DE BERGREDE  -  EVANGELIEVERKONDIGING

Zulke teksten zijn er meer in de Bergrede; u kent ze wel, zoals die van de andere wang toekeren naar iemand die je slaat; of een extra mijl aanbieden om te sjouwen wanneer je gedwongen wordt; of bezit en geld dat je niet gebruikt, weggeven aan de armen.
Elke uitleg die de scherpe kanten daarvan afhaalt, moet u wantrouwen. Zo ook betreft dat de kanseltekst van hedenochtend. 'Maakt u dan niet bezorgd' laat ons absoluut geen ontsnappingsmogelijkheid. We kunnen er niet onderuit komen, het gaat over heel ons bestaan.
Misschien heeft iemand moeite met de scherpte van zo'n tekst, en vraagt: 'Maar waar is het evangelie hier?'
'Maakt u dan niet bezorgd' mág scherp zijn, want het is een onderdeel van het evangelie. Wij horen hem vanuit de Bergrede, Evangelieverkondiging van de Christus Jezus! Hoor, hoe de Bergrede begint:
'Welgelukzalig' is het eerste woord. negen maal wordt dat herhaald, en in de woorden daarna, na die negen maal, staat: verblijdt u en verheugt u! Zo moet de uitleg van hedenochtend beginnen: met een gelukwens — welgelukzalig!

Kijk eens naar de kring waarbinnen Jezus deze gelukwens heeft uitgesproken. Armen en verdrukten, neergebogenen en ellendigen worden bemoedigd. 'Maakt u dan niet bezorgd' moeten wij horen als een bemoediging
Bij het luisteren naar de heilige Schriften moeten wij ons telkens afvragen: wie wordt hier aangesproken? Hoor ik daarbij? Daarom moeten we er voor waken, dat we de Bergrede niet gaan gebruiken bij een herstel van de normen en waarden.
Op zichzelf is het prima wanneer politici en andere spraakmakers pleiten voor een herstel van normen en waarden. Maar wordt daar de Bergrede bijgehaald, dan gaat hij verworden tot een wet. Wet in de negatieve zin, wet als een verplichting. De Bergrede spreekt al zo scherp, inderdaad in de vorm van geboden. Maar als we er verplichtingen van gaan maken die naar de letter moeten worden uitgevoerd, dan gaat die Bergrede zwaar op ons wegen en gaan wij er zwaar aan tillen.
Toch is die Bergrede gegeven als een handreiking voor mensen die lijden onder macht en geweld van sterkeren. Hoe moeten zij zich opstellen en gedragen wanneer zij in het nauw gedreven worden? Daarom is hij niet als een wet bedoeld, maar een leidraad om een stuk innerlijke vrijheid te bewaren.

Een machteloze Israeliet wordt door een Romeinse soldaat gedwongen om zijn bepakking te dragen, over een afstand van één mijl. Hij moet geen nee zeggen, want dat kost hem het leven. Door nóg een mijl vrijwillig die last te dragen, zal hij de soldaat gunstig stemmen. Kijk, dat komt voort uit een verstandige berekening. Het geeft aan dat die Israeliet bezonnen is, vanuit een innerlijke kracht, ondanks zijn verdrukking.
De Bergrede is door Christus Jezus gesproken allereerst tot mensen uit zijn volk dat in nood was. Tot mensen wier recht weggenomen was, zonder bescherming, zonder hoop. Zulken wijst Christus aan om burgers te zijn van het Rijk Gods.

Worden wij als zulke burgers aangesproken? Hebben wij het goed in deze wereld, hebben wij een goedbetaalde betrekking, wonen we aardig en zijn we meestal kerngezond, ja, dan klinkt het 'maakt u niet bezorgd' heel anders dan wanneer wij een onzeker bestaan hebben, ons onze rechten zijn ontnomen, ons zware, onrechtvaardige verplichtingen zijn opgelegd.
Tot mensen die geen hoop meer hebben in deze wereld, tot zulken predikt Jezus. Het Christelijk geloof is ontstaan temidden van een minderheidsgroepering. 'Niet vele rijken, niet vele machtigen,' zegt de apostel Paulus.
Horen wij daar niet bij, dan moeten we heel voorzichtig zijn in het toepassen op onszelf van het 'Maakt u dan niet bezorgd.'
Enerzijds deze woorden niet ontkrachten in een uitleg die er de scherpe kanten afhaalt; anderzijds moeten wij onze plaats weten. Het is ons eigen, altijd weer te beginnen bij onszelf. Doodongelukkig kun je daarvan worden. Gelukkig is de Bergrede er niet voor, om ons met onze neuzen in het stof te duwen. Blijf niet liggen in uw vermeende tekortkomingen. De Bergrede is een bemoediging gericht tot machtelozen. Machteloos niet in de zin van: ik breng er niks van terecht, maar machteloos in de betekenis: gebonden en neergebogen door de macht van onderdrukkers, van ziekte en leed.
Begin dan niet bij uzelf, want dan wordt u wanhopig van deze boze machten. Begin bij Hem die deze machten heeft overwonnen. De Bergrede is gepredikt door Christus!
Hij komt met het Evangelie, ook de Bergrede is Evangelie. Geen soort Christelijke Wet. Ook geen Evangelisch gebod in de zin van: Als Christen zou je eigenlijk zo en zo moeten leven. 'Maakt u dan niet bezorgd' is bemoediging. Machtelozen, bedreigden en gebondenen, voor zulke mensen geldt het.

Wij kunnen het nog zo goed hebben, en ons toch laten opjagen, terneerdrukken, angstig laten maken, laten beklemmen. Wie kan zeggen dat hij/zij daarvan geen hinder ondervindt? Wie durft zeggen: Ik ben een vrij mens?
Christus is een vrije zoon geweest. Hij predikte en leefde uit de liefde van God, de Vader. Door hem leren wij zien wie wij zijn, wat wij waard zijn. Hij wijst ons op de vogels en de lelies, op het gras, weet die schepselen op hun waarde te schatten. Vervolgens zegt hij: 'Gij mens, gaat u zulke schepsels niet verre te boven?' Wat gaat daar niet een liefde én een vrijheid vanuit! Daaraan mogen wij deel hebben, en zó kunnen wij, soms heel onverwacht, ineens, in praktijk brengen datgene waarvan de Bergrede spreekt. Dan leven wij in de vrijheid, liefde en vrede van Christus.
Christus brengt vrede, niet alleen vrede met God, maar ook vrede met uzelf. Wij leren van hem hoe wij onszelf mogen zien: een mens in waarde gehouden door de Heere-God, door Hem geliefd. Christus is niet door de Heere-God gezonden om te veroordelen maar om te behouden. ‘Maakt u dan niet bezorgd' is een deel van zijn prediking. Omdat het heilsprediking is, moogt u niet zeggen: dit is een ideaal dat onbereikbaar is. Het is een troostwoord voor mensen die machteloos gebonden zijn... Christus verkondigt het: het is Evangelie en dat is belofte.

Zingen wij over de liefde van God en zijn verbond: gez. 481

TERUG  NAAR  DE  INHOUDSOPGAVE