Oorlogskroniek
door
Johan H. Strube


Nederland 1944

1 Januari 1944
Musserts Nieuwjaarsrede: "Moge ons land bespaard blijven voor invasie".

22 Februari 1944
Bombardementen door de Geallieerden op Enschede, Nijmegen en Arnhem.

De Geallieerden bombardeerden per vergissing de binnenstad van Nijmegen. Ca. 800 burgers verloren daarbij het leven. Ook Arnhem en Enschede werden getroffen

De Duitsers gebruikte deze bombardementen door posters op te hangen met het opschrift:

"Engelse vliegers kennen geen genade voor vreedzame burgers, daarom blijft in huis."

De Amerikaanse en Britse piloten werden steevast door de Duitsers afgeschilderd als niets en niemand ontziende moordenaars.

Maart 1944
Eerste landwachters verschijnen op straat.

1 Mei 1944
De overval op het huis van bewaring op de Weteringschans te Amsterdam mislukt.

17 Mei 1944
Bij een overval op een drukkerij in Groningen worden 133.450 bonkaarten buitgemaakt. Deze levensmiddelen bonkaarten had men hard nodig om de vele ondergedoken personen van levensmiddelen te voorzien.

20 Mei 1944
De verzetsgroep cs-6 wordt opgerold

1 Juni 1944
In Nederland wordt piloten hulp strafbaar gesteld.

Geallieerde vliegers die op de terugweg van een bombardement in Duitsland neerkwamen op Nederlands grondgebied wisten in veel gevallen aan Duitse krijgsgevangenschap te ontkomen. Pilotenhelpers hielpen hen de Belgische grens over om van daaruit verder te kunnen reizen naar neutrale landen als Zwitserland, Spanje of Portugal.

Velen van de pilotenhelpers werden gevangen genomen en door de Duitsers ter dood veroordeeld. Na de bevrijding van Nederland in mei 1945 toonde de Amerikaanse regering zich erkentelijk voor de heldendaden die de pilotenhelpers ten bate van Amerikaanse vliegers hadden verricht en verleende op 4 september 1946 aan eenentwintig pilotenhelpers een hoge Amerikaanse onderscheiding.

2 Juni 1944
Het "Judendurchgangslager" te Vught wordt opgeheven.

10 Juni 1944
Gerrit van der Veen, die deelgenomen had aan de mislukte overval op het huis van bewaring in Amsterdam, werd gefusilleerd.

Augustus 1944
Alle Rijksduitsers waarvan de aanwezigheid in Nederland niet dringend noodzakelijk was moesten in opdracht van Seys-Inquart naar Duitsland vertrekken.

4 Augustus 1944
Anne Frank en haar familie worden in Amsterdam in het achterhuis gearresteerd en weggevoerd naar Auschwitz waar allen, behalve de Vader Otto Frank, om het leven kwamen
.

18 Augustus 1944
Maastricht door de Geallieerden gebombardeerd.

3 September 1944
Prins Bernard wordt benoemd tot bevelhebber der Nederlandse strijdkrachten en als zodanig ook van de Binnenlandse strijdkrachten.

4 September 1944
-Seyss-Inquart kondigt in Nederland de uitzonderingstoestand af.
Hierin werd onder ander opgenomen dat samenscholingen van meer dan 5 personen door de weermacht, SS of politie beschoten zouden worden.

- In de op 4 september 1944 afgekondigde staat van beleg door Seys-Inquart nam hij tevens het verbod op om te vluchten. Op 3 september 1944 liet hij wel zijn vrouw en kinderen uit Den Haag naar Oostenrijk vluchten.

5 September 1944
- Dolle Dinsdag.
Toen het gerucht de ronde deed dat de Geallieerden de Nederlandse grens hadden overschreden en Breda was bevrijd werd het vele NSB-ers te heet onder de voeten en vluchtten naar het Oosten. 65.000 NSB-ers werden geëvacueerd, een groot gedeelte via Westerbork. Velen kwamen in Duitsland terecht. Het waren meestal vrouwen en kinderen die op "Dolle Dinsdag" op bevel van Rauter met treinen moesten vluchten. Als tegenprestatie werd afgesproken dat mannelijke NSB-ers moesten toetreden tot de Nederlandse Landwacht.

- In vele gebouwen van de Duitse bezetter in Nederland rookten de schoorstenen. Zoveel mogelijk paperassen en dossiers werden verbrand.

5-6 september 1945
Het concentratiekamp Vught wordt ontruimd.

