Steken kwallen?

De tentakels bevatten ontelbare netelkapsels waaruit harpoentjes schieten. Hiermee kan de kwal plankton en vis vangen. Zodra een prooi met deze tentakels in aanraking komt wordt hij meestal direct gedood en door de tentakels naar de mond getransporteerd. De mond zit aan de onderkant met in de vier hoeken de mondlappen. Aan de onderkant van het lichaam hangt een maagsteel naar beneden. Deze gaat over in vier franjeachtige uitlopers die men mondarmen noemt. Ook zij zijn bedekt met talloze netelkapsels. Binnen in de holle ruimte van het lichaam bevindt zich een maag. Van daaruit leiden verschillende  kanaaltjes naar een ringkanaal. Via deze kanaaltjes wordt het voedsel over het hele lichaam verdeeld.
Slechts enkele soorten hebben netelcellen, die door de menselijke huid heen kunnen dringen. Kwallengif bevat eiwitten. De werking van het gif kan daarom verminderd worden door hete natte zwachtels en/of zwachtels met azijn op de kwallensteek te drukken. Nooit met zout water afspoelen, want dat activeert nog meer netelcellen! Oorkwallen, kompaskwallen en zeepaddestoelen zijn onschuldige dieren. De gekleurde soorten zijn wel te mijden. De haarkwal bijvoorbeeld is een brandkwal met een blauwe kleur en een groot aantal netelcellen. Kom je in aanraking met de haarkwal, dan is het net alsof je in de brandnetels terechtkomt. Maar deze kwallen komen zelden voor tijdens het hoogseizoen.

De oorkwal (Aurelia auritais) is een veel voorkomende kwal in de Noordzee. De kwal bezit een klokvormig lichaam dat ongeveer 40 cm. groot (doorsnee) kan worden. De klok bestaat uit een geleiachtige massa tussen twee lagen cellen.  De tentakels bevatten netelcellen die niet gevaarlijk zijn voor de mens. De oorkwal dankt zijn naam aan de vier ovaalvormige voortplantingsorganen die van de bovenkant goed te zien zijn. De kwal voedt zich met kleine visjes en kreeftachtigen die tegen zijn tentakels opbotsten. De netelcellen verlammen de prooi en die wordt door de mondtentakels naar de mondopening geduwd.

Straalaandrijving

Kwallen zijn holtedieren die het belangrijkste deel van hun leven doorbrengen als vrijzwevend lichaam. Kwallen bewegen zich voort door hun paraplu-achtige scherm samen te trekken. Wanneer de kwal zich wil voortbewegen trekken de randen zich samen. Hierdoor wordt het  water uit de holte geperst. De kwal beweegt zich dus door straalaandrijving voort. Omdat ze niet tegen de zeestroming in kunnen zwemmen worden ze tot het dierlijk plankton gerekend. Ze bestaan voor 98 procent uit water. 

De blauwe, rode, gele of bruine haarkwal (Cyanea lamarcki) is een algemeen voorkomende soort. Dit is de enigste kwal die zo sterk netelig is dat de kwal ook zwemmers en duikers last kunnen bezorgen. De kwal is schotelvormig heeft een doorsnee van 20 cm. Hij heeft 32 lobben aan de rand van de klok met vele tentakels. Deze tentakels bevatten sterk netelige cellen en kunnen wel een meter lang worden. Zodra een prooi met deze tentakels in aanraking komt wordt hij meestal direct gedood en door de tentakels naar de mond getransporteerd. De blauwe haarkwal heeft 4 mondtentakels. De kleur van de blauwe haarkwal is paarsblauw. Zeeanjelieren eten graag blauwe haarkwallen. De zeeanjelieren hebben geen last van de netelcellen. Ongelukkig genoeg komen blauwe haarkwallen vooral met oostenwind voor de kust. Dan is het meestal ook juist goed strandweer.

Van ei tot kwal

Kwallen kunnen een deel van hun leven tweeslachtig zijn. Mannelijke en vrouwelijke exemplaren stoten gelijktijdig hun voortplantingscellen uit. Uit de bevruchte eicel groeit geen kwal, maar een larve die zich op een vaste ondergrond vasthecht en uitgroeit tot een poliep-achtig dier. In het voorjaar of de zomer snoeren deze poliepen kleine kwalletjes af, die snel uitgroeien.

De zeepaddenstoel (Rhizostoma octopus) is een bolle kwal, die tot 50 cm in doorsnede kan uitgroeien. Ze zijn meestal lichtblauw. De kwal in zwemhouding lijkt op een paddestoel. Onder de koepel is er een steel. Kenmerkend zijn de acht lobben (mondarmen), die vanaf de mondopening naar beneden hangen. Randtentakels ontbreken. Zeepaddenstoelen prikken niet. Ze komen zeer algemeen voor in de Noordzee, en spoelen, vooral in het najaar, vaak massaal aan op het strand. Zeepaddenstoelen leven van plankton.

Zeedruif (Pleurobrachia pileus). Dit kwalletje is net een doorzichtig druifje en tot 3 cm groot. Ze spoelen het hele jaar door aan maar vooral in het voorjaar en in de zomer zijn ze gemakkelijk te vinden.  
Het zeedruifje heeft een achttal rijen zwemplaatjes waarmee ze zich voortbewegen. Deze zwemplaatjes bestaan uit met elkaar verbonden trilhaartjes. Op de foto zie je vier van die rijen.
Twee gepluimde vangarmpjes zonder netelcellen kunnen uitgestoken worden (tot 14 cm) om plankton te vangen.