Het verkeer speelt een steeds grotere rol bij het veroorzaken van schadelijke emissies. Daarbinnen neemt vooral het aandeel van het wegtransport toe. Omdat andere sectoren er beter in slagen hun emissies te beperken, wordt de transportsector relatief een steeds groter vervuiler in Nederland. Daarnaast veroorzaakt de groei van het wegtransport nog andere problemen. Overlast door verkeerslawaai is een groeiend probleem voor het milieu en omwonenden. De steeds slechter wordende bereikbaarheid van de stad vormt een handicap voor het gezond economisch functioneren. Meer transport leidt ook tot meer verkeersslachtoffers. In de stad krijgen de groene longen een steeds kleiner volume door het verbreden van wegen en de aanleg van parkeerplaatsen. Het aantal groene gedeelten in en rond stedelijke gebieden vermindert en raakt steeds verder versnipperd. Voor veel plant- en diersoorten blijft zo te weinig aaneengesloten ruimte over om te overleven. En dan is er het almaar groeiende probleem van de files en de (on)bereikbaarheid van bedrijven.
Overheid en de transportsector zelf zoeken een antwoord op de twee hoofdoorzaken van de toenemende vervuiling door het goederenvervoer: de sterke groei van het aantal tonkilometers en het steeds grotere aandeel van het wegtransport binnen het totale goederenvervoer.
Vanwege de ernst van het milieuprobleem lijkt zowel verhoging als variabilisatie van transportbelastingen op Europese schaal een onvermijdelijke eerste stap om die dubbele doelstelling te bereiken. Langzamerhand beginnen steeds meer Nederlandse en Europese politici dat te beseffen. Steeds vaker trekken zij de conclusie dat die twee doelstellingen alleen te bereiken zijn als de overheid zorgt voor een verhoging en verschuiving van transportbelastingen. Dat betekent: hoe vervuilender de transportvorm, hoe duurder hij moet worden.
Een drastische vermindering van het wegtransport in en rond de stad valt alleen te bereiken door beperking van het totale transportvolume, plus een verschuiving van wegtransport naar ondergronds vervoer en spoorvervoer. Vervoer over water is en blijft de milieuvriendelijkste manier van transport. Dat blijkt uit een rapport van Royal Haskoning dat Koninklijke Schuttevaer en het Centraal Planbureu voor de Binnenvaart (CBRB) al in mei 2004 hebben overhandigd aan de staatssecretaris van Milieu. Het rapport vergelijkt huidige en toekomstige milieuprestaties van de gehele transportketen. Het rapport heeft nog geen rekening gehouden met innovaties in de binnenvaart zoals het gebruik van katalysatoren, efficiëntere schroeven (contraroterende roerpropellers, whailtail), luchtsmering en andere energiebesparende opties. Dergelijke ontwikkelingen kunnen de ecologische voordelen van de binnenvaart weer verder vergroten. Naast bronmaatregelen zijn ook andere maatregelen nodig om de milieubelasting door het wegtransport terug te dringen. De gemeentelijke overheid heeft daarvoor een aantal mogelijkheden. Denk aan vervoermanagement, schonere stedelijke distributievoertuigen, de aanpak van korte ritten, het autoluw maken van de stad, schonere bussen en taxi’s, en parkeerbeleid.