Gelooft u dat nog?

Voor ik daar verder op inga, wil ik vertellen hoe ik de afgelopen maanden ben doorgekomen. Ik herinner mij nog goed dat ik voor het eerst sinds Betsie’s dood voorging in de Thomaskerk. Een dienst met viering van de Maaltijd nog wel, wat een heftige déjà vu-ervaring opleverde. Heel emotioneel en tegelijk diep troostend: Christus is bij ons in de gestalte van gebroken brood en vergoten wijn. En in de gemeenschap van getroffenen en bedroefden, die ook weet van pijn en gemis. Bij de uitgang zei een man dat hij een jaar geleden zijn vrouw verloren had. Hij herinnerde mij aan woorden die ik in het meinummer 2005 van Betheltaal geschreven had: ‘Jezus laat zijn vrienden niet stikken! Hij laat ze niet verdorsten in de woestijn. Hij wil zelf een bron voor ze worden.’ Die woorden hadden hem getroost. ‘Gelooft u dat nog steeds, ook na wat u is overkomen?’ vroeg hij. Ik moest er even over nadenken, maar zei toen aarzelend: ‘Ja, nog steeds.’ Ook in onze gemeente kreeg ik enkele malen te horen dat men zich erover verwondert dat ik kennelijk vol overtuiging voorga. Nu moet u zich van mijn ‘overtuiging’ trouwens ook weer niet teveel voorstellen. De absoute van Huub Oosterhuis, die ik bij uitvaarten altijd gebruik, spreekt van ‘tastend geloof’ en daarin herken ik mij zeer. Het wonder van de prediking is, dat de woorden van de Schrift – en de liederen! – de werkelijkheid van het geloof present stellen. Al tastende word ik gevonden en al (s)prekende word ik uit mijn gemis getild.

Heimwee

Als ik de afgelopen maanden naar woorden zocht om over mijn verlies te praten, kwam ik bij heimwee uit. Iedere keer weer overvallen worden door het onherroepelijke, het besef van voorgoed voorbij. 'Je hebt zoveel mooie herinneringen,' zo hoorde ik menigmaal als troost. Maar aanvankelijk veroorzaakten die herinneringen, de foto’s en anekdotes vooral pijn. Er is wel eens geprobeerd het Paasevangelie te verklaren door te suggereren dat de bedroefde discipelen Jezus in hun herinnering levend maakten. Mij is wel duidelijk geworden dat, naarmate de tijd verstrijkt, de dode juist steeds meer afwezig is. Met de dood kun je geen spelletje spelen, de dode kan niet door ons teruggeroepen worden. Het was een groot verdriet dat ik mij enkele weken na haar dood, zelfs haar stem niet meer herinneren kon. Om met de apostel Paulus te spreken, de dood blijft de laatste vijand. Niet alleen de geliefde mens verliezen wij, maar ook de gemeenschappelijke herinneringen. Hoe vaak overkwam het mij deze maanden niet dat ik had willen zeggen: ‘Weet je nog….’ Weg is die intimiteit van het samen-weten en samen geheimpjes hebben.

Verloren en gevonden

Inmiddels zijn we een klein jaar verder en begint te wennen wat nooit wennen zal. Ik herinnerde mij het boekje Moeder – een in memoriam, waarin Henri Nouwen een diepzinnige link legde tussen het sterven van zijn moeder en het zenden van de Geest. Hij schreef: ‘Als de doodsstrijd en het sterven van moeder werkelijk een doodsstrijd en sterven met Christus is geweest, moet ik dan niet hopen dat ze ook deel heeft aan het zenden van de Geest? Hoe dieper ik doordrong in mijn eigen verdriet, des te sterker werd ik me ervan bewust dat er iets nieuws geboren zou worden, iets wat ik nog niet eerder had gekend. Ik begon me af te vragen of Jezus niet telkens weer zijn Geest zendt, wanneer iemand met wie wij in liefde verbonden zijn ons verlaat. Moeder vergeten zou inhouden dat ik haar verbood mij de Geest te zenden, dat ik weigerde mij door haar te laten brengen op een nieuw niveau van begrip en inzicht in mijn leven. …… In deze weken van rouw is ze elke dag verder in me gestorven en daardoor heeft ze het me onmogelijk gemaakt om haar als moeder vast te houden. Toch heb ik haar niet verloren door haar los te laten. Integendeel, ik vond haar dichterbij dan ooit. In en door de Geest van Christus wordt ze werkelijk een deel van mijn diepste wezen’ (p. 59-60).

Ook al begrijp ik niet precies wat Nouwen bedoelde, toch roepen zijn woorden herkenning bij mij op. Ik merk dat de dood van mijn lief niet alleen heimwee veroorzaakt, maar ook nieuwe kracht in mij losmaakt. Ik voel mij kwetsbaarder en tegelijk een meer heel mens, weet van tekortschieten - en zonde - , maar weet tegelijk dat de liefde mij heeft gedragen en verder draagt. In mijn leven is zelfs weer ruimte gekomen voor een bijzondere vriendschap, hetgeen momenteel tegelijk bron van verwarring en verwachting is. Wekenlang heb ik gedacht dat mijn leven tot stilstand was gekomen, dat alles verder zonder zin was. Maar ik ben gaandeweg iets gaan ervaren van de waarheid die Henri Nouwen (met dank aan Paulus) zo diepzinnig verwoordde: Christus deelt in onze pijn en in ons sterven en daarom is er leven door de dood heen!

vervolg zie pag. 3

Zondag 7 mei

Voorganger: ds. Rob van Essen

Het leesrooster geeft voor deze zondag Ezechiël 34,1-10, niet mis te verstane kritiek op de herders (leiders) van Israël. In Hooglied 2,8-17 klinkt het verlangen van de bruid naar haar minnaar. Woorden die door de rabbijnen toegepast werden op de relatie tussen het volk en de Eeuwige. Gekwetste liefde en onbeantwoorde liefde, zo actueel als maar kan.

We vieren de Maaltijd van de Herder en Heer, die liefheeft tot het einde toe.

