Er zijn van die spellen die eigenlijk in ieders kast zouden moeten staan, en Machiavelli is daar één van. Ik geef toe dat ik al veel weggeef, zo aan het begin van een spelbespreking, maar ja, het gaat om één van een paar spellen die, ook voor oppervlakkige spelers, must-haves zijn. Naast Machiavelli zijn dat (ik zal ze gelijk maar even noemen): de Kolonisten van Catan, Carcassonne, Ticket to Ride, Boonanza en Take 5. Maar genoeg afgedwaald, terug naar Machiavelli.

In Machiavelli bouwen de spelers ieder in hun eigen gebiedje (het stukje tafel vlak onder hun neus) gebouwen, in de vorm van gebouwenkaarten. Er zijn 65 gebouwenkaarten in het spel, en wel in de volgende kleuren: groen (20 stuks), geel (12 stuks), rood (11 stuks), blauw (11 stuks) en lila (11 stuks). De stapel gebouwenkaarten wordt geschud en iedere speler krijgt 4 kaarten toebedeeld, plus een overzichtskaartje (met daarop een kort speloverzich) en een tweetal goudstukken (er zijn in totaal dertig goudstukken).
Ieder speelt zijn eigen spelletje met het bouwen, maar de kern van het spel wordt gevormd door een achttal karakterkaarten. Laat ik eens verduidelijken welke karakters er zijn met welk effekten:
1) Moordenaar: Vermoordt een ander karakter.
2) Dief: Besteelt een ander karakter.
3) Magier: ruilt gebouwenkaarten om met andere speler.
4) Koning: begint de volgende ronde en ontvangt van gele gebouwen.
5) Prediker: is beschermd tegen de Condottiere en ontvangt van blauwe gebouwen.
6) Koopman: ontvangten extra goudstuk en ontvangt van groene gebouwen.
7) Bouwmeester: Trekt twee extra kaarten en mag drie (in plaats van 1) gebouwen bouwen.
8) Condottiere: Vernietigt een gebouw en ontvangt van rode gebouwen.

Nadat de oudste speler tot koning is gekroond en aldus de koningskaart krijgt toebedeeld begint het spel. De koning pakt de 8 karakterkaarten op en kiest één kaart, waarvan hij meent dat die deze ronde niet mee mag doen, uit en legt deze verdekt op tafel (deze regel varieert met het aantal spelers: bij 4 en 5 spelers worden er eerst nog 2 resp. 1 karakterkaart(en) open neergelegd op tafel). Vervolgens kiest de Koning een karakterkaart voor zichzelf uit en geeft de resterende kaarten aan de speler links van hem. Deze kiest ook een kaart, waarna hij de kaarten weer doorgeeft naar links etc.. De laatste speler krijgt in het geval van 4, 5 of 6 spelers twee kaarten in handen, waarop hij er één kiest en de ander verdekt op tafel neerlegt (in het geval van 7 spelers krijgt hij maar één kaart, waarna hij mag kiezen tussen deze kaart of de door de Koning neergelegde kaart). Bij 2 en 3 spelers is deze procedure iets anders, in ieder geval komt het er bij dit aantal op neer ieder dat elke speler 2 karakterkaarten krijgt (voor de overzichtelijkheid laat ik de 2/3-spelervariant verder buiten beschouwing).
Als iedereen een karakterkaart heeft gekozen, gaat de koning de karakters oproepen en wel in de eerder genoemde volgorde tot en met 8. Wanneer bijv. de moordenaar opgeroepen wordt dan maakt de speler die de moordenaarkaart heeft zich bekend. De speler mag nu gedurende zijn beurt gebruik maken van zijn eerdere genoemde speciale eigenschap. Daarnaast bestaat zijn beurt (en alle volgende beurten van alle spelers) uit de volgende vaste handelingen: a) Inkomsten: neem 2 goudstukken of neem 2 gebouwenkaarten en kies er 1 uit, en b)Bouwen: leg 1 gebouwenkaart neer en betaal de waarde. Elk gebouw heeft een bepaalde waarde, van 1 tot en met 6, die betaald moet worden bij het bouwen (neerleggen) van dit gebouw. Zodra een gebouw neergelegd, en dus betaald, is dan is de aanschafprijs tegelijk ook het aantal zegepunten aan het eind van het spel. Elk gebouw dat voor een speler ligt kan later nog eens extra geld opleveren: heeft een speler bijv. de Koopman gekozen en is hij aan de beurt, dan krijgt hij voor elk groen gebouw dat voor hem ligt 1 muntstuk!
Verder is het belangrijk te weten dat een speler, wiens karakter vermoord is door de moordenaar, zich niet bekend maakt, hetgeen een leuk spanningselement is, omdat een vermoorde speler/karakter traditioneel altijd uitgelachen wordt door de anderen (een vermoorde speler/karakter komt namelijk niet aan de beurt in deze rond). Ten tweede wordt de speler pas bestolen door de dief aan begin van zijn eigen beurt (in tegenstelling tot wat de Nederlandse handleiding beweert).
Nadat alle 8 karakters zijn opgeroepen gaan de karakterkaarten weer terug naar het midden, en wordt degene die succesvol de Koning had gekozen de nieuwe Koning, hetgeen inhoudt dat deze als eerste een kaart mag uitkiezen inde volgende ronde en de karakters dan mag oproepen.