9 September 1944
Prinses Juliana vestigt zich in Groot-Brittannië
.

11 September 1944
Patrouilles passeren de Nederlands-Belgische grens bij Valkenswaard.

12 September 1944
De Nederlandse gemeenten Noorbeek en Mheer in Zuid Limburg worden door de Amerikanen als eersten bevrijd.

14 September 1944.
Maastricht, Gulpen en Meerssen in Zuid Limburg worden door de Amerikanen bevrijd.

Op hun terugtocht hadden de Duitsers nog kans gezien om de Servaesbrug in Maastricht op te blazen en in de stad grote schade aan te brengen.

17 September 1944
- De slag om Arnhem.

Bij Oosterbeek landen 5.200 man van de 1e Engelse Airborne divisie die positie innamen aan de verkeersbrug over de Rijn.

Er werden 6.700 man van de 101e Amerikaanse Airborne divisie gedropt in de buurt van Veghel.

- Geallieerde luchtlandingen bij Arnhem en Nijmegen.

Bij Arnhem leden de Geallieerde legers in september 1944 een geduchte nederlaag. Bij de planning van de operatie genaamd "Market Garden"werd het eigen gevechtsvermogen van de Geallieerden overschat en de gevechtskracht van de Duitsers ernstig onderschat.

Op 17 september 1944 werden de bewoners van Zuid-Nederland verrast door het overvliegen van ca. 3.000 Geallieerde vliegtuigen. Het waren transportvliegtuigen die ook eenvoudige zweefvliegtuigen trokken.

Door de mislukte luchtlandingen konden de Geallieerden hun plan om over de grote rivieren te komen niet realiseren.

- Spoorweg staking.

De Nederlandse regering roept het personeel van de Nederlandse Spoorwegen vanuit Londen op om het werk neer te leggen. De spoorwegstaking was bedoeld om de aanvoer van Duitse troepen naar de frontlinie in de omgeving van Arnhem lam te leggen. Hierdoor werd ook de aanvoer van voedsel en brandstoffen naar het Westen onderbroken. De hongerwinter werd hiermede onvermijdelijk. De spoorwegstaking legde tevens de postbestelling lam. Vele spoorwegbeambten moesten onderduiken, vaak met hun gehele familie, om gevangename te ontlopen.

De Duitse bezetter slaagde er na anderhalve week in om een deel van de treinen met Duits personeel te laten rijden.

18 September 1944
- Bij Veghel landen nog eens 3.000 man.

- Eindhoven, Heerlen en Geleen worden door de Geallieerde troepen bevrijd.

In de buitenwijken van de stad Eindhoven verjoegen de Amerikanen op 18 september 1944 de laatste Duitsers. Eindhoven vierde feest maar dat bleek iets te voorbarig. De bevrijding van de lichtstad was nog geen dag oud toen plusminus 85 Duitse vliegtuigen de stad bombardeerden. Resultaat ca. 200 burgers gedood en grote materiële schade. De feeststemming veranderde in somberheid.

- Hevige gevechten in de omgeving van Nijmegen.

20 September 1944
- Terneuzen bevrijd.

- Ten westen van de Nijmeegse bruggen steken Amerikaanse militairen in bootjes de Waal over en veroveren de spoor- en verkeersbrug.

21 september 1944
- Bij Driel worden Polen gedropt en in de omgeving van Mook worden militairen van de 82e Airborne divisie gedropt.

- De op 17 september 1944 bij Oosterbeek gelande militairen worden door SS pantserdivisies overrompeld bij de verkeersbrug over de Rijn.

23 September 1944

De Duitsers geven de bewoners van Arnhem, Oosterbeek, Renkum, Heelsum en Wageningen bevel de stad te verlaten. In totaal moesten zo'n 180.000 personen evacueren. Als evacuatie richting werd Apeldoorn en Ede aanbevolen. Ieder mocht slechts het hoognodige meenemen: dekens, eetgerei en mondvoorraad. Terwijl sommigen de evacuatie als vakantie beschouwden hielden anderen aan hun vlucht een trauma over. Slechts enkelen kregen toestemming om in de stad te blijven en deze moesten met lede ogen toezien hoe hun stad ten prooi viel aan niets ontziende plunderaars. Vanaf oktober 1944 werd Arnhem systematisch leeggeroofd door de Duitsers ten behoeve van de slachtoffers van Geallieerde bombardementen in Düsseldorf, Wetstalen en Essen. Na de bevrijding keerden de Arnhemmers terug in een verwoeste en leeggeplunderde stad.

