zichzelf.
De
Duitsers gaven Generaal Winkelman de opdracht om op 15 Mei 1940
om acht uur in de morgen bij de Maasbruggen in Rotterdam te
verschijnen om de verdere afwikkeling van de capitulatie te
regelen. Rond tien uur werd het capitulatiedocument ondertekend.
In Zeeland werd echter noch tot 19 Mei 1940 gevochten daar
Generaal Winkelman geen controle had over deze troepen.
Onmiddellijk
na de Nederlandse capitulatie (15 Mei 1940) wierp Anton Adriaan
Mussert zich op als toekomstig leider van zijn volk. Al snel
kwam de N.S.B. aanvoerder echter tot het besef dat niet hij maar
Hitler het lot van Nederland in handen had.
Gedurende
de gehele oorlog fungeerde hij als marionet van de Duitsers. Hij
dacht zijn machtspositie te kunnen versterken door mee te werken
aan de maatregelen van de bezetter. Zijn reputatie van
landverrader werd hierdoor keer op keer bevestigd. Na de
bevrijding van Nederland veroordeelde het Bijzonder Gerechtshof
hem op 12 December 1945 tot de doodstraf. Hij werd schuldig
bevonden aan landverraad en hulpverlening aan de vijand. Op 7
Mei 1946 werd Mussert op de Waalsdorpervlakte geëxecuteerd.
Op
15 Mei 1940 schreef de verzetstrijder van het eerste uur Bernard
IJzerdraat de eerste ondergrondse krant "GEUZEN-BERICHT".
Drie dagen daarna schreef Ijzerdraat in zijn tweede bericht:
"Nederland zal zijn vrijheidsberoving niet voor zoete koek
nemen" We weten wat ons te wachten staat. Hij voorspelde
dat de bezetting enkel maar honger en terreur met zich mee zou
brengen. Het waren profetische woorden, zo later zou blijken.
16
Mei 1940
Op
16 Mei 1940 om twaalf uur s'nachts werd in Nederland op bevel
van het oppercommando van de Duitse bezettingstroepen dezelfde
tijd ingevoerd als in Duitsland.
Alle
klokken moesten om twaalf uur één uur en veertig
minuten vooruit gezet worden.
Het
Algemeen Nederlands Persbureau(A.N.P.) komt onder Duitse
controle te staan. Hierdoor wordt de Nederlandse pers afgesneden
van haar belangrijkste buitenlandse nieuwsbronnen en krijgt de
bezetter rechtstreeks toegang tot de op het A.N.P.telexnet
aangesloten kranten.
Het
A.N.P. kreeg de opdracht de telexverbinding met het Engelse
nieuwsagentschap Reuter en het Franse Havas te verbreken, alle
joodse medewerkers te ontslaan en de pro-Duitse journalist P.van
Megchelen als hoofdredacteur te accepteren.
Tot
medio 1941 werd de Nederlandse pers weliswaar onderworpen aan
talrijke verboden en voorschriften, maar van een eenheidsworst
was nog geen sprake. In deze fase hanteerden de Duitsers in
bezet Nederland nog de fluwelen handschoenen en kreeg de pers
ruimte om zelf de weg naar het "Nieuwe Europa" te
vinden.
Willi
Janke houdt zijn eerste persconferentie. Op voorwaarde dat de
kranten zich loyaal opstellen en de Duitse richtlijnen strikt in
acht nemen ziet de bezetter af van censuur. De pers bleek
daartoe bereid. Willi Janke was een vertegenwoordiger van het
Ministerie van Buitenlandse zaken in Berlijn.
De
eerste Duitse bezettings troepen komen in Amsterdam aan.
19
Mei 1940.
De
eerste verboden worden in Nederland door de bezetter bekend
gemaakt o.a.:
Gewelddaden
en sabotage worden met de zwaarste straffen bedreigd. (later zou
blijken dat de zwaarste straffen uit de doodstraf bestond).
Munitie
en wapens moeten worden ingeleverd.
Hamsteren
is streng verboden (o.a. van levensmiddelen).
24
Mei 1940 Het Nederlandse leger wordt gedemobiliseerd. Vele
militairen zochten zo vlug mogelijk hun haardsteden op.
28
Mei 1940 Er geldt een verbod van bedrijfssluiting en
bedrijfsinkrimping in Nederland. Ontslag wordt aan banden gelegd
aldus een mededeling van de opperbevelhebber van land- en
zeemacht.
29
Mei 1940
Seyss-Inquart
wordt Rijkscommissaris voor bezet Nederland. Op
10 Mei 1940 bevond de in Oostenrijk geboren Seyss-Inquart zich
noch in Polen, dat in September 1939 in een bloedige oorlog door
Duitsland en Rusland werd veroverd. Hij was daar als
plaatsvervangend gouveneur-generaal mede verantwoordelijk voor
de moord op duizenden Poolse boeren en intellectuelen. Hitler
benoemde hem daarna als Rijkscommissaris voor bezet Nederland.