Collecte: 1. Diaconie, 2. Tafel: Zending, 3. Kerk

Zondag 14 mei

Voorganger: ds. Nico Riemersma

Vierhonderd jaar geleden zag Rembrandt van Rijn het levenslicht. Dat wordt dit jaar breeduit gevierd. Dat doen we ook in de Bethelkerk op deze tweede, creatieve zondag. Talloze bijbelverhalen heeft hij verbeeld. De pentekeningen zijn mij persoonlijk erg dierbaar. Hoe we deze zondag precies gaan invullen, kan ik nog niet niet met zekerheid zeggen, maar aan het bijzondere schilderij van de verloren zoon kan je toch eigenlijk niet voorbijgaan? Henri Nouwen schreef er een prachtig boek bij: Eindelijk thuis. Een ander boek dat ik u aanbeveel, is net uit. Het heet Rembrandts engel, en is geschreven door dr. Anne Marijke Spijkerboer, theologe met aandacht voor de manier, waarop in de kunst de Schrift is verbeeld.

Collecte: 1. Diaconie, 2. Eredienst en kerkmuziek

Zondag 21 mei

Voorganger: ds. Rob van Essen

Jesaja 45,15-19 spreekt over de God die deze wereld niet als een woestijn bedoeld heeft, maar als een plaats om in vrede te wonen. In Hooglied 7,1–8,4 de vrijmoedige beurtzang van twee geliefden. Het heeft lang geduurd voordat in de kerk het inzicht doorbrak dat de seksualiteit ook tot de goede schepping behoort. Wel moet gezegd dat de pervertering ervan mensen in de woestijn doet belanden.

Collecte: 1. Diaconaat, 2. Kerk

Hemelvaart 25 mei

Voorganger: ds. Nico Riemersma

Het hoogtepunt van het kerkelijk jaar, zo zou ik Hemelvaartsdag willen typeren, ook al lijkt niet iedereen deze gedachte te delen. Dat woord hoogtepunt mag hier in de gewone betekenis van het woord begrepen worden, de letterlijke betekenis van het woord 'hoogtepunt' neem ik met hemelvaart (!) graag mee.

Pasen en Hemelvaart horen bij elkaar als begin en einde. Met Pasen lazen we Hooglied 3,1-5. Dan kan het geen verbazing wekken dat we met Hemelvaart het vervolg lezen, Hooglied, 3,6-11, over Salomo's draagstoel, op de dag van zijn bruiloft. Over een ander hoogtepunt gesproken!

Collecte: 1. Diaconie, 2. Kerk

Zondag 28 mei

Voorganger: ds. Rob van Essen

Op deze zondag van de weeskinderen luisteren we naar Exodus 19,1-11 waar God tot Israël zegt: 'Op arendsvleugelen heb Ik u gedragen.' Dat geldt ook, als wij zijn nabijheid niet opmerken! Uit het Hooglied lezen we 5,9–6,3 waar het meisje haar geliefde mist en haar vriendinnen vertelt hoe beminnenswaardig hij is. Een mooie opmaat naar Pinksteren. Op dat feest getuigt de Kerk opgetogen van Hem die liefheeft tot het einde.

Collecte: 1. Diaconie, 2. Haastu

Pinksteren 4 juni

Voorganger: ds. Nico Riemersma

Op Pinksteren (Handelingen 2) ontvangen de leerlingen de Heilige Geest. Ervaring van de kracht van Gods liefde. Een liefde die in Messias Jezus zichtbaar is geworden, en die in het Hooglied (van de liefde) voortdurend wordt bezongen. In het Hooglied (4,12-5,1) speelt zich dat alles af in de tuin. Het verhaal van Pinksteren vertelt van een beweging die over die liefde vertelt tot aan de einden der aarde.

Die liefde wil worden verdeeld, daarom vieren we de Maaltijd van de Heer.

Collecte: 1. Kerkinactie (Zending), 2. Tafel: Werelddiaconaat, 3. Kerk

Zondag 11 juni

Voorganger: ds. Rob van Essen

Deze zondag Trinitatis is het slotakkoord van de grote feesten. Geen lofzang op dogmatische algebra, maar verwondering over Gods grote daden. In Exodus 3,1-6 openbaart God zijn Naam aan Mozes (Ik ben erbij!) en uit het Johannes evangelie lezen we Johannes 3,1-16, waarin het geheim van de Naam onthuld wordt.

Collecte: 1. Diaconie, 2. Kerk

Zondag 18 juni

Voorganger: ds. Rob van Essen

Precies een jaar zonder Betsie, zonder emotie zal het niet gaan. We lezen Jesaja 43,18-25 waar God de ballingen belooft dat Hij iets nieuws maakt! Dat onverwachts nieuwe ervaart de verlamde – Marcus 2,1-12 – die niet alleen weer lopen kan, maar wiens zonden worden kwijtgescholden. Want zonder vernieuwing van ons hart, blijven we gevangenen van het verleden.

Collecte: 1. Kerkinactie (Missionair werk), 2. Kerk

Zondag 25 juni

Voorganger: ds. Jaap van den Berg

Hosea 2,15-22, een prachtige belofte over het nieuwe begin tussen Israël en de Eeuwige, in woorden die aan het Hooglied doen denken. In Marcus 2,13-22 het gemor van keurige mensen die anderen geen nieuw begin gunnen. Maar Jezus laat zien dat het bereiden van stokpaardjes niet goed afloopt. Maar wellicht biedt collega van den Berg wel veel verrassender inzichten.

Collecte: 1. Diaconie, 2. Kerk

N.A.R./R.v.E.

Loosduinse Corrie

Corrie voelt zich meer een Loosduinse dan een Haagse. Dat is ook wel logisch, wanneer je haar hoort vertellen hoe haar omgeving eruitzag, toen ze kind was, want ze is geboren in de Vogeltuinen. Daar heeft ze tot 1980 gewoond. Vanwege een renovatie zijn ze vanuit de Vogeltuinen verhuisd naar de Houttuinen, een straat verder.

