CMS: wat het is en hoe je het kunt gebruiken

Drie manieren om een website te bouwen
Er zijn verschillende manieren om een website te bouwen: Zelf HTML schrijven, een tekstverwerker-document omzetten in HTML, of een CMS gebruiken.

Deze website gaat voornamelijk over het 'zelf HTML schrijven', al of niet met behulp van een HTML-editor. Dat is lastig om te leren. Je hebt echter wèl de vrijheid om op elke plaats in je code in te grijpen, zodat je altijd kunt bereiken dat het werkt op de manier die jij wilt.
Andere benaderingen beperken je meer of minder in je mogelijkheden. Daarvoor krijg je wel wat anders terug, zoals hieronder wordt beschreven.

De tweede methode, een document opzetten in een tekstverwerker en dat omzetten in HTML of XHTML, is juist gemakkelijk te leren. Een vroeger voor deze aanpak veel gebruikt programma is MS-Word, uit de Office-suite van Microsoft. Helaas gaf dit veel overhead (lees: overbodige code) waardoor het laden van de site vertraagd wordt. Ik raad dat dan ook niet aan, hoewel de kwaliteit van de XHTML-code met de komst van Office 2007 aanzienlijk is verbeterd.
Het voordeel van deze aanpak is dat het betrekkelijk eenvoudig is om je document op te maken en de opmaak over te nemen naar een ander document van je site. Dat gemak heb je ook bij sommige WYSIWYG (What You See Is What You Get) editors zoals Dreamweaver van Adobe.

Opmaak en inhoud scheiden
In bovenstaande methodes is het bijna onvermijdelijk dat de content (inhoud) en de styling (opmaak) van je pagina door elkaar heen lopen. Tekst en tags staan dus door elkaar. Voor een browser is dat niet handig. Het renderen (geschikt maken om op het scherm te zetten) is veel werk. Het duurt langer als tekst en tags door elkaar staan.

De moderne benadering voor het opzetten van een webdocument is dan ook om inhoud en opmaak zoveel mogelijk (lees: helemaal) van elkaar te scheiden. Je maakt een document-sjabloon met behulp van CSS. De tekst wordt verdeeld in paragrafen en koppen. Alle onderdelen van de content (dus ok figuren, hyperlinks, enz.) bevatten geen opmaak-attributen, maar alleen referenties aan classes en id's in de CSS. Daarmee ligt de opmaak vast.

Strikte scheiding van content en opmaak is lastig als je zelf je HTML en CSS schrijft. Het vraagt veel zelfdiscipline om dat voor elkaar te krijgen. Als je de enige bent die aan de website werkt is het nog wel te doen. Als je met meerdere mensen tegelijkertijd aan een site werkt wordt de scheiding al gauw losgelaten.

CMS
Strikte scheiding van content en opmaak is bij de huidige stand van de techniek alleen mogelijk als je een Content Management System (of CMS) gebruikt. Dat is een programma waarmee je de content van een website kunt beheren. De opmaak ligt helemaal vast in een sjabloon (of: template). Zodra de template eenmaal goed is ingesteld heb je er geen omkijken meer naar. Het CMS regelt de plaatsing van de content in de template.
Je bent echter wel aan de opmaak in de template gebonden. De kunt er niet zomaar van afwijken.

Hoe werkt het?
Een CMS heeft een voorzijde (frontend) en een achterzijde (backend).
Bezoekers zien alleen de voorzijde. Dat zijn alle artikelen, berichten, enz. die je hebt vrijgegeven voor publicatie.
Toegang tot de achterzijde is voorbehouden aan de beheerder(s) van de site. Die kunnen daar de content beheren. De bezoekers (aan de voorzijde) krijgen de wijzigingen pas te zien als die door de beheerders is vrijgegeven.

Wat heb ik nodig om een CMS te gebruiken?
De meeste Content Management Systemen zijn geschreven in de scripttaal PHP. De gegevens van je site worden bewaard in een database. Vaak wordt daar MySQL voor gebruikt. Het gebruik van zowel PHP als van MySQL is gratis.

De handigste aanpak met een CMS is om de website on-line te onderhouden. Bij veel hostingbedrijven is het gebruik van PHP en MySQL mogelijk. Sommige hostingbedrijven bieden kant-en-klare pakketten aan waar een CMS al in voorgeënstalleerd. Na het instellen van een template kun je direct on-line aan de slag. Zeker als je op dit terrein een beginner bent is dat een prima optie.

Om lokaal, op je eigen PC dus, met een CMS te werken heb je een webserver nodig die met PHP overweg kan. Daarnaast is een database systeem nodig, zoals MySQL. Vaak is er behalve de webserver en de database aparte software nodig die PHP-scripts kan lezen en er wat mee kan doen.
Dat lijkt allemaal ingewikkeld, maar het valt erg mee. Er zijn pakketten beschikbaar op internet waar ze alle drie in zitten. Persoonlijk ben ik zeer gecharmeerd van het gratis pakket XAMPP. Dat is een open- source project van ApacheFriends en bevat onder andere de Apache-webserver, MySQL, PHP en Perl. De installatie is eenvoudig.
Er zijn twee versies van: "Basic" en "Lite". Om thuis achter je eigen PC mee te knutselen is de Lite-versie voldoende. De CMS-en Joomla! en WordPress werken hier vlekkeloos mee. Om een met een CMS gemaakte website te publiceren op het web heb je een webhost nodig die (uiteraard) PHP en mySQL ondersteunt.

Opmerking: Zelf een webserver draaien houdt een beveiligingsrisico in. Als je dat alleen doet om PHP uit te proberen, doe je er goed aan om de webserver zó in te stellen dat alleen localhost (IP-adres 127.0.0.1, je eigen PC) de server kan benaderen. Je firewall hoort zo te zijn ingesteld dat binnenkomende HTTP-aanvragen worden tegengehouden.

Welk CMS?
Als je met een CMS aan de slag wilt moet je zorgvuldig afwegen welke je gaat gebruiken. Er bestaan veel CMS-en. Sommige zijn het meest geschikt voor een blog-site, andere zijn geschikter voor een portal. Dan is er nog de gebruikers­vriendelijkheid en de beschikbaarheid van (liefst gratis) templates.
De in Nederland meest gebruikte CMS-zijn:

Deze drie CMS-en zijn open-source projecten, elk omgeven door een actieve community. Dat betekent dat er actief aan wordt ontwikkeld. Regelmatig komen er uitbreidingen beschikbaar. Er zijn veel gebruikersforums waar je met je vragen en problemen terecht kunt.
Ze zijn alledrie gratis te gebruiken.

Een ander uiterlijk
Als je een website die met een CMS is gemaakt wilt restylen, hoef je alleen de template maar aan te passen. Dat klinkt mooi, maar de werkelijkheid is nogal weerbarstig. Het maken of aanpassen van templates is voor een 'eenvoudige hobbyïst' niet zomaar te leren. Het vraagt veel kennis van het betreffende CMS, maar ook van HTML en/of XHTML, CSS, PHP, enzovoort. Eigenlijk is het specialistenwerk.
Over het maken of aanpassen van templates zijn tientallen goede en minder goede boeken geschreven. Ook op internet is veel informatie over dit onderwerp te vinden.

 
terug

html-281; Laatste wijziging: 24 januari 2024