De officiële aanvaarding van zijn ambt vond plaats op 29
Mei 1940 in de Ridderzaal te Den Haag waar hem het civiele
bestuur werd overgedragen voor de bezette Nederlandse gebieden.
De
Duitse generaal van de luchtmacht Christiansen heeft het
militaire bevel in Nederland op zich genomen.
30
Mei 1940 Hitler besluit om de Nederlandse krijgsgevangenen
vrij te laten.
Juni
1940 Oprichting van de Raad van Voorlichting voor de
Nederlandse pers. De raad moest de schakel vormen tussen de
bezetter en de pers.
1
Juni 1940
Joden
mogen geen functie meer bekleden bij de
luchtbeschermingsdiensten.
Er
zullen nog velen maatregelen tegen joodse medeburgers worden
getroffen voordat de meeste joodse landgenoten in
concentratiekampen belanden en daar meestal de dood vonden.
9
juni 1940 De eerste Nederlandse krijgsgevangenen keren uit
Duitsland terug nadat Hitler op 30 mei 1940 opdracht heeft
gegeven tot vrijlating.
24
Juni 1940 Seyss-Inquart schakelt de Staten-Generaal uit.
26
Juni 1940 Het communistische Volksdagblad verschijnt opnieuw
maar wordt de volgende dag al weer verboden.
29
Juni 1940 Oranjegezinde demonstranten vieren de verjaardag van
Prins Bernhard; "Anjerdag".
1
Juli 1940 Generaal Winkelman wordt als krijgsgevangene naar
Duitsland weggevoerd.
3
Juli 1940 Er kwamen maatregelen om het begrip "Koninklijk"
te laten verdwijnen. De media kreeg te horen dat namen of
functies van leden van het koninklijk huis en van de ministers
niet meer genoemd mochten worden.
4
Juli 1940 Het luisteren naar vijandelijke zenders wordt
verboden. In Nederland werd veel naar de Engelse zender
geluisterd die uitzendingen verzorgde in het Nederlands.
14
Juli 1940 Nederlandse beroepsmilitairen geven hun erewoord
zich niet gewapend tegen de Duitsers te verzetten.
20
Juli 1940 De NSB-er Rost van Tonningen plaatst de directie van
de Arbeiderspers (o.a. uitgever van Het Volk) onder toezicht van
leden van de NSB. De Directeur van de Arbeiderspers pleegt daarna
zelfmoord.
24
Juli 1940 De "Nederlandse Unie" wordt in Nederland
opgericht door het driemanschap Einthoven, Linthorst Homan en de
Quay. De "Nederlandse Unie" zag op 24 Juli 1940 het
levenslicht. Hoewel aan de geboorte de nodige barensweeën
vooraf gingen, groeide het Driemanschap uit tot een beweging in
Nederland van meer dan 750.000 leden. Waren al deze mensen fout
of handelden ze met de beste bedoelingen. De leden die zich met
honderdduizenden aanmeldden waren zeer zeker niet fout. Zij zagen
de Unie als een bolwerk tegen de NSB. Sommige artikelen in het
weekblad "De Unie" staken goede vaderlanders dan ook
een hart onder de riem en men sloot dan maar de ogen voor
bedenkelijke teksten als "Wie verzet pleegt hoort in de Unie
niet thuis" en verder voor de propaganda die gemaakt werd
voor de Nederlandse Arbeidsdienst en Winterhulp. Het driemanschap
dacht dat Duitsland de oorlog zou winnen en dan met de bezetter
tot een overeenkomst te komen. Na anderhalf jaar hebben de
Duitsers de Unie verboden.
25
Juli 1940 Eerste Niewsbrief: van Peter 't Hoen.
26
Juli 1940 Vanaf 26 Juli 1940 mogen in het bezette Nederlandse
gebied alleen noch films worden vertoond die in het bezette
Nederlandse gebied zijn vervaardigd en na 14 Mei 1940 door de
censuur zijn goedgekeurd en verder alle films die in het Groot
Duitse Rijk voor vertoning zijn vrijgegeven.
28
Juli 1940 De eerste uitzending van Radio Oranje in het
Nederlands gaat vanuit Engeland de lucht in. Koningin Wilhelmina
spreekt tot het Nederlandse volk vanuit Engeland.
Juli
1940 Vijfenvijftigduizend voormalige Nederlandse militairen
die werkloos waren geworden gingen over naar de Opbouwdienst
(later Nederlandse Arbeidsdienst) en daarnaast vele werklozen die
reeds jaren werkloos waren. De leider van de Opbouwdienst majoor
Breunese schrijft:"DE WAARDERING VOOR DE ARBEID, HET BESEF
DAT DE ARBEID NUTTIG IS, MOET DE WERKLOZEN BEVRIJDEN VAN EEN
GEVOEL VAN MINDERWAARDIGHEID". Het
werk bestaat uit sport, zang en opruimingswerk en er is veel
Duitse invloed.
1
Augustus 1940 Demonstraties voor levende leden van het
Oranjehuis worden verboden. Het zal ook wel een reactie zijn op
de demonstraties op Prins Bernhards verjaardag, toen er niet
gevlagd werd maar velen met een oranje of witte anjer liepen.
