AJAX: wat het is en hoe je het kunt gebruiken

De laatste paar jaar is Ajax een veel gehoorde term als het gaat om webdesign. Dit verhaal geeft een indruk van wat Ajax is en wat je er mee kunt doen.

Om te beginnen: Ajax is de afkorting voor Asynchronous JavaScript and XML.
Ajax is dus geen programmeertaal, het is een technologie waarin bestaande technieken worden samengebracht voor het maken van dynamische webpagina's.

De meeste opvallende eigenschap van Ajax is het (zoveel mogelijk) aan de client-side werkt, op de PC van de gebruiker dus. Eventuele dynamische aanpassingen worden real-time aan de gebruiker getoond. Alleen de benodigde aanpassingen worden van de server gehaald, zodat maar een deel van de webpagina hoeft te worden ververst.
Dit geeft aan dat het hier om interactieve webpagina's gaat. Dat zijn pagina's die direct reageren op wat de bezoeker van de site doet.

De eerste wijd gebruikte toepassing van Ajax vind je bij Google. Zodra je begint met het intikken van een zoekterm, stelt de webpagina allerlei mogelijkheden voor. Als jouw zoekterm er tussen zit is een enkele klik op die term al genoeg om Google aan het werk te zetten.

Zoals gezegd wordt zoveel mogelijk aan de kant van de gebruiker geregeld. Daarmee wordt bereikt dat er voor de interactiviteit betrekkelijk weinig dataverkeer nodig is. Er hoeft immers maar een deel van de webpagina te worden ververst!

Een interactieve pagina heeft snelle toegang tot een of meerdere databases nodig. Het werken met databases is het stuk van Ajax dat aan de server-side werkt, dus bij je internetprovider. Of beter gezegd: Het hele internet.

De componenten die binnen Ajax het meest worden gebruikt zijn:

• XHTML en CSS voor de presentatie volgens de standaarden van het W3C.
• Het Document Object Model (van zowel HTML als van JavaScript) voor het dynamisch tonen van informatie en voor de interactie.
• XML en XSLT voor de opslag, aanpassing en transport van gegevens.
• Het XMLHttpRequest object voor asynchrone communicatie met de database-servers op internet. Tegenwoordig hebben alle moderne browser dit object beschikbaar binnen JavaScript.
• JavaScript om alles aan elkaar te knopen.
  Heel vaak wordt hiervoor het JavaScript-platform jQuery gebruikt. Zie ook het item: jQuery: wat het is en hoe je het kunt gebruiken.

Merk op dat er hier sprake is van de webtalen XML en XHTML, in plaats van "gewoon" HTML. Binnen het Document Object Model van HTML is de function XMLHttpRequest (of een equivalent daarvan) namelijk niet gedefinieerd. Asynchrone communicatie, alsook het benaderen van databases, is met de HTML-DOM (sec) niet mogelijk.
Naast XML en XHTML wordt de taal XSLT gebruikt om de gegevens uit de database om te zetten in bruikbare XML of XHTML.