Esperanto 2e taal voor iedereen
is de titel van een brochure van ESPERANTO NEDERLAND.
Het voorblad van deze brochure
bestaat uit de fraai vormgegeven tekst
"Esperanto 2e taal voor iedereen".
ESPERANTO
Voor gelijkwaardigheid in internationale communicatie
Er worden in de hele wereld ongeveer 3000 verschillende talen
gesproken. Steeds vaker hebben we te maken met mensen die een
andere taal spreken. Door de snelle vervoersmogelijkheden
en de ontwikkelingen in de telecommunicatie en in de media
is onze wereld steeds kleiner geworden.
We komen tegenwoordig allemaal in situaties terecht waarin we
gedwongen zijn ons te behelpen met vreemde talen. Dat is zo
gewoon geworden, dat niemand er nog bij stil staat. De talen
van anderen, in het algemeen die van grotere taalgemeenschappen,
van invloedrijke landen, zijn ingeburgerd in ons dagelijkse leven.
Kleine taalgemeenschappen zijn gewend geraakt aan een bijna
vanzelfsprekende ondergeschiktheid van hun taal en cultuur.
Toch roept dit vragen op. Bij de Rechten van de Mens hoort immers
ook het recht zich te uiten in de eigen taal, zich te laten gelden
in de eigen taal - het recht op respect voor de eigen taal en de
eigen cultuur.
Andere landen zijn zich van dit recht vaak beter bewust dan wij in
Nederland. Hoe meer er internationaal wordt gestreden om een
voorkeurspositie van bepaalde talen, des te meer groeit ook het
inzicht dat de bevoorrechting van enkelen altijd ten koste gaat
van anderen, ook van de Nederlandse taal, ook van de Nederlandse
cultuur.
ESPERANTO
als niet-nationale taal is neutraal
Het Esperanto is een internationale taal, die ruim een eeuw geleden
is ontworpen en die sindsdien over de hele wereld wordt gebruikt.
Een taal die terrein wint. Ieder jaar worden er vele internationale
bijeenkomsten gehouden waar men uitsluitend Esperanto spreekt.
Communicatie in het Esperanto loopt al gauw beter dan via nationale
talen. De taal is er namelijk voor bedoeld om het
internationale contact te vergemakkelijken, en is voor iedereen
toegankelijk, op elk niveau van opleiding.
ESPERANTO
biedt een echt internationaal perspectief
Het Esperanto is niet alleen snel te leren als tweede taal, maar het
stimuleert tot meer: kennis van het Esperanto vergemakkelijkt en
bevordert de studie van meer talen, zoals uit veel schoolonderzoeken
is gebleken.
ESPERANTO NEDERLAND
ESPERANTO NEDERLAND is een vereniging met individuele leden, die als
doel heeft in Nederland meer bekendheid te geven aan het talenprobleem
in de wereld, en in de eerste plaats in het Europa waar wij deel van
uitmaken.
ESPERANTO NEDERLAND staat een eenvoudige en democratische oplossing
van dit probleem voor door verbreiding van het Esperanto als tweede
taal, naast ieders eigen taal. In dit verband onderneemt ESPERANTO
NEDERLAND een aantal activiteiten, waaronder:
- het verstrekken van informatie over het Esperanto en over de
bijdrage die het Esperanto levert aan het oplossen van
taalproblemen;
- de organisatie van en/of bemiddeling bij Esperanto-cursussen;
- de verkoop van Esperanto-literatuur en -lesmateriaal;
- de organisatie van studiebijeenkomsten;
- het onderhouden van betrekkingen met verwante organisaties
in binnen- en buitenland.
Voor nadere inlichtingen verwijst ESPERANTO NEDERLAND u naar uw
gemeentegids, telefoongids of gouden gids onder trefwoorden als
"Esperanto", "culturele organisaties", "opleidingen", en dergelijke.