28
Augustus 1940 Via Seyss-Inquart krijgt Hitler een nota van
Mussert waarin deze verzoekt het Nederlandse volk op te nemen in
een Bond van Germaanse volkeren.
31
Augustus 1940 Het eerste nummer van het illegale blad "Vrij
Nederland" verschijnt.
Augustus
1940 De Nederlanders gaan weer op vakantie. Wachtende mensen
met tassen en koffers op de stations en overvolle treinen. In de
hotels en pensions was geen kamer meer te krijgen. Na de Duitse
inval in Nederland in Mei 1940 werden bijna alle boekingen in
binnen- en buitenland geannuleerd en in de zomer van 1940 draaide
de toeristen industrie weer op volle toeren.
4
September 1940 In Londen vormt Gerbrandy, voordien minister
van justitie, een nieuwe Nederlandse regering in ballingschap. De
Geer wordt als minister-president opzij geschoven.
11
September 1940 De Nederlandse SS (onderdeel van de Duitse
weermacht) wordt opgericht.
23
September 1940 Hitler ontvangt Mussert te Berlijn.
30
September 1940 Alle postzegels met de beeltenis van Koningin
Wilhelmina worden afgeschaft. In de
loop van de Tweede Wereldoorlog zijn vele postzegels nieuw
uitgekomen met alleen oorlogsafbeeldingen. Een
uitzondering was het ontwerp van de kunstenaar Jan Strube uit
1943 t.g.v. "DE DAG VAN DE POSTZEGEL". Het was een
tekening van een postkoets uit de 19e eeuw. Daar deze zegel de
enige in de Tweede Wereldoorlog was zonder oorlogsafbeelding werd
het de meest verkochte zegel.
1
Oktober 1940 De secretarissen-generaal Tensink en Frederiks
besluiten tot invoering in Nederland van de identicatieplicht.
(persoonsbewijs).
3
Oktober 1940 In de Nederlandse cafés verschijnen borden
met het opschrift "JODEN NIET GEWENST"
17
Oktober 1940 Alle Nederlanders ouder dan 14 jaar zijn
verplicht een persoonsbewijs bij zich te dragen.
22
Oktober 1940 Winterhulp wordt bij verordening opgericht en
krijgt het monopolie op het houden van collectes en
liefdadigheidsakties. Het was de taak van de stichting om de in
het bezette Nederlandse gebied wonende behoeftige burgers zonder
aanzien des persoons hulp en ondersteuning te verschaffen. Het
werd nageaapt zoals het in Duitsland reeds lang fungeerde. De
collectes deden het zo slecht,dat men naar Duits voorbeeld zijn
toevlucht nam tot een loterij.
26
Oktober 1940 In de Hervormde kerken is in de dienst een tot
Seys-Inquart gerichte verklaring voorgelezen als protest tegen de
jodenmaatregelen.
2
November 1940 Daadwerkelijke invoering van het persoonsbewijs.
Wie de weerstand wil begrijpen die in Nederland noch altijd
bestaat tegen een algemene identificatieplicht, dient zich de
ervaringen te realiseren die zijn opgedaan met het door de
Duitsers ingevoerde persoonsbewijs. Het was dit persoonsbewijs
dat de bezetter in staat stelde de georganiseerde terreur uit te
oefenen die zo kenmerkend was voor de oorlogsjaren en die geleid
heeft tot de dood van meer dan honderdduizend joden en
verzetstrijders. De persoonsbewijzen waren vooral gevaarlijk voor
de joodse Nederlanders. Op bevel van de Duitse overheid werd op
het persoonsbewijs van joodse landgenoten op twee plaatsen een
"J" gestempeld.
10
November 1940 Ontslag van joodse werknemers binnen het
onderwijs en uit overheidsdienst.
25
November 1940 Oprichting Departement van Volksvoorlichting en
Kunsten (DVK) met onder andere een afdeling perswezen. Op
persgebied zou het D.V.K. pas vanaf medio 1941 een rol van
betekenis gaan spelen.
26
November 1940 Rede van professor Cleveringa tegen het ontslag
van de joodse collega's. Studenten in Leiden en Delft gaan in
staking.
19
December 1940 De eerste Duitse doodvonnissen worden voor twee
Nederlanders uitgesproken. Executies worden niet voltrokken.
28
December 1940 Tijdens de verduistering op straat waarbij men
geen hand voor ogen kon zien doordat de straatverlichting niet
brandde en vanuit de huizen geen licht mocht uitstralen zijn
wederom twee mannen in Amsterdam door de duisternis misleid te
water geraakt. Eén van hen kon op eigen gelegenheid naar
huis gaan nadat hij uit het ijskoude water was gehaald en de
tweede drenkeling moest ter observatie in het ziekenhuis worden
opgenomen. Straatranden en bomen werden vaak met een lichtgevende
verf gemerkt en personen droegen vaak een lichtgevende batch om
toch enigszins op te vallen in de duisternis. Velen hadden ook
een zaklantaarn die afgeschermd was, een zogenaamde knijper.
naar
hoofdmenu
|