Gezondheid

Na het "lassen" handen wassen!
Soldeertin is niet gezond. Daarom moet je zorgen voor goede ventilatie en na het solderen moet je je handen wassen.

Algemeen

Ik ga ervan uit dat je soldeer met lood gebruikt. Ook al wordt het gebruik hiervan afgeraden vanwege het milieu en gezondheid is dit verreweg het beste product voor elektronica soldeerwerk. Het is voor fabrikanten in Europa verboden om nog tinsoldeer te gebruikten, maar niet voor hobbyisten. Wil je toch loodvrij soldeertin gebruiken houd dan rekening met het volgende: de soldeerbout moet heter zijn; het solderen is (veel) lastiger en de soldering kan makkelijker in de loop van de tijd slechter worden. Ook bij gebruik van loodvrij soldeer moet je goed ventileren en na afloop handen wassen!

De soldeerbout

Gebruik een eenvoudige soldeerbout. Ik geef de voorkeur aan een bout met een smalle stift, maar dat is heel persoonlijk. Sommige mensen kunnen ook nauwkeurig solderen met een soldeerbout met een vrij dikke stift. Een soldeerpistool is doorgaans niet geschikt. Voor eenvoudige soldeerwerk is een temperatuurregeling niet noodzakelijk. Toch kan een eenvoudig soldeerstation, met regelbare temperatuur handig zijn, omdat die vaak voorzien zijn van een stabiele soldeerbouthouder en een speciaal sponsje (keukensponzen zijn minder geschikt). Het Velleman VTSS4N soldeerstation van ongeveeer 25 euro voldoet uitstekend.

Soldeervloeistof en soldeertin

Gebruik NOOIT soldeervloeistof. Er zijn mensen die dit juist aanbevelen, maar die weten waarschijnlijk de nadelen niet. Die nadelen zijn onder andere dat de printplaat later kan gaan corroderen. Alleen hele milde, niet zure soldeervloeistof (hars) mag eventueel gebruikt worden. Bij gebruik van gewone harskern soldeer is dat niet nodig. Ik heb goede ervaring met de soldertin dat je op eBay per rol kunt kopen ("resin coated solder wire"). Welke dikte je gebruikt is vooral een kwestie van smaak. Voor elektronica kun je van 0,3 mm tot 1 mm gebruiken. Persoonlijk vind ik 0,6 mm ideaal.

Als de soldeer het niet doet

Uiteraard kun je niet alle metalen solderen met gewone soldeertin. Zo is het lastig om aluminium te solderen. Als je koper hebt of verzilderde draad, dan moet het altijd gemakkelijk lukken. Echter als de onderdelen lang gelegen hebben dan kan er een klein laagje oxide of vuil op zijn gekomen waardoor een goede las niet meer mogelijk is. Vooral zuiver koper is daar gevoelig voor. Daarom is het een goed principe om elk breadboard waar je componenten op gaat solderen vooraf schoon te schuren met Scotch-Brite. Als de soldeer nog steeds niet wil vloeien ga dan na of het te solderen object niet wordt gekoeld doordat het bijvoorbeeld wordt vastgehouden in een metalen tang. Als het onderdeel nat is vergeet het solderen dan maar! Eerst drogen.

Vloeien

Voordat je gaat solderen haal je de punt van de soldeerbout even over het natte sponsje zodat de punt schoon is. Vervolgens smelt je er een beetje soldeer tin op. Houd nu de soldeerbout zo dicht mogelijk tegen de plek aan waar de verbinding moet komen, laten we zeggen een pootje van een weerstand in een gaatje van een printplaat. Duw een stukje soldeertin op de printplaat, en tegen het pootje. Als het goed is gaat de soldeertin vloeien. Haal de soldeerbout weg en beweeg de onderdelen niet totdat de soldeer tin koud is (dat is al zo na enkele sekonden). Een goede soldeerverbinding toont geen bobbel van soldeer, maar een soort ingedeukte piramide. Probeer altijd zo snel mogelijk te solderen om schade aan elektronische componenten te voorkomen. Vaak is een sekonde genoeg. Knip tenslotte alle overtollige stukjes draad af met een scherpe kniptang.

Desolderen

Als je iets ergens uit moet solderen, bijvoorbeeld een kapotte led, ga dan eerst na of je wel wilt desolderen. Dat is namelijk nogal tricky en het risico bestaat dat je de printplaat beschadigt. Daarnaast komen gemakkelijk schadelijke gassen vrij. Een led kun je misschien beter afknippen en een nieuwe op de stompjes solderen.
Mijn desoldeerpomp
Boven: klaar voor gebruik
Onder: niet gespannen
Er zijn verschillende middelen op de markt om te desolderen, maar ik heb alleen ervaring met desoldeerpompen en met desoldeerlint. Het laatste werkt voor mij niet (dat is persoonlijk) en ik brand er regelmatig mijn vingers aan. Een desoldeerpomp werkt vrij goed. De simpelste (en goedkoopste) voldoen uitstekend. Druk de desoldeerpomp in en zet hem op de soldeer die je weg wilt hebben. Verwarm de soldeer met de bout. Zet de pomp als dat nodig is gerust tegen de bout aan. Zodra de soldeer vloeit druk je op de ontspanknop van de pomp. Hierdoor ontstaat een vacuum dat de soldeer weg trekt. Waarschijnlijk moet je de behandeling een paar keer herhalen. Eens in de zoveel tijd moet je de pomp leegmaken door deze een paar keer half in te drukken.