24 September 1944
De Geallieerden vormen een klein bruggenhoofd bij Arnhem.

26 September 1944
Einde operatie "Market Garden"(luchtlandingen bij Arnhem en Nijmegen). De Geallieerden leden een zware nederlaag.

26 September 1944
Elst in de Betuwe bevrijd.

27-28 September 1944
Razzia's in Doetinchem door de Duitsers om arbeiders voor werk in Duitsland te krijgen.

1 Oktober 1944
De aanslag bij Putten.

Toen Generaal Christiansen hoorde dat bij het dorp Putten door een groep verzetslieden een aanslag was gepleegd op een personenauto van het Duitse leger barstte hij in woede uit en riep "Dat nest moet aangestoken worden en heel de bende moet tegen de muur gezet worden". Nog geen 24 uur later was Putten met de grond gelijk gemaakt en waren 660 mannelijke inwoners naar concentratiekampen afgevoerd. Slechts 49 van hen keerden levend terug.

Mannen, vrouwen en kinderen werden uit hun huizen gedreven of op straat aangehouden. Met hulp van Nederlandse politiemannen bevalen de Duitsers de samengedreven dorpsbewoners naar de Nederlands Hervormde Kerk te gaan. Daar werden de vrouwen en kinderen opgesloten en de mannen werden in de school op het marktplein samengedreven.

1 Oktober 1944
Begin van de operaties door de Geallieerden ter bevrijding van Zeeuws-Vlaanderen, Zuid-Beveland en Walcheren.

3 Oktober 1944
De zeedijken van Walcheren werden door de Geallieerden gebombardeerd.

Nadat op 2 oktober 1944 de bevolking van Walcheren door de Britten middels vlugschriften waren gewaarschuwd voor de op handen zijnde inundatie werd op 3 oktober 1944 door 243 bombardementsvliegtuigen de zeedijk van Walcheren bij Westkapelle gebombardeerd. Honderdzestig inwoners van het dorpje stierven de verdrinkingsdood. Daar het eiland niet snel genoeg onder water kwam te staan herhaalden de Britten de bombardementen op 7 en 11 oktober 1944. Intussen voerden Canadese grondtroepen een zware strijd met de Duitsers. Bijna dertienduizend Geallieerden sneuvelden of raakten gewond. Op 8 november 1944 was Walcheren bevrijd en kon de Westerschelde mijnen vrij gemaakt worden zodat op 28 november 1944 de eerste schepen naar Antwerpen konden varen.

6 Oktober 1944
Bombardement op Hengelo door de Geallieerden waarbij honderdvijfentwintig doden te betreuren waren.

8 Oktober 1944
Ter hoogte van Overloon in Nederland stuitten de Amerikanen op tegenstand. Slecht weer en de drassigheid van het slagveld dat bezaaid was met Duitse landmijnen leidden ertoe dat de zevende divisie op 8 oktober 1944 met grote verliezen uit de strijd moest worden genomen, uiteindelijk slaagde men er toch in de Duitse weerstand bij Overloon te breken.

23 Oktober 1944
Negen en twintig personen worden in Amsterdam doodgeschoten na een aanslag op een persoon van de Duitse "Sicherheitsdienst".

26 Oktober 1944
Vught en St. Michielsgestel in Noord Brabant worden bevrijd.

27 Oktober 1944
Den Bosch en Tilburg in Noord Brabant worden bevrijd.

29 Oktober 1944
Bevrijding van Breda.

1 November 1944
Geallieerden landen bij Vlissingen en Westkapelle in Zeeland.

2 November 1944
Het Duitse verzet in West-Zeeuws Vlaanderen wordt gebroken.

5 November 1944
Het stadhuis van Heusden wordt door de Duitsers opgeblazen. In de kelders van het stadhuis bevonden zich ca. 130 burgers.

6 November 1944
Middelburg wordt bevrijd.

10 November 1944
Massale razzia's in Rotterdam om arbeidskrachten te kunnen inzetten voor o.a. verdedigingswerken in Duitsland.

15 November 1944
Een knokploeg overvalt een kantoor van de Nederlandse Bank in Almelo.

17-19 November 1944
Razzia's in de Noordoostpolder waar vele personen ondergedoken waren.

2 December 1944
De Duitsers steken dijken in de Betuwe door zodat grote stukken land onder water komen te staan.

8 December 1944
Knokploegen bevrijden vijftig gevangenen uit het huis van bewaring te Leeuwarden.

20 December 1944
Aartsbisschop de Jong en bisschop Huibers roepen de gelovigen op zich niet met de zwarte markt te bemoeien.

naar hoofdmenu