Toen ze zes jaar was, heeft ze de Bethelkerk zien bouwen. Een rood-wit gestreept hek gaf aan dat Den Haag (toendertijd) daar ophield. Haar hele eigen omgeving was nog kassengebied. Als ze naar de kerk gingen, toen de Bethelkerk nog niet in gebruik was, liepen ze naar de kerk aan de Leijweg en later naar -als tijdelijk onderkomen- de Daltonschool. Ze liepen dan over het 'kolenpad'. Ik kijk verbaasd en vraag: 'Er wordt toch geen kool in de kassen gekweekt?' Lachend licht ze me voor: de kassen werden met steenkoolkachels verwarmd en de sintels werden gebruikt om er paden van te maken.

Ouders

Ze komt uit een hervormd gezin. Pas bij enig doorvragen moet ze toegeven dat haar vader eigenlijk van oorsprong gereformeerd was, maar bij zijn huwelijk hervormd is geworden. Corrie’s moeder was dominant, vertelt ze, dus deze stap van haar vader was logisch.

Haar vader, werkzaam bij de Westlandse Stoomtram Maatschappij is jong gestorven, negenenveertig jaar oud in 1949. Daardoor is ze enig kind gebleven en is haar moeder, gestorven toen ze honderd jaar oud was, vijftig jaar weduwe geweest!

Deze twee regels hebben op haar leven grote invloed gehad. Zestien oud en met alleen een beroepsopleiding op zak, zat er geen verder leertraject meer in. Er moest als vanzelfsprekend voor moeder gezorgd en gewerkt worden. Ze begon in de boekhandel, waar ze veel kwam om er in de particuliere bibliotheek, die had je toen nog, boeken te lenen. Want lezen deed ze heel graag (en nog). Leren deed je er dan maar bij in de avonduren en met de op die manier verworven kennis volgden er nog twee boekhandels, Geurst aan de Vlierboomstraat en als laatste Kroon in Loosduinen. Daar ging ze met de VUT, hoewel haar baas er op had gehoopt en gerekend dat ze er tot haar pensioen zou blijven. Maar de gezondheidstoestand van haar moeder vroeg haar aanwezigheid thuis en dus ging ze, tot spijt van haar baas. Dat zorgen voor moeder heeft nog twintig jaar geduurd. Nu is ze al weer zo’n acht jaar alleen. En met meer dan ingehouden emotie vertelt ze hoe alleen dat alleen is geworden. Want binnen een jaar na het overlijden van haar moeder overleed ook haar dierbare vriend Frits Peters, met wie ze gedurende dertien jaar vriendschap een uitgestelde toekomst voor hen beiden had opgebouwd. We herinneren ons hoe hij haar altijd uit de kerk kwam halen. Een dubbele rouwperiode heeft ze toen moeten doormaken, waarbij de laatste het moeilijkst te verwerken is geweest. Ze is in die periode erg alleen geweest, ook in de kerk en ze heeft toen zelfs overwogen een andere gemeente te zoeken.

Bethelkerk Corrie

Ze kon echter de Bethelkerk niet verlaten, want er waren toch ook veel mensen die haar in die rouwperiode steunden en troostten. Verwonderlijk is dat niet, als je hoort wat ze allemaal doet en deed op het kerkelijk erf.

- tweeëntwintig jaar leidster van de zondagschool

- lid van het Bethelkerkkoor

- lid van de commissie van ontvangst

- de administratie van de kerk (op dinsdag)

- lid van de protestantse vrouwendienst

- lid van de commissie Vorming en Toerusting

- inspringen bij de koffiesalon

- lid van de Vrouwenbond 'Passage'

Grote trouw aan deze kerkelijke gemeente heeft ze getoond. Zij laat met trots de draagspeld in zilver en de oorkonde zien die ze kreeg toen ze vijfentwintig jaar collectant en lid van de commissie van ontvangst was.

Vanaf de ingebruikname van de Bethelkerk heeft ze daar gekerkt. Ze heeft alle dominees meegemaakt, waarvan de foto’s in de kerk aan de muur hangen. En dus ook alle kosters. Mevrouw Kleiwegt (rechts vooraan in de kerk) was de dochter van de eerste koster en was Corries eerste zondagsschooljuf.

Ze heeft ook de overgang naar meer betrokkenheid van de gemeenteleden meegemaakt. Ds. Cohen Stuart was de eerste die ermee begon. Er werden werkgroepen gevormd, waaronder die voor de Vorming en Toerusting en voor het kerkkoor enzovoort.

Sterke Corrie

Hoewel dus alleen, ze is niet eenzaam. Ze laat dat niet gebeuren. Ze gaat erop uit, zoekt en onderhoudt contacten, gaat naar de creaclub in de Bethelkapel. Ze heeft het ook niet gehad met de Bethelkerk, integendeel ze heeft er veel gekregen en krijgt er nog steeds veel. Zo tekende ze in dit gesprek onbedoeld zichzelf: een stille, maar o zo waardevolle, kracht in onze gemeente.

Inge Ligthart Schenk

--------------------------------------------------------------------------

vervolg van pag. 1

Het vieren van de Maaltijd van de Heer is presentie van dat geheimenis: God zendt zijn Geest uit over de tekenen van het gebroken en vergoten bestaan en samen delen we Zijn toekomst tegemoet.

Rob van Essen

Dankgebed

In de gebeden sprak ds. Rob van Essen deze woorden uit:

Wij danken U voor de adem die leven doet, voor een gemeenschap, waarin wij, met vallen en opstaan, leren uw Naam hoog te houden.

In het bijzonder danken wij vanmorgen voor Aat van Peet, die deze gemeente zo lang, met hart en ziel, is toegewijd geweest. Speelman van uw genade mocht hij zijn, toetsenist die ons optilde uit zorg en rouw, medicijnman van het lied dat geneest.

Wij dragen hem, zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen aan u op. Mogen zij in de tijd die hen nog samen gegeven is, zich gedragen weten door uw grote barmhartigheid in Christus Jezus.

