Wat is de ziekte van Crohn?
De ziekte van Crohn is een chronische ontsteking van de dunne en/of dikke darm, die vaak tussen het 15e en 30e levensjaar voor het eerst de kop opsteekt.
De ontsteking van de darm bij de ziekte van Crohn heeft een uiterst grillig verloop.
Het kan varieren van een snelle uitbreiding naar andere darmgedeeltes (acute fase) tot een relatief rustig beeld dat door de jaren heen weing klachten geeft en nauwelijks behandeling nodig heeft (chronische fase).
Samen met de ziekte Colitis Ulcerosa valt Crohn onder de verzamelnaam IBD.
Hoe vaak komt IBD voor ?
Ongeveer 35.000 mensen in Nederland hebben IBD.
Er is gedurende de afgelopen 25 jaar een duidelijke stijging van het aantal mensen met de ziekte van Crohn te zien en in mindere mate ook van mensen met colitis ulcerosa.
Per jaar wordt de diagnose ziekte van Crohn bij ruim 1000 nieuwe patiënten gesteld en colitis ulcerosa bij ongeveer 1500 nieuwe patiënten.
Het komt erop neer dat er in Nederland per jaar ongeveer 2500 nieuwe IBD-patiënten bijkomen.
De ziekte wordt voor een groot deel voor het eerst op jongere leeftijd geconstateerd.
De ziekte van Crohn wordt iets meer bij vrouwen en colitis ulcerosa juist iets vaker bij mannen gezien.
IBD is een chronische ziekte. Dit betekent dat de meeste mensen met IBD, kortere of langere periodes met klachten blijven doormaken.
Wat zijn de klachten?
Klachten die het meest voorkomen bij de ziekte van Crohn zijn:
-Dunne ontlasting of diarree: De ontstoken darm kan niet voldoende vocht opnemen
-Vermagering, bloeadarmoede of groeiachterstand, vermoeidheid.
-Bloedverlies
-Vernauwing (Stenose):
-Fistels
-Pijn in de gewrichten:
-Oog- en huidaandoeningen
De oorzaken
De oorzaak van de ziekte van Crohn is eigenlijk onbekend. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat zowel erfelijke factoren als omgevingsfactoren zoals stress en roken een rol spelen bij het ontstaan van deze ziekten. Het menselijk lichaam beschikt over verdedigingsmechanismen tegen indringers zoals bacteriën en virussen. Bij IBD valt dit verdedigingsmechanisme als het ware het eigen lichaam aan, met een ontstekingsreactie in de dikke en/of dunne darm ais gevolg.
- Erfelijkheid
Hoewel erfelijke factoren zeker een rol spelen,
heeft iemand met IBD maar een kleine kans op het krijgen van een kind dat later ook IBD krijgt.
Bij ongeveer 5 tot 10% van de familieleden van patiënten met de ziekte van Crohn, komt IBD voor.
Dit percentage is hoger dan bij mensen die geen IBD hebben.
- Stress
Spanning en nervositeit veroorzaken bij de meeste mensen klachten van het maagdarmkanaal.
Zo ook bij mensen met IBD. Veel patiënten hebben het idee dat stress een belangrijke factor is bij het ontstaan van IBD.
Wetenschappelijk onderzoek heeft de invloed van stress inderdaad aangetoond. De vraag is of er sprake is van oorzaak of van gevolg.
Het ziektebeloop is in het algemeen gunstiger bij degenen die niet gebukt gaan onder spanningen of stress.
De ziekte kan echter ook stress veroorzaken.
- Roken
Het is duidelijk dat roken schadelijk is voor de gezondheid.
Het roken van sigaretten is een risicofactor voor het ontstaan van de ziekte van Crohn en het vertraagt de genezing.
Stoppen met roken vermindert het aantal oplevingen van de ziekte van Crohn met 40%!
Het blijkt dat mensen met de ziekte van Crohn die roken, vaker geopereerd worden aan hun darmen en zich minder goed voelen.
Een mogelijke verklaring hiervoor is dat roken de vorming van stolsels in de bloedvaten (trombose) van de darm bevordert, waardoor een ontsteking kan ontstaan.
De Diagnoses
Het stellen van de diagnose duurt vaak enige maanden. Soms is het in het begin nog niet goed duidelijk of er inderdaad sprake is van een chronische darm ontsteking. Aan de andere kant komt het voor dat de diagnose wordt gesteld tijdens een (spoed) operatie bijvoorbeeld omdat een blindedarmontsteking wordt vermoed.
- Medicijnen
Vaak zal na het stellen van de diagnose een behandeling met medicijnen worden gestart.
Deze medicijnen dienen enerzijds om de ontsteking af te remmen. Anderzijds onderdrukken ze het ontstaan van nieuwe ontstekingen.
Daarnaast worden vaak medicijnen voorgeschreven om bloedarmoede en diarree tegen te gaan.
Een IBD-patient moet dus in het algemeen langdurig worden behandeld met geneesmiddelen en ook langdurig door een specialist worden begeleid.
De behandeling van IBD wordt symptomatisch genoemd, gericht op remming van de ontsteking.
Dit betekent dat de behandeling de klachten en verschijnselen onderdrukt, maar de ziekte zelf niet geneest.
Ongeveer 80% van de IBD-patënten gebruikt langdurig medicijnen. Naast gunstige effecten, kunnen in sommige gevallen ook bijwerkingen optreden.
Dit is een van de redenen waarom bij langdurig gebruik van geneesmiddelen, regelmatig het bloed wordt gecontroleerd.
De keuze van medicijnen is afhankelijk van de ernst van de ontsteking en van de plaats. Zo zijn er medicijnen die voornamelijk werken in de dunne darm. Andere werken juist in het laatste gedeelte van de dikke darm.
Medicijnen kunnen op verschillende manieren worden toegediend: via de mond, via een bloedvat of via de anus met een zetpil of een klysma.
Daarnaast zijn er medicijnen die op een bepaalde plaats in het lichaam werken en andere die in het hele lichaam werken.
De toedieningswijze van een medicijn is afhankelijk van de plaats waar de ontsteking zich bevindt.
- Operatie
In sommige gevallen is het nodig een darmoperatie uit te voeren.
Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een ernstige vernauwing van de darm of bij het niet reageren op medicijnen.
De aanpak bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa is hierbij duidelijk verschillend.
Bij de ziekte van Crohn opereert men zo spaarzaam mogelijk. Als er geopereerd wordt, neemt men vaak het laatste gedeelte van de dunne darm en het begin van de dikke darm weg.
Men kan ook een vernauwing (stenose) verwijderen, een fisteloperatie uitvoeren of een abces insnijden.
Bij een aantal mensen met de ziekte van Crohn of met colitis ulcerosa is het soms noodzakelijk een tijdelijke of blijvende kunstmatige darmuitgang aan te leggen: een stoma.