U kunt ook dit formulier invullen en
opsturen naar het centrale informatie adres (tel./fax 050-571 88 42,
e-post: ineke@esperanto.hobby.nl)
ESPERANTO en NEDERLANDS
herkenbaarheid in één oogopslag
| abrikoto | abrikoos
| benzino | benzine
| cendo | cent
| digo | dijk
|
| elektra | elektrisch
| forgesi | vergeten
| griza | grijs
| hotelo | hotel
|
| informi | informeren
| jaro | jaar
| kato | kat
| leki | likken
|
| mevo | meeuw
| nomi | noemen
| oleo | olie
| parko | park
|
| ronda | rond
| skribi | schrijven
| trinki | drinken
| universitato | universiteit
|
| varma | warm
| zorgi | zorgen
| | | |
|
ESPERANTO TAALKAART
Het Esperanto kent 5 klinkers A (maat, mat),
E (met), I (biet), O (lot), U (moet)
en 23 medeklinkers. Bij elk letterteken hoort één
klank, en elke klank wordt altijd op dezelfde manier geschreven:
la (de, het), jes (ja), mi (ik),
ok (acht), kun (met). Sommige medeklinkers
zijn van een kapje (^) voorzien om een samengestelde klank weer
te geven, bijvoorbeeld
(koningin) met
=dzj.
Bij meerlettergrepige woorden valt de klemtoon altijd op de
voorlaatste lettergreep. Voorbeelden: klara (duidelijk),
esti (zijn), tumulto (tumult).
GRAMMATICA
De Esperanto-grammatica bestaat uit een aantal grondregels zonder
uitzonderingen of onregelmatigheden. Enkele grepen hieruit:
| het bijvoeglijk naamwoord eindigt op -A
| het zelfstandig naamwoord eindigt op -O
|
| mooi
| bela
| boek
| libro
|
In het meervoud krijgen het bijvoeglijk en zelfstandig naamwoord
beide de uitgang -J toegevoegd:
| enkelvoud -A, -O
| meervoud -AJ, -OJ
|
| het mooie boek
| la bela libro
| de mooie boeken
| la belaj libroj
|
Uitgaande van de bepaalde wijs, die altijd op -I eindigt, zijn er
5 vervoegingen om een enkelvoudige tijd of wijs uit te construeren
(voor alle personen gelijk). Als voorbeeld legi=lezen:
| tegenwoordige tijd
| verleden tijd
| toekomende tijd
| voorwaardelijke wijs
| gebiedende wijs
|
| -AS: legas
lees
| -IS: legis
las
| -OS: legos
zal lezen
| -US: legus
zou lezen
| -U: legu
lees!
|
Van bijvoeglijke naamwoorden maakt men bijwoorden door de
uitgang -A te vervangen door -E:
| bijvoeglijk
| bijwoordelijk
|
| het duidelijke boek
| la klara libro
| duidelijke lezen
| klare legi
|
De vierde naamval (lijdend voorwerp) wordt gekenmerkt door
de uitgang -N achter de naamwoordsuitgangen -A en -O:
| onderwerp
| lijdend voorwerp
|
| la libro estas bela
het boek is mooi
| mi legas la belan libron
ik lees het mooie boek
|
WOORDVOLGORDE
De woordvolgorde in een Esperanto-zin is niet aan strenge regels
gebonden. De kenmerkende woorduitgangen laten een grote mate van
vrijheid toe, zonder dat daardoor de duidelijkheid in gevaar komt.
In neutrale mededelingen, is de voorkeursvolgorde dezelfde als
in het Nederlands (zie bovenstaande tekstvoorbeelden).
WOORDVORMING
Om woorden te vormen en om woordbetekenissen te veranderen beschikt
het Esperanto over 10 voorvoegsels en 34 achtervoegsels. Dit zijn
bouwstenen, die vrijwel onbeperkt met elkaar te combineren zijn,
en waarmee de taalgebruiker uiterst creatief kan omgaan: elke
combinatie, mits grammaticaal correct en zinvol, is ook goed.
Woorden vormen is dus een zaak van woordelementen aan elkaar plaatsen.
Ook moeilijke en onbekende begrippen kunnen zo op een heldere manier
worden weergegeven. De Esperanto-woordenschat is daardoor snel te
leren en gemakkelijk in het gebruik!