Blij en bedroefd

Daarna sprak ds. Nico Riemersma hem toe: 'Beste Aat en mevrouw Van Peet. Zo heb ik het jarenlang gedaan, jou, Aat, bij de naam noemen, en tegen je vrouw steeds 'mevrouw Van Peet' zeggen, maar vandaag, bij dit afscheid, doe ik het graag anders, en zeg ik, lieve mensen, beste Aat en Riet. Ik ben blij, wij zijn blij dat jullie vandaag in ons midden zijn. Zulke vertrouwde gezichten, als die van jullie, mis je enorm, als ze er niet zijn. Blij zijn we dat jullie er zijn, en tegelijkertijd ook bedroefd, omdat dit officieel althans de laatste keer was dat je onze organist bent geweest. Fijn om na een lange tijd van afwezigheid je spel weer te mogen horen.

Terug naar 1953

Inge Ligthart Schenk schreef een keer dat je direct bij het binnenkomen kunt horen of jij achter het orgel zit. Erg verbazen kan dat niet, want er zat vele jaren lang eigenlijk nooit iemand anders achter het orgel dan jij. Drie jaar geleden, aan het begin van de Veertigdagentijd, zondag Invocabit, 9 maart 2003, vierden we hier je vijfentwintigjarig jubileum als organist van de Bethelkerk. We zijn drie jaar verder. Achtentwintig jaar heeft op de liturgie steeds gestaan: 'Organist: A. van Peet.' De laatste jaren stond er, passend bij deze tijd, een voornaam bij: 'Organist: dhr. Aat van Peet.' Dat alleen al was een enorm lange periode. Maar organist was je al veel langer. Want hier gaan nog achttien jaar Regentessekerk (en wijkgebouw 'De Haart' in de Daquerrestraat) aan vooraf. Toen Rob en ik laatst bij jullie thuis waren in Rotterdam, begrepen we wel dat met name ook de periode van de Regentessekerk een bijzondere is geweest. Er kwamen direct enthousiaste verhalen, en boeken met knipsels en foto's tevoorschijn.

Ook 1960 vormt nog niet het begin van je organistenloopbaan. We moeten daarvoor terug naar 1953. In dat jaar voor mijn geboorte ligt jouw begin als organist: in de prinses Julianakerk in Scheveningen.

U moet weten dat Aat van Peet maar liefst 53 jaar organist is geweest. Op drie plekken, in steeds toenemende aantal jaren: zeven, achttien, achtentwintig. En ik vermoed dat het op de twee andere plekken niet veel anders gegaan zijn dan bij ons. Je was er eigenlijk altijd. Vacanties uitgezonderd en ziekte. Waar de meeste organisten eens in de maand een vrije zondag hebben, deed jij daar niet aan. Het tekent je trouw. Maar dat niet alleen, het laat ook zien dat je eigenlijk niet zonder het orgel kan. Je bent ermee verweven, mag ik wel zeggen. En dat zal ook met je persoon te maken hebben. Een druktemaker ben je niet, allerminst. Als je niet achter het orgel zat, dan zagen we je meestal in de hal van het Gemeentecentrum, zowel vóór als na de dienst, heel rustig zitten. De plek waar je van je liet horen, was achter het orgel. Daar konden we je hart horen. Daar konden we horen hoe het met jezelf was, hoe jij je voelde. Je hebt ons dat vanmorgen ook weer laten horen.

Achtentwintig jaar in de Bethel

Achtentwintig jaar kom je hier nu al. Velen zullen het niet weten, maar je bent bepaald niet iemand die op het laatste moment binnen komt hollen. In alle vroegte vertrek je uit de Odessastraat in Rotterdam. Als de vogels buiten hun lied zingen, dan heb je dat blijkbaar gehoord, want dan kom jij eruit, en dan stapte je in de auto om naar hier te komen. Rond negenen was je hier meestal al. En dan wordt er eerst geoefend om daarna op het vaste plekje in de hal te gaan zitten wachten, totdat … totdat de dominee binnenkomt. Dan wordt Van Peet weer actief. En dan vindt er een voor een buitenstaander wat merkwaardige communicatie plaats. Want dan zegt hij: 'Hoe vaak?' en dan zeg ik (meestal): 'Drie keer'. (Het gaat over het aantal keren dat het 'Heer, ontferm U!' moet worden gespeeld.) Wat ik ermee wil zeggen, is dat je aan een half woord of gebaar genoeg hebt. Ik heb dat altijd als uitermate prettig ervaren dat de communicatie tussen de organist en de predikant zo gesmeerd verloopt. Dat gold ook voor de liturgie. Je nam hem aan, als we hem opstuurden via de mail. Een hoogst enkele keer had je een reactie daarop. En bellen deed je alleen, als we vergeten waren om de liturgie op te sturen. Dan kwam er vrijdagmorgen een telefoontje: waar blijft die?

Wat ik met al deze voorbeelden wil zeggen, is hoe we je als een uitermate consciëntieuze organist hebben ervaren. Een man die zich steeds uitermate serieus voorbereidde op zijn taak en op zijn rol als organist.

Gemeenteorganist

Nog één ding wil ik doen, dat is antwoord geven op de vraag wat je voor een soort organist was. Om op die vraag antwoord te geven, hoef ik geen eindeloze verhalen te houden. Je hebt je altijd in dienst van de gemeente geweten. Ik moet het anders zeggen, je hebt je altijd in dienst van de Eeuwige geweten. En omdat met de Here God de gemeente gegeven is, zeggen we direct daarna, direct daarmee dat je je altijd in dienst van de gemeente hebt geweten. Feilloos voelde je de gemeente aan, wist je wat nodig is om de gemeente (in optima forma) te laten zingen. En daar liet je het niet bij, je spel heb je steeds op de gemeente met haar liturgie afgestemd. Je weet niet, hoezeer wij dat altijd op prijs hebben gesteld. We zeggen jou daar dank voor, en we danken daar de Here God dank voor, voor het spel dat jij ons hebt gebracht, voor het lied dat je hier Godlof hebt gezongen.'

Daarna overhandigde ds. Nico Riemersma hem drie kado's. Het eerste, de Matteüspassion in de nieuwste uitvoering van Ton Koopman, namens de beide predikanten. Namens de gemeente een kado in de vorm van een geldbedrag (€ 500). En namens de Protestantse Gmeeente van Den Haag het draaginsigne van goud met briljant voor drieënvijftig jaar orgelspel in dienst van de kerk. De bijbehorende oorkonde is hem later overhandigd.

