Henrick Sels

Herkomst van de naam Sels

Met als uitgangpunt het voorkomen van de familienaam Sels binnen een geslacht, kwamen in de onderzochte aktes, doop- en trouwinschrijvingen de navolgende variaties op de familienaam Sels voor: Ceels, Cels, Seels, Sel, Selfs, Selis, Zeels, Zell, Zelle, Zels en Zelst.

Behalve in de plaatsen Balen, Dessel en Mol, kwam vóór 1700 de familienaam Sels (plus de variaties hierop) op uitgebreide schaal voor in de plaatsen Arendonk, Duffel, Eksel, Herentals, Olmen, Tielen en Turnhout. Dit wijst er op dat de familienaam Sels vrij algemeen voorkwam en de dragers van deze familienaam niet noodzakelijkerwijs aan elkaar gerelateerd waren.

In Arendonk gaan de vermeldingen zelfs terug tot de 14de eeuw.

In Turnhout vinden we:
In 1442: Jan Ceels op zijn huys aent´ kerckhof - - - VXID

Wat de oorsprong van de familienaam Sels is blijft onduidelijk. Hiervoor bestaan verschillende verklaringen, zoals:

Het namenboek door A.N.W. van der Plank

Saal, Saaleman, Saals, Saelens, Saelman, Saelmans, Sala, Sales,.Salman, Seels, Seelen, Sell, Selle, Sellemans, Selles, Sellies, Sels, Selse is een patroniem van Saal uitgang: man(n), -s -n(s), mans, is, se. Een moeilijk te verklaren naam: mogelijk een eenstammige verkorting van een germaanse. naam met ongeveer de betekenis donker van kleur (ohd.salo; ags, salo), of een vleivorm van Salomo(o)n.Een verwantschap met het Nederlandse zaal, woonplaats en huis.

Woordenboek van familienamen in Noord-Frankrijk en België.

Celis, Célis, Célisse(n), Selis, Cellis, Celus, Cielissen, Cillis, Zelis(en), Silles, Sillis, Cilessen, Zelissen, Zélis, Sel(l), Cel(s), Cel(s), Seel(s), Zels, Sel(l)s Selle(s), de Selys zijn een aantal (middeleeuwse) varianten.

De naam zou afkomstig kunnen zijn van het Latijnse Marcellus.

In 1398 komt de naam voor van Jehan Celis (Dottenijs), 1398 Roeger Sillis (Kortrijk), 1485 Henricke Seels (Molenbeek)

Mogelijk verklaring voor de herkomst van de naam Sels in Balen

De vroegst bekende pachter van de Wezelse hoeve was Peter Wouters van Balen, alias van heyen, gehuwd met Maria. Deze Peter Wouters sloot op 14 december 1479 een pachtovereenkomst met de abdij van Postel, vertegenwoordigd door Gerrit van Eijck en Henrick van Eijck. Volgens het cijnsboek van 1502 voerden nakomelingen van dit echtpaar de familienamen Wouters en Luyten. In bedoeld cijnsboek komt tevens voor Celen Wouters met tenminste 2 kinderen, Heylken en Henric, die de familienaam Celen voerden. Mogelijk is deze Henric Celen of Henric Sels dezelfde als de stamvader van "dit" geslacht Sels en als zoon van Celen Wouters verwant aan de pachter Peter Wouters van Balen.

Relatie met het huis van St. Aldegonde

In het door W. Wijnaendts van Resandt in 1923 gepubliceerde boek werd al aangegeven dat de bewering over de afstamming van het huis van St. Aldegonde niet juist is. Deze bewering luidde: "Het geslagt van Sels, Selle, off Selles, welke naemen op deselve wyse wijze worden uitgesproken is volgens oude genealogies off traditie van vaeder tot zoon afkomstig uit het aloude Huys van St. Aldegonde in Henegouwen Artois Cabresis Toulouse en Boulonois, en sedert veele eeuwen bekent, en in groot aensien aldaer geweest. Welk geslagt onder veele andere heerlijkheiden of landgoederen ook die van Noircarmes en Selle beseeten heeft en waervan de twee takken off branches de naemen en waepenen gevoert heeft enz ".

Bij de bespreking van dit boek in De Nederlandsche Leeuw, wordt de opmerking gemaakt: "met de afstamming der familie Sels uit St. Aldegonde Noircarmes, welke reeds vroeger in dit blad door ons erelid kolonel Wagner werd gewraakt, is voorgoed afgerekend. De heer Wagner heeft aangetoond dat Peter Sels, uit Zutphen afkomstig was uit Mönchen-Gladbach en de oudste zoon was van chirurgijn Mr. Paulus Sels en zijn vrouw Catharina van Hamott (Hamont?) De naam Sels schijnt voor 1559 niet in Gladbach voor te komen echter wel in de Kempen met vaak gelijkluidende voornamen als door de Gladbachsche Sels`en werden gevoerd."

Overigens is voor de veronderstelling van W. Wijnants van Resandt, dat het geslacht Sels van Löben-Sels zijn oorsprong vindt in Balen, geen bewijs gevonden.