Niet Narcotische Analgetica
In de apotheek worden zeer veel pijnstillers afgeleverd, zowel op recept als in de handverkoop. Maar wat is pijn?
Pijn is een symptoom, het lichaam geeft aan dat er ergens in ons lichaam iets niet in orde is. Het feit dat pijn een symptoom is geeft al aan dat niet de pijn behandeld moet worden, maar juist de oorzaak daarvan.
Pijnstillers kunnen worden onderverdeeld in een aantal groepen, te weten:
Paracetamol
Paracetamol is een pijnstillers die uitsluitend analgetisch (= pijnstillend) en antipyretisch (= koortsverlagend) werkt. Hoe paracetamol precies werkt is niet bekend.
Paracetamol wordt als veilige pijnstiller gekenmerkt, echter deze stof is gevaarlijker dan men denkt. Een eenmalige dosering van 6 gram of meer kan al dodelijk zijn. Dit is ook een van de redenen dat de paracetamoldrank uit de handel is genomen: vanwege de lekkere smaak zijn met name kinderen gauw geneigd de fles aan de mond te zetten.
Mocht er een overdosering met paracetamol zich voordoen dan is er, mits men er op tijd bij is, een antidotum: acetylcysteïne.
Voor volwassenen luidt de dosering voor paracetamol : 500 mg 3-6 dd, eventueel 1000 mg 3dd. De kinderdosering is afhankelijk van de leeftijd en moet altijd nagekeken worden!
Paracetamol is in de handel als generiek (onder stofnaam) en als specialité. Als specialité zijn verkrijgbaar:
Hedex®
Kinder Finimal®
Momentum®
Panadol®
Sinaspril-Paracetamol®
Eigen bereidingen die paracetamol bevatten dienen te worden afgeleverd in een kinderveilige verpakking, voorzien van een bijsluiter/patiënteninformatiefolder.
Daarnaast zien we paracetamol regelmatig in combinatiepreparaten met coffeine en codeine. De preparaten met codeine worden eigenlijk alleen op recept afgeleverd. Codeine versterkt de pijnstillende werking van paracetamol.
De overige combinaties met paracetamol en andere pijnstillers dienen eigenlijk niet geadviseerd te worden.
Salicylaten en
NSAID’s.
De oudste pijnstiller is acetylsalicylzuur, beter bekend onder de merknaam Aspirine®. Dit analgeticum bestaat al ruim 100 jaar. Naast analgetische en antipyretische werking bezitten deze groep pijnstillers ook een antiflogistische (= ontstekingsremmende) werking.
Acetylsalicylzuur en andere NSAID’s hebben een aantal zeer vervelende bijwerkingen en interacties / contra-indicaties, te weten:
Interacties:
Ø Maagklachten ( daarom bij voorkeur innemen tijdens of na de maaltijd)
Ø nierfunctiestoornissen
Ø Bloedverdunning
Ø Verhoogde kans op een astma-aanval
Contra-indicaties:
Ø Kinderen < 2 jaar, in verband met het optreden van het syndroom van Reye
Ø Maagklachten en – bloedingen in de ziektegeschiedenis
Ø Astmapatiënten
Ø Laatste weken van de zwangerschap
Interacties:
Ø Versterkte werking van orale anticoagulantia (bloedverdunners, zoals acenocoumarol en fenprocoumon)
Ø Met name in hoge doses een versterkte werking van orale antidiabetica en insuline, dus verhoogde kans op hypoglycaemie.
Ø In combinatie met alcohol wordt de kans op maagbloedingen vergroot.
HET WERKINGSMECHANISME VAN NSAID’S
ARACHIDONZUUR
PROSTAGLANDINESYNTHETASE
OF CYCLOOXYGENASE (COX)
PROSTAGLANDINES
Ø
STIMULATIE
PIJNSENSOR
Ø
STIMULATIE
ONTSTEKINGEN
Ø
LICHAAMSTEMPERATUUR
OMHOOG
Ø
BESCHERMING
MAAGWAND
Ø
BESCHERMING
NIEREN
Ø
STIMULATIE
BAARMOEDERSPIERWEEFSEL
Ø
STIMULATIE
THROMBOCYTENAGGREGATIE
NSAID’s
remmen het enzym prostaglandinesynthetase of cox, waardoor er geen
prostaglandines meer gevormd kunnen worden. Hierdoor worden de bovenstaande
processen geremd of gekeerd, met als gevolg:
Ø Pijnstilling
Ø Remming ontstekingen
Ø Lichaamstemperatuur omlaag
Ø Maagklachten
Ø Nierfunctiestoornissen
Ø Remmen van weeën
Ø Remming thrombocytenaggregatie, dus bloedverdunning
De mate van analgetische, antipyretische en antiflogistische
werking van de nsaid’s verschilt per geneesmiddel. Op theoretische gronden
zouden de nieuwere COX-2 remmers minder maagklachten en nierfunctiestoornissen
geven.
PREPARATEN
Acetylsalicylzuur Aspirine®
Aspro®
Carbasalaatcalcium Ascal® 38 preventie CVA
Ascal ® 100 preventie myocardinfarct
Ascal® 300 pijnstilling, ontstekingsremming, koortsverlagend
Ascal® 600 idem
Ibuprofen Advil® 200 mg
Advil liquid® 200 mg
Femapirin® 200 mg
Nurofen® 200 mg/400 mg
Nurofen liq.cap.® 200 mg
Brufen® tabl. 400/600 mg
Brufen® ret. Tabl. 800 mg
Zafen® granulaat 400 mg
Ibosure® caps. Mga 300 mg
Celecoxib Celebrex®
caps. COX-2 remmer
Meloxicam Movicox® tabl. 7,5/15 mg COX-2
remmer
Rofecoxib Vioxx®
12,5/25mg COX-2 remmer
Diclofenac Cataflam®
Voltaren® 25/50/75/100 mg
Diclofenac+misoprostol Arthrotec® 50/75
Flurbiprofen Froben® dragees
50-100 mg
Froben suscap caps.® 200 mg
Indometacine Indocid® caps. 25-50 mg
Dometin® caps ec 25-75 mg
Ketoprofen Orudis® caps. 50-100 mg
Orudis® ret. Tabl. 200 mg
Oscorel Retard caps® 150-200 mg
Nabumeton Mebutan® disp. Tabl. 1000 mg
Mebutan® tabl. 500-1000 mg
Naproxen Aleve® tabl.
Femex® tabl.
Naprocoat® tabl. Ec. 250-500 mg
Naprovite® tabl. 550 mg
Nycopren® tabl. Ec 250-500 mg