De Paaskaars van 2005, die Aat altijd zelf uit deed, hebben we nadien aan hem en zijn vrouw kado gegeven, ter herinnering aan de Bethel.

Nico Riemersma

Perspectieven op het wonder

De dag was georganiseerd door het predikantenteam van Den Haag-ZuidWest, dat in deze dag en in de voorbereiding veel werk had gestoken. Begonnen werd met een rollenspel, waarin de vrienden van de zieke man aan het woord komen, die hem door het opengebroken dak heen naar Jezus brengen, die hem genas. Daarna kregen we vanuit vier hoeken van de zaal vier perspectieven op het wonder te zien.

Hemelse snaar geraakt?

Ds. Cees Verspuij wees er in zijn inleiding op dat gebed om genezing met of zonder handoplegging niet altijd tot het gewenste resultaat leidt. 'De aanhouder wint niet steeds.' Daarom is het uiterst onbarmhartig en onpastoraal te beweren dat de zieke de oorzaak voor het uitblijven van genezing bij zichzelf moet zoeken. Er zijn wel degelijk grenzen aan het ´bidden om beter te worden'. De Schrift laat ons niet in het ongewisse dat de mens eenmaal zal sterven. Ons leven is een begrensd leven. Daarom is het geen teken van ongeloof of zwakte, maar getuigt het eerder van realiteitszin, wanneer we ons gebed op zeker moment richten op het ontvangen van kracht om te ziekte te kunnen verdragen. Daarmee wordt de ziekte uiteraard nog niet tot iets goeds of wordt ze omgebogen tot een zegen. Ziekte maakt deel uit van het lijden van deze tijd. Daarvoor lijkt in sommige bewegingen geen of onvoldoende aandacht. Het draait vrijwel altijd om het gloria en zelden om het kyrie. Maar ds. Verspuij had het toch verscheidene malen meegemaakt dat op het gebed van hem en zijn vrouw mensen zijn genezen. 'Hadden we de juiste snaar bij onze Hemelse Vader weten te raken?'

Volgens ds. Rob van Essen kunnen we, als we spreken over ‘bidden om beter te worden’ niet om het wonder heen. Voor veel gelovigen, die geen moeite met wondergeloof hebben bestaat onze werkelijkheid uit twee compartimenten: de natuurlijk wereld en daarboven de bovennatuurlijke werkelijkheid van God, die de wereld met alle wetmatigheden heeft geschapen, maar ook kan ingrijpen. Voor velen is een wonder of goddelijke genezing pas een wonder als het echt ‘bovennatuurlijk’is. Ds. Van Essen: Het bijbelse wonder is onderdeel van de bevrijdingsgeschiedenis, waarin God en mensen samen op wonderlijke wijze zijn betrokken. We leven niet in een gesloten werkelijkheid. Gods werkelijkheid breekt bevrijdend en vernieuwend door! Daar moet je oog en geloof voor hebben. Bij het wonder gaat het niet alleen om wat je ziet, maar om wat je ér in ziet. In het evangelie van Johannes wordt daarom over 'tekenen' gesproken. Zij verwijzen voor de gelovige naar Gods heilrijke daden. Zonder alles tot wonder te verklaren betekent het dat de gelovige de ogen worden geopend voor Gods aanwezigheid onder ons. De predikant citeerde John Taylor: ‘Het is een vergissing te denken dat er meer van God is in de genezing door handoplegging dan in de genezing door een operatie'.

Vijf deugden

Tijdens de discussie en ook in de 's middags gehouden workshops werden tal van voorbeelden van wonderbaarlijke genezingen genoemd. Wel waren sommige aanwezigen wat sceptisch over het voorbeeld van een man, wiens ene been aanmerkelijk korter was dan het andere en die op een gegeven moment het wonder van beenverlenging verkreeg. Dat ook in het alternatieve circuit dingen gebeuren die wonderlijk zijn werd in één van de workshops beklemtoond. Volgens de Franse theoloog Jean Gerson moeten mensen die gaven op dit gebied hebben over vijf deugden te beschikken: nederigheid, discretie, geduld, waarachtigheid en liefde.

De studiedag, bezocht door ruim dertig gemeenteleden - voornamelijk dames, afkomstig uit wijken op het zand en niet uit wijken op het veen - , werd besloten met een vesper.

Jaap Barendrecht

Brochure 'Leven in verwondering'. Voor de derde keer werd aan deze brochure van de PKN aandacht besteed. Het laatste deel betrof de uitgangspunten van beleid die door de synode van de PKN gekozen zijn. Om de drie meest aansprekende punten te noemen, was geen makkelijke taak, omdat er vaak gedeeltelijke overlappingen bestonden. Ons gevoel was dat de genoemde beleidsvoornemens wel erg op jonge, vitale mensen is afgestemd. Dit gevoel wordt nog ondersteund door de lay-out van de brochure, die vol staat met foto’s van jongeren van rond twintig jaar. Wij vroegen ons ook af of de volgorde van de genoemde aandachtsvelden betekenis had: het Woord staat op de eerste plaats, maar de plaats van de kerk in de samenleving helemaal op het eind. Als kerkenraad kwamen we tot een volgorde van belangrijkheid: gemeenteopbouw, geloofsverdieping, persoonlijk contact en diaconale aspecten.

Pastorale groepspraktijk. Voor de pastorale groepspraktijk is door de Protestantse Gemeente van Den Haag een subsidie ter beschikking gesteld voor het uitwerken voor een website op internet. Daarnaast zijn door de Algemene Kerkenraad vragen gesteld over beschikbare tijd en verantwoordelijkheden. Over de benodigde tijd is nog niet veel te zeggen, gedacht wordt aan een dagdeel per week. De Bethelkerk is akkoord gegaan met een pastorale verantwoordelijkheid via de eigen kerkenraad, en een algemene verantwoordelijkheid/evaluatie via een in te stellen begeleidingscommissie.

