Twintigste na Trinitatis 2002

Gemeente, wij hebben al eens eerder geluisterd naar de verkondiging uit de gelijkenis van het koninklijk bruiloftsmaal. We luisterden toen in het bijzonder naar het slot: over de man zonder feestkleed. We hebben toen conclusies getrokken uit de uitleg van dit slot van de gelijkenis.
Eerst dat die man zonder feestkleed niet iemand is die door God verworpen is. Niet iemand die niet uitverkoren is. Want met uitverkoren bedoelt de evangelist: select, de eerste keus. Waar het deze man aan schort, is een gedrag en een uiterlijk die passen bij de vreugde van het feest. Meer mogen wij niet uit het slot van deze gelijkenis halen.
Jezus wil als het ware een stukje verbijstering verwoorden, verbeelden: nu zijn er voldoende feestgangers, en dan nóg zie je iemand die door zijn gedrag aan het feest afbreuk doet.
U moet ook niet vragen gaan stellen in de orde van: hoe kwam het dan, dat die man zonder feestelijke kleren daar zat? Of dat u zegt: 'Misschien kon hij er wel niks aan doen... .' Zou Jezus dat ook niet gedacht hebben? Wie weet, maar in dit staartje van de gelijkenis gaat het hem om het feit dat zo'n man daar zomaar zit. Hoe kan die man daar met goed fatsoen zitten....!
Vergeet niet dat hier oosterse verhaaltrant aan de orde is, oosterse verhaaltrant met heel wat overdrijving. Jezus heeft dit opzettelijk zo gepresenteerd, want hij wilde de praktijk illustreren. De praktijk, dat mensen het zelfs voor feest, ja zelfs wanneer ze er zijn, het dan nog laten afweten...
Helaas, zo gaat het, wanneer de Heer nodigt tot de maaltijd van zijn Rijksregering.

Jezus waarschuwt ons en vraagt door dit gelijkenisslot: hebben jullie geen gevoel voor vreugde?
Die vreugde moogt u niet versmaden. Ook niet als u vindt, dat u helemaal geen reden hebt om blij te zijn. Dan nog krijgt u te maken met blijdschap en feest: dat hóórt bij het evangelie, dat hóórt bij de Kerk!

