De koekoek wordt door sommige mensen beschouwd als de voorbode van de lente en door anderen, heel wat minder poëtisch, als een valse parasiet. Er bestaan vele koekoeksoorten, maar alleen onze koekoek, die voorkomt in Europa en Azië heeft die luide roep, waaraan hij zijn naam dankt. De Engelsen noemen hem Cuckoo, de Fransen Coucou, de Duitsers Kuckuck, de Russen Kukushka en de Japanners Kak-ko.

Lange trektochten

	Veel koekoeken leggen tijdens de trek duizenden kilometers af op hun weg van de tropen naar de gematigde streken. Koekoeken trekken hier weg en ook wel door ons land heen van juli tot half september; iedere vogel vliegt op zijn eigen houtje naar tropisch Afrika. De koekoeken keren terug van begin april tot diep in mei. Het is een raadsel hoe de vogels over deze afstanden de weg vinden, vooral als men weet dat de jonge vogels al enkele weken na de volwassen vogels het broedgebied verlaten. Dit levert een overduidelijk bewijs dat de trekneiging, het navigatievermogen en de kennis van de route overgeërfd zijn, want de mogelijkheid dat de jonge koekoeken dit van hun ouders leren is uitgesloten.
		Verspreidingsgebied

Eten van schadelijke dieren

Koekoeken eten insekten en vooral insektenlarven, maar ook wormen, spinnen en duizendpoten. Ook eten ze kevers, vliegen, waterjuffers, vlinders en motten, waaronder vaak die soorten die schadelijk zijn voor de landbouw, zoals meikevers, koolwitjes en draadwormen. In het bijzonder lusten ze graag harige en vergiftigde rupsen, ook die van de beervlinder, die meestal door de andere vogels met rust worden gelaten.

Nest stippelmotrupsen

De kinderen worden uitbesteed

Vanaf de oudheid weet men dat de koekoek niet zelf een nest bouwt, maar zijn eieren legt in de nesten van andere vogels. Naast bepaalde koekoeksoorten zijn ook andere vogelsoorten, bijvoorbeeld de koevogel en de honingvogel, broedparasieten. Het koekoeksvrouwtje let scherp op kleine vogels die hun nest aan het bouwen zijn. Als het nest klaar is en de van niets bewuste aanstaande pleegmoeder er een ei in heeft gelegd, zorgt de koekoek ervoor in de buurt te zijn. Op een moment dat het nest onbewaakt is, steelt de koekoek er een ei uit en eet dit zelf op of laat ze het stuk vallen, waarna ze voor dit ei in de plaats snel haar eigen ei in het waardnest legt. koekoekseieren treft men soms aan in de overkapte nesten van fitissen. Vroeger dacht men dat de koekoek haar ei op de grond legde en het daaarna in de snavel naar het nest bracht. Maar het is nu bekend dat ze haar lichaam tegen het nest drukt en het ei door de nestopening heen werpt. Uit waarnemingen weet men dat legsels met een koekoeksei vaker in de steek worden gelaten dan normale legsels, maar meestal wordt het koekoeksei geaccepteerd. Het komt uit na 12 ½ dag. Het koekoeksjong komt vaak eerder uit het ei dan zijn nestgenoten en buit dit uit door alles wat zich in

het nest bevindt naar buiten te gooien. Waarschijnlijk heeft de koekoek speciaal aan deze gewoonte zijn slechte naam te danken. De kleine koekoek weet zich zo te manoeuvreren, dat hij op de bodem van het nest terecht komt en alles wat zich in het nest bevind laadt hij tussen beide vleugels op zijn rug. Dan klimt de parasiet ruggelings tegen de nestwand omhoog en werpt zijn last met een laatste beweging op de nestrand of daar overheen. Als twee vrouwelijke koekoeken in een en hetzelfde gebied hun praktijken uitoefenen, kan het voorkomen dat in een nest twee koekoekseieren liggen. De kleine koekoeken proberen een tijdje elkaar het nest uit te werken, maar na een paar dagen is de uitwerpdrift bekoeld en groeien beide koekoekjes samen op. Vaak krijgen de nestgenoten te weinig voedsel en sterven van de honger. Na 3 weken verlaat de jonge koekoek het nest. de pleegouders voeren het nog steeds en moeten vaak op zijn rug gaan zitten om de insekten in de gapende bek te laten vallen.

Eieren met bijpassende kleuren

Doeltreffend bedrog

Voor het mysterie van de vogeltrek werd opgehelderd, dacht men dat koekoeken in de winter in sperwers veranderden. Ook vogels houden een koekoek soms voor een sperwer want als de koekoek in de lente terugkeert, kan men zien dat kleine vogels zich verzamelen en de koekoek alsof hij een roofvogel was op de vlucht proberen te jagen. Er zijn aanwijzingen dat de koekoek gebruik maakt van deze vergissing. Men heeft gezien dat koekoeken een nog meer roofvogelachtige vlucht dan normaal vertonen. Als ze neerdalen worden ze soms lastig gevallen door graspiepers en andere vogeltjes. In enkele gevallen heeft men geconstateerd dat de koekoek na dergelijk gedrag verscheen bij het nest van een nestpieper om een ei te verwisselen met haar eigen ei. De waardvogels zijn dan met valse voorwendselen van het nest weggelokt, zodat de koekoek naar binnen kan glippen en haar ei kan leggen. Men kan wel zeggen dat van alle parasiterende vogels de koekoek de grootste vindingrijkheid ten toon spreidt. De mimicry van de eieren aan die van de gastheren, de verkorting van de broedduur en het kleiner worden van de eieren, zijn hiervan voorbeelden.