Predikantsformatie Den Haag. De predikantsformatie in Den Haag wordt op basis van twee getalscriteria over de wijkgemeenten verdeeld. Jaarlijks wordt bekeken hoe deze berekende formatie zich tot de werkelijkheid verhoudt. Momenteel liggen deze voor de Bethelkerk ongeveer gelijk. Andere kerken zijn wat over- of onderbedeeld. Wij staan op het standpunt dat in alle wijken een kerk moet zijn, en dat er minimumformatie nodig is om werkzaam te zijn. Het ontstaan van clusters wordt als een positieve ontwikkeling gezien, waarbij onderlinge ondersteuning en specialisatie mogelijk wordt.

Organist. Met spijt hebben we afscheid genomen van onze organist Aat van Peet, die 28 jaar het orgel van de Bethelkerk heeft bespeeld. De dienst van 2 april 2006 werd als zeer geslaagd ervaren. Wij wensen Aat en zijn vrouw een goede tijd toe. Nu zullen er stappen ondernomen moeten worden voor het aantrekken van nieuwe organisten.

Ellen Maartense

Infomarkt. Een laatste herinnering: kom naar en maak anderen attent op de infomarkt op zaterdag 20 mei (10.00-14.00 uur)! Het aantal organisaties dat meedoet is zo groot, dat alle ruimten bezet zijn. We hopen op mooi weer, zodat er ook weer stands in de Amadeushof kunnen staan. Parallel aan de infomarkt is er ieder uur (10.30, 11.30, 12.30 uur) in de kerk een inloopconcert of mogelijkheid tot zingen van bekende liederen.

Amadeushof. In het winterseizoen heeft de koffiesalon in het Gemeentecentrum gedraaid tot en met 7 april. Nu is het een rustperiode van vier weken. In deze tijd kunt u zich opgeven bij mw. Betty Mol, als u één of meer keren als gastvrouw wilt optreden in de theeschenkerij. Het aantal keren kunt u zelf aangeven. We starten vrijdagmiddag 12 mei (13.30-16.00 uur). We hopen op mooi voorjaarsweer en een prachtige Amadeushof. We gaan door tot en met vrijdag 8 september. De tuincommissie kan ook nog mensen gebruiken voor het onderhoud van de tuin. Hiervoor kunt u zich in verbinding stellen met dhr. Henk Plantagie. We hopen dat we een goede tijd deze zomer zullen hebben met de Amadeushof en de theeschenkerij.

Handtekeningenactie. De Raad van Kerken in Nederland heeft tijdens een gebedsdienst in januari de aftrap gedaan voor een handtekeningenactie tegen de detentie/het opsluiten van minderjarige vreemdelingen, kinderen dus. Op de vier zondagen in maart waren in de kerk lijsten neergelegd, waarop u een handtekening kon plaatsen. Eind maart hebben we vele handtekeningen kunnen opsturen. Allen hartelijk dank voor uw medeleven.

Eind maart hebben ook een aantal organisaties een manifest ondertekend, waaronder Kerkinactie, Amnesty International, stichting INLIA, Unicef Nederland en Vluchtelingenwerk Nederland.

Nyariloproject voor Soedanese vrouwen in Oeganda. Eind januari was mw. Florence Andrew in ons midden om het één en ander hierover te vertellen De eerste zondag in februari was er een collecte voor dit project. Het streefbedrag was € 1000, zodat de vrouwen een stukje land konden kopen voor een eigen onderkomen. De collecte was € 492, giften € 385, diaconie € 123. Later kwamen nog meer giften binnen en we konden nog € 1.830 overmaken. Ze zullen op een later tijdstip laten weten wat ze met dit geld gedaan hebben. Ze heeft het goede bericht inmiddels aan de vrouwen doorgebeld. Ze waren zeer blij met dit bedrag en Florence bedankt ieder voor de bijdrage.

Postzegel- en kaartenactie. De postzegel- en kaartenactie heeft in 2005 totaal € 25.188 opgebracht. Hartelijk dank aan iedereen die hieraan heeft bijgedragen. De postzegels leverden € 12.240 op en de kaarten € 12.949. Bijzonder dit jaar was de veiling van een postzegel voor € 1.400. Dit bedrag wordt besteed voor het zendingswerk van Kerkinactie. Naast kaarten en postzegels zijn nu ook oude telefoonkaarten geld waard. De telefoonkaarten kunt u bij de kaarten in de doos doen. U ziet dat uw oude postzegels en kaarten waarde hebben. We hopen dat velen de doos zullen vullen. Alvast bedankt voor uw medewerking.

Betty Mol

Centraal nieuws

Gereformeerd Protestants

Contactadres: dhr. J. de Kreij, tel. 321 00 82

Bijstand in het pastoraat: ds. K.J. Visser uit Gouda

Kerkdiensten op zondag 10.00 en 17.00 uur.

Zondag 7 mei: Lozerhofkapel ds. K.J. Visser,

Abdijkerk ds. S.J. Verheij.

Zondag 14 mei: Lozerhofkapel ds. J. Ouwendijk, Exoduskerk ds. H. Liefting.

Zondag 21 mei: Lozerhofkapel ds. A.A.W. Boon,

Abdijkerk cand. F.J.M. van Veldhuizen.

Donderdag 25 mei: Lozerhofkapel ds. L.D. Burger

Zondag 28 mei: Lozerhofkapel ds. F.M. Bakker,

Bethelkerk ds. A.J. Sonneveld.

1^e Pinksterdag 4 juni: Lozerhofkapel ds K.J. Visser, Abdijkerk ds. P.J. Krijgsman.

2^e Pinksterdag 5 juni (10.00 uur): Abdijkerk ds. J.J. Verhaar.

Vrijzinnig Protestants

Contactadres: mw. Mieke de Borst, tel. 0174-247 585

Kerkdiensten 10.30 uur in de Houtrustkerk (zie 'Kerk in Den Haag')

Agenda: Op zondag 27 augustus zal de Provinciale Ontmoetingsdag van de VVP plaatsvinden in de Houtrustkerk in Den Haag.

De vrouwengroepen ‘Bethelwijk’ en ‘Nieuwe Wijken’ hebben in april de bijeenkomsten voor dit seizoen besloten met een uitstapje, inclusief lunch, naar respectievelijk ’s-Gravenzande en ’s-Gravenhage.

‘Den Haag zingt’ in Lutherse Kerk

Op zondag 21 mei wordt ‘Den Haag zingt’ gehouden in de Lutherse Kerk aan de Lutherse Burgwal. De samenzang zal in het teken staan van Pinksteren. Medewerking wordt verleend door de cantorij van de Lutherse Gemeente ‘Maarten Luther’ onder leiding van Aart Bergwerff en door het koor van de Evangelische Broedergemeente 'Pasensie' onder leiding van Jan Hendrik. Het orgel wordt bespeeld door Aart Bergwerff. Aanvang 17.00 uur. Toegang vrij.

Viering Taizé-dienst: Zomertijd

Vrijdag 16 juni wordt in de kapel van de Rooms Katholieke begraafplaats ‘St Jozef’ aan de Kapelaan Meereboerweg een Taizé-dienst gehouden, aanvang 20.00 uur. Zij, die de avond van ‘Passage’ over Taizé hebben bijgewoond, hebben ervaren hoe deze diensten worden gehouden.

Voor degenen, die mee willen zingen in een ondersteunend koortje, worden twee repetities gehouden in de Abdijkerk op maandag 12 en/of donderdag 15 juni aanvang 20.00 uur.

De werkgroep nodigt u van harte uit.

Bezinningsmiddag voor senioren

'Pelgrimstocht op weg naar de ander.' Dit is het thema voor de jaarlijkse bezinningsmiddag voor senioren die op maandag 15 mei in de Boskantkerk op de hoek Fluwelen Burgwal/Koediefstraat wordt gehouden. De middag wordt gehouden door een samenwerkingsverband van de P.C.O.B. en de KBO en de Stichting Stad en Kerk.

De bijeenkomst begint om 14.20 uur en duurt tot uiterlijk 17.00 uur.

Luister je eigenlijk wel?

Verbeeld ik het mij of is het echt zo dat mensen langzamerhand afleren te luisteren? Het valt me op dat in discussieprogramma's op t.v. de deelnemers vaker door elkaar heen praten. Zij lijken zo dringend iets te moeten zeggen dat zij niet kunnen wachten tot een ander zijn/haar betoog af heeft gemaakt, zodat zij nauwelijks luisteren. Hun gezichten schijnen te zeggen: 'Wat je gaat zeggen, weet ik toch al lang.' Je kunt hetzelfde bij vergaderingen meemaken en in menige huiskamer is het ook al niet anders. Op een andere manier zie je het bij enquetes, die bedoeld zijn om te weten te komen wat er onder de mensen leeft. Alles is keurig gerubriceerd in vragen, maar passen de vragen eigenlijk wel bij degene die klaar zit om te antwoorden? Nogal eens niet. Dan antwoord ik maar, dat ik op die en die vragen niet een simpel ja of nee kan laten horen, maar dat telt niet. Dat is toch geen vragen naar wat er onder de mensen leeft? Volgens een informatiedeskundige, die een verhaal over zijn vak hield, komt alles neer op informatie.Toen ik hem vroeg waar dan de communicatie tussen de mensen bleef, vond hij dat ook die onder informatie viel. Een goed informatiesysteem maakte trouwens alle vragen overbodig, daar zou ik een ander niet voor nodig hebben. Vandaar de kaartjesautomaat. Moeten we met zijn allen die kant op? Maar ik wil mijn kaartje kopen bij een man of vrouw, al dan niet met een betrouwbare of verveelde of korzelige blik, of misschien wel een vrolijke stem en dus een mens.

Wat moet dit eigenlijk in een kerkblad? Als er een plek is, waar je mag verwachten dat mensen naar elkaar willen luisteren, dat er aandacht is voor het gesprek, het over en weer tussen de één en de ander, dan zou dat toch wel in de ruimte van de kerk zijn. Maar is dat ook zo? Soms wel, niet altijd, misschien nauwelijks. Terwijl de woorden luisteren en spreken-met-elkaar toch kernwoorden van de Bijbel zijn: het Woord, dat om Antwoord vraagt. Het gaat niet om een autoritaire stem, die je het zwijgen oplegt, maar het vraagt om een antwoord (bijvoorbeeld, 'Zie, hier ben ik' in het Oude Testament) of 'vraag het liever een ander.' Het is de opmaat van een gesprek tussen God en de mensen en daarin speelt luisteren een grote rol. Deze dingen vormen de binnenkant van het bijbels geloven en wij zouden daarom op zijn minst naar buiten kunnen overdragen dat luisteren belangrijk is en meer dan dat: voorwaarde voor elk gesprek.

De Britse opperrabbijn Jonathan Sacks merkt op dat het gesprek de enige weg is om de grote verscheidenheid (en multiculturaliteit) van de mensen ten volle te erkennen en tegelijk daarbij vast te houden aan een echte samenleving. Hij zegt dan: 'In een gesprek verliest niemand, maar worden beide kanten veranderd, doordat zij ontdekken hoe de werkelijkheid er uit ziet vanuit een ander gezichtspunt.' Ja, daaraan markeert wel het één en ander: groepen praten makkelijk over, maar niet met elkaar. Men betrekt stellingen tegenover elkaar en wisselt veel te weinig uit: zo is het tussen nieuwkomers en tussen vanouds ingezetenen, tussen groeperingen in de kerken en zo gaat het ook wel in gezinnen. Het is niet toevallig dat het juist een rabbijn moet zijn, die temidden van alle monologen zegt: alleen het gesprek is de weg en daarom moet je luisteren. Want elke dag begint met het Sjema Jisrael (=Hoor, Israël)! (Deuteronomium 6:4).

W.P. ten Kate

maandag 1 mei (19.30 uur): kerkenraadsvergadering

donderdag 4 mei: verspreiding Betheltaal

dinsdag 9 mei (14.00 uur): ministerie predikanten

donderdag 11 mei (8.30 uur): seniorenreisje

vrijdag 12 mei (13.00 uur): opening theeschenkerij Amadeushof

vrijdag 12 mei (16.30 uur): vrijwilligersavond

zondag 14 mei (10.00 uur): creatieve zondag

maandag 15 mei (10.00 uur): moderamenvergadering

dinsdag 16 mei (20.00 uur) algemene kerkenraad

zaterdag 20 mei (10.00 uur): infomarkt

maandag 29 mei (20.00 uur): pastoraal team Bohemen

donderdag 8 juni: inleveren kopij voor Betheltaal

maandag 12 juni (13.30 uur): redactievergadering Betheltaal

maandag 12 juni (19.30 uur): kerkenraadsvergadering

maandag 19 juni (10.00 uur): moderamenvergadering

dinsdag 20 juni (20.00 uur): algemene kerkenraad

donderdag 29 juni: verspreiding Betheltaal

Reisje senioren Bethelkerk

Op donderdag 11 mei maken wij weer een voorjaarstocht. Wij vertrekken om 8.30 uur vanaf de Bethelkerk en rijden naar het Nationaal Visserij- en Suikermuseum te Klundert, drinken er koffie en krijgen een uitgebreide excursie. Wij vervolgen de reis naar Zevenbergen voor de warme maaltijd bij de ‘Drie Musketiers’ van 12.45 tot 14.00 uur. Om 14.30 uur krijgen wij een rondleiding in de Basiliek te Oudenbosch, een kopie van de St. Pieter in Rome. Tot slot drinken wij koffie/thee in ‘Tivoli’ en vangt de terugreis aan. Wij hopen om ongeveer 19.00 weer bij de Bethelkerk terug te zijn.

De kosten voor dit alles bedragen € 42. U kunt dit bedrag overmaken op giro 291 14 38 t.n.v. mw. G. de Jong-Hogendoorn, Dovenetelweg 41, 2555 TC, Den Haag. Opgave: tel. 368 78 39 en 397 22 66 (mw. Corrie Dekker).

Jeugd en jongeren.

De laatste weken was er af en toe een jongere voor de kindernevendienst. Sinds een paar weken is er ook af en toe een kleintje voor de crèche. Het blijkt dus dat men weet dat er altijd iemand is voor de jongeren. Ook in de maanden mei en juni is iedere week een medewerkster aanwezig.

Zondag 14 mei is de tweede creatieve dienst van dit seizoen. Wilt u nog meedenken, stel u dan snel in verbinding met mw. Betty Mol.

Colofon

Verschijning

Betheltaal verschijnt tien maal per jaar, gewoonlijk aan het begin van de maand.

Abonnement

Een abonnement op Betheltaal, samen met 'Kerk in Den Haag', kost € 13, te voldoen op giro 762 31 85 t.n.v. Wijkblad Betheltaal, Den Haag.

Redactieadres

mw. J. van den Brink-Nottrot, Paganinistraat 90,

2551 MD, tel. 323 16 22, e-mail: jnottrot@wanadoo.nl

Redactie

ds. N.A. Riemersma (eindredacteur), ds. Rob van Essen, mw. J. van den Brink-Nottrot

Medewerkers

dhr. I. Ligthart Schenk (interview), ds. L. Schuurman, ds. W.P. ten Kate en mw. ds. M.A. Sijbrandij-Verbist (column)

Verspreiding

mw. N. de Kiefte-van Dam, Teunisbloemplein 76,

2555 AB, tel. 323 1602

Abonnementenadministratie

mw. P.A. de Mooij-van Delft, Laan van Meerdervoort 1214, 2555 CC, tel. 323 17 79

Inleveren kopij

Het mei-juninummer van Betheltaal verschijnt op donderdag 29 juni. De kopij voor het juli-augustusnummer kan uiterlijk donderdag 8 juni worden ingeleverd bij mw. Coby van den Brink-Nottrot, Paganinistraat 90, 2551 MD Den Haag, e-mail jnottrot@wanadoo.nl.

Enkele gegevens

Kerk

Bethelkerk, Händellaan 50.

Gemeentecentrum: Traviatastraat 25.

Aanvang kerkdiensten: 10.00 uur.

Koster

dhr. F. Ekkelboom, Mozartlaan 85, 2555 JD Den Haag,

tel. 368 57 57 (ook voor inlichtingen betreffende zaalverhuur), e-mail: bethelkerk.loosduinen@planet.nl

Werkdagen: maandagavond, dinsdag, donderdagmiddag, vrijdagmorgen, zaterdagmorgen en zondagmorgen.

Scriba

mw. E.A.L. Maartense, Duinlaan 137, 2554 ES,

tel. 325 62 77, e-mail: ellen.maartense@12move.nl

Predikanten

- ds. N.A. Riemersma, Thorbeckelaan 250, 2564 BW,

tel. 325 15 99, e-mail: n.riemersma@planet.nl

Te bellen: 9.00-9.30 en 19.00-19.30 uur.

Vrije dagen: woensdag en donderdag

Wijk: Componistenbuurt, Bohemen, Nieuw Waldeck en Tuinenbuurt.

- ds. R. van Essen, Goudenregenstraat 100, 2565 GA,

tel. 345 10 51, e-mail: robvan.essen@hccnet.nl

Te bellen: 9.00-9.30 en 19.00-.19.30 uur

Vrije dagen: donderdag, vrijdag, zaterdag

Wijk: Groot Waldeck en Kijkduin.

Autodienst

Te bellen op vrijdag (18.00-19.00 uur): mw. G.A.A. de Man, tel. 325 74 20.

B.g.g. mw. A. Wink-van der Heide, tel. 325 84 99.

Rondom de kerkdiensten

Zondag 7 mei

Zondag 14 mei

Zondag 21 mei

Hemelvaart 25 mei

Zondag 28 mei

Pinksteren 4 juni

Zondag 11 juni

Zondag 18 juni

Zondag 25 juni

Een stille, maar o zo waardevolle kracht

Afscheid van Van Peet als organist

Bidden om beter te worden?

Uit de kerkenraad

Uit de wereld - van diaconie en zending

Centraal nieuws

Agenda