Als een speler 8 gebouwen heeft gebouwd wordt de lopende ronde uitgespeeld en is het spel ten einde. De spelers tellen de waarden van de gebouwen, verder zijn er nog extra punten te verdienen: 3 punten voor diegene(n) die gebouwen in alle vijf kleuren bezit(ten), 4 punten voor diegene die als eerste 8 gebouwen bezit en 2 punten voor diegene(n) die na de laatste ronde ook 8 gebouwen bezit(ten). De speler die de meeste punten heeft, is winnaar

Mijn worp =
-----------------------------
Eindworp =
Machiavelli is een slow starter, in die zin dat het spelletje pas in de loop der jaren de populariteit krijgt die het meteen al verdiende. Machiavelli heeft twee tegenstrijdige maar sterke eigenschappen in zich verenigd, namelijk egoisme en sociaalheid: ieder bouwt aan zijn rijkje, maar door het kiezen der karakters is het toch een interaktieve aangelegenheid. Het spel is snel uit te leggen en vlot spelen, aangezien er vrijwel geen opzetwerk is. Machiavelli is leuk met 2 en 3 spelers, maar wordt pas heel goed bij vier spelers, en loopt daarna op tot ijzersterk bij zeven spelers. Het is interessant de acht verschillende karakterkaarten nog eens langs te lopen en te leggen naast de motivatie van de speler:
1) Moordenaar: Geliefd bij spelers die ofwel graag hinderen (de plager) of die graag een koploper willen stoppen (de wereldredder)
2) Dief: Geliefd bij plagers, wereldredders en spelers die om wat voor reden dan ook zichzelf graag verrijken ( de egoist).
3) Magier: Geliefd bij mensen die in moeten lopen (de achterloper) en mensen die graag niet opvallen bij de moordenaar (de grijze muis), gezien de weinig uitbundige eigenschappen van de Magier.
4) Koning: Geliefd bij mensen die controle willen hebben (de machtswellusteling).
5) Prediker: Geliefd bij achterlopers en machtswellustelingen.
6 ) Koopman: Geliefd bij achterlopers en machtswellustelingen.
7 ) Bouwmeester: Geliefd bij met name machtswellustelingen en in mindere mate bij achterlopers.
8) De Condottiere: Geliefd bij plagers, wereldredders en in mindere mate bij machtswellustelingen.

De magier is duidelijkste de sufste kaart van het spel, gevolgd door de prediker. De andere kaarten hebben duidelijk meer pit en hebben allemaal hun sterke kanten, afhankelijk van de motivatie. Het is leuk om tijdens dit spel de motivatie van anderen te doorgronden en te ge- en misbruiken.
U merkt het al, ik vind Machiavelli een topper, die iedereen in huis moet hebben.
Overigens is er onlangs een uitbreiding uitgekomen, De Donker Landen geheten. Ik heb deze nog niet gespeeld, maar zodra ik deze wat beter ken zal op deze pagina de beoordeling verschijnen. Overigens heeft Machiavelli internationaal geen vaststaande naam: in Duitsland heet het Ohne Furcht und Adel en in Amerika Citadels (de doos is daar ook groter en bevatte al kaarten die nu onder de Donkere Landen zijn verschenen).
Wilt u overigens meer na Machiavelli, lees dan de recensie van Meuterer eens, en overweeg een aankoop van dat spel.

----