Wordt die blijdschap u dan opgedrongen?
Zó negatief mag u het niet zien. Die blijdschap wordt verkondigd, dáár gaat het om, dat ze verkondigd wordt. De Heere-God laat u het heil verkondigen. Vervolgens roept Hij meteen op om blij te zijn en vreugde te bedrijven.
Deze oproep tot vreugde is al zeer oud. Hoor waartoe de Torah oproept; dat wil zeggen, de vijf boeken van Mozes, het belangrijkste deel van de joodse bijbel. 'Vier uw vierdagen!' wordt nadrukkelijk aan het volk Israël opgedragen. De Israelieten in het heilige land moesten de drie hoogfeesten (Pasen, Pinksteren, Loofhuttenfeest) – deze drie hoogfeesten liefst zo vaak mogelijk in de tempel vieren, in Jeruzalem.
Het evangelie laat ook duidelijk horen, waaróm er reden tot blijdschap is. Want het is verkondiging van heil dat als zekerheid buiten mij mag gelden. Als het afhangt van hoe ú de evangelieverkondiging ervaart, dan staat alles op losse schroeven. Daarentegen hebben de apostelen en evangelisten ons iets te zeggen dat objectief gepresenteerd wordt. Het is dát objectieve dat vreugdevol is, en grote blijdschap inhoudt.
Grote blijdschap! Dat zeiden de engelen al in de velden van Bethlehem, toen zij de geboorte van Jezus Christus aankondigden: "Zie, ik verkondig u grote blijdschap!"
Dat objectieve horen we ook bij Paulus in zijn brief aan de christenen te Rome: "Wij weten, dat Christus, eenmaal opgewekt uit de doden, niet meer sterft, de dood heerst niet meer over Hem." Zo wordt het ons aangezegd: niet de dood regeert, maar Christus! Hierop is de blijdschap gefundeerd waartoe evangelisten en apostelen ons oproepen. Jezus zelf wilde niet, dat in zijn nabijheid de discipelen verdrietig waren. We horen het Jezus zelf zeggen: "Kunnen ook de bruiloftskinderen treuren, zolang de Bruidegom bij hen is? Maar de dagen zullen komen, wanneer de Bruidegom van hen zal weggenomen zijn, en dan zullen zij vasten."
Waar Jezus was, mocht er vreugde zijn, want Hij was in persoon de ontspannen, vreugdevolle en humorvolle koningsmens, levend vanuit het toekomende Rijk Gods, zo vol van de aanwezigheid van Gods Koningsregering, dat Hij volgens één van de Evangeliën zeggen kon: het Koningschap Gods is temidden van u.
Nog een woord van Jezus over lachen en spelen; hoor het Evangelie naar de beschrijving van Lukas: De Heer zeide: Bij wie zal Ik dan de mensen van dit geslacht vergelijken, en wien zijn zij gelijk? Zij zijn gelijk aan de kinderen, die op de markt zitten, en elkander toeroepen, en zeggen: Wij hebben u op de fluit gespeeld, en gij hebt niet gedanst; wij hebben u klaagliederen gezongen, en gij hebt niet geweend. Want Johannes de Doper is gekomen, noch brood etende, noch wijn drinkende; en gij zegt: Hij heeft den duivel. De Zoon des mensen is gekomen, etende en drinkende, en gij zegt: Ziet daar, een mens, een vraatzuchtige en wijnzuiper, een vriend van tollenaren en zondaren. Maar de wijsheid is gerechtvaardigd geworden van al haar kinderen. (Luk 7:31)
Die laatste woorden bedoelen: de ware wijsheid is gelegen in een leven dat niet wordt gereguleerd door de dodelijke ernst van dit vergankelijke leven, nee, de maatstaf is juist vreugde, ontspanning en spel, want die allen zijn de voorboden van het Rijk Gods dat komt.
Het zijn de kinderen die Jezus ons ten voorbeeld houdt, kinderen in het bijzonder die kunnen opgaan in hun spel. Want voor kinderen is het leven nog een spel, tenminste als ze niet bij allerlei grote-mensen problemen worden betrokken.

Waar is het spel van de grote mensen? Gelukkig kunnen we dicht bij huis blijven: hier, in dit Godshuis en huis van de Gemeente. Het spel dat een klassieke Eredienst toch ook is, met haar vormen en kleuren, haar bewegingen, haar bijzondere taalgebruik. Vandaag is het liturgische spel compleet, door het vieren van het H. Avondmaal. Het is geen maaltijd omwille van ons lichaam dat honger heeft. Wij vieren dit Avondmaal enkel omdat de Christus het ons opgedragen heeft.
Ook hier hebben we een feestmaaltijd waar niet onze stemming de doorslag geeft of we al dan niet mee zullen doen. Onze stemming is hier het uitgangspunt niet..., maar weet u wát dat is? U hoort het uit het slot van de gelijkenis van hedenochtend: het uitgangspunt is Gods oproep om blij te zijn en te staan in de vrijheid en de vreugde van het geloof. Zo verstaan wij – in negatief opzicht – de ontsteltenis van de gastheer wanneer hij een bruiloftganger zonder feestkleed ziet. Want deze gast kan het blijkbaar niet schelen hoe hij daar zit. Een gewoon stel kleren heeft hij aan, waaruit niet blijkt dat hij vol van vreugde op het feest aanwezig is.

Blijmoedigheid hoort bij onze Lutherse Kerk. Het is al bekend van Luther. Juist van hem, en daarmee bedoel ik dit: u moet namelijk niet zeggen, dat blijmoedigheid afhangt van het karakter. Bij Luther is dat helemaal niet zo! Hij was een zwaarmoedig mens, had te lijden van aanvechtingen en mismoedigheid. Toch is juist hij het die altijd heeft gezegd: ik geloof en daarom ben ik blij! In tijden van twijfel en verdriet en wat heeft Luther het moeilijk gehad met al dat nieuwe en onverwachte dