COLONCARCINOOM
Deze vorm van kanker komt zowel bij mannen als bij vrouwen op de tweede plaats voor wat betreft de mortaliteit door kanker. Men weet nog niet precies wat de oorzaak is, maar er zijn wel aanwijzingen dat het te maken heeft met kankerverwekkende stoffen in de voeding. Coloncarcinoom komt nl. het meest voor aan het einde van de dikke darm: bijna 70% van de colontumor treft men aan in rectum en sigmoid. Dit is niet verwonderlijk als je beseft dat het voedsel hier langere tijd opgeslagen blijft, zodat aanwezige schadelijke stof fen meer tijd krijgen om in te werken op de darmwand. Vroeger dacht men dat vet voedsel kankerverwekkend was maar de resultaten van een grootscheeps onderzoek in Nederland spreken dit tegen.

Verschijnselen

verandering van de stoelgang (vaker of juist minder frequent)

bloed bij de ontlasting

Diagnose

rectaal toucher: veel coloncarcinomen zijn met de vinger te voelen. >li>coloninloopfoto: eerst laat men via de anus een contrastvloeistof in het colon stromen, waarna een rontgenfoto wordt gemaakt. Op de plaats waar de tumor zich bevindt zie je een donkere uitsparing.

colonoscopie + biopt: dit is de meest zekere methode.

Therapie
Een operatie waarbij niet alleen de tumor maar ook een ruime marge gezond darmweefsel wordt verwijderd. In de richting van het rectum neemt men een vrije marge van ongeveer 3 cm in acht. Naar proximaal is deze marge veel groter omdat rekening moet worden gehouden met lymfogene verspreiding. Vaak krijgt een patient die een darmresectie heeft ondergaan een stoma. We kunnen hierbij een onderscheid maken tussen een dubbelloops en een enkelloops stoma. Een dubbel loops stoma is altijd tijdelijk, omdat de continuiteit weer hersteld kan worden. Een tijdelijk enkelloops stoma legt de chirurg aan om de darmnaad rust te geven zodat een goede genezing kan plaatsvinden. Als de darminhoud langs de hechtingen in de darm zou schuren bestaat er namelijk een kans op naadlekkage van de darmnaad, waarbij de ontlasting in de vrije buikholte terecht komt. Voor continuiteitsherstel van het colon is het wel noodzakelijk dat er nog een deel van het rectum is achtergebleven. Een enkelloops stoma is soms blijvend: na een rectumamputatie heeft het geen zin om de continuiteit te herstellen omdat de patient dan voortdurend incontinent zou zijn. NB.: een rectumamputatie houdt in dat niet alleen het rectum maar ook de sluitspier van de anus moet worden opgeofferd. Dit doet men bij colontumoren die heel laag in het rectum zijn gelokaliseerd.

Voorbereiding
Vanwege de kans op peritonitis als de bacteriehoudende ontlasting in de vrije buikholte zou stromen, is een darmvoorbereiding bij colonoperaties standaard. Soms is de patient thuis al begonnen met laxeren. In het ziekenhuis wordt dit voortgezet met magnesiumsulfaat per os en een vloeibaar dieet.

Anaesthesie
De narcose kan op verschillende manieren plaatsvinden, maar het voordeel van epiduraal anaesthesie is dat er postoperatief pijnbestrijding kan worden gegeven via een epiduraal catheter. Het nadeel van deze vorm van anaesthesie is dat ook de prikkelgeleiding door de autonome zenuwvezels naar de blaas worden geblokkeerd, zodat er mictiestoornissen zullen optreden. Dit laatste probleem kan worden opgelost m.b.v. een suprapubis catheter. Bijkomend voordeel van een effectieve postoperatieve pijnbestrijding is dat de patient dan beter zal doorzuchten en hoesten, zodat de kans op een longontsteking kleiner is. (bij alle patienten die een laparotomie hebben ondergaan is het hoesten pijnlijk). Vanwege het verhoogde risiko op longontstekingen krijgt de patient soms al voor de operatie ademoefeningen van de fysiotherapeut. Naast een suprapubis catheter hebben de patienten ook een maaghevel, om te voorkomen dat er maagsappen in de darm komen. Bij alle patienten die een buikoperatie hebben ondergaan komt de peristaltiek nl. tot stilstand. Dit is op zich een nuttig beschermingsmechanisme omdat de darm op die manier rust krijgt. De maagsapproduktie gaat echter gewoon door. Als het maagsap voortdurend in de darm stroom t terwijl de peristaltiek stil ligt, zal de darm steeds verder opzwellen en ontstaat er een paralytische ileus. Vandaar de maaghevel. Uiteraard krijgt de patient in deze fase niets per os! Pas als de peristaltiek weer op gang is gekomen (controle d.m.v. auscultatie) mag de maaghevel eruit en krijgt de patient weer voeding p.o. volgens het protocol: van vloeibaar geleidelijk naar vast. Voor die tijd moet vocht en voeding parenteraal worden toegediend.

Postoperatieve complicaties

longontsteking

urineweginfectie

naadlekkage

wondinfectie

wonddehiscentie

impotentie

Complicaties van het stoma

necrose door een circulatiestoornis

prolaps

irritatie van de huid rond het stoma

stenose

Prognose
Deze is afhankelijk van het stadium van de tumor. Om de uitbreiding van de tumor in het omgevende weefsel aan te duiden gebruikt men de Dukes classificatie. Metastasen kunnen in principe overal voor komen, maar zijn het meest gelokaliseerd in de lever. Dit komt doordat het bloed afkomstig van de darmen via de poortader naar de lever stroomt. Een uitzondering vormt het laatste deel van het rectum dat zijn bloed afvoert naar de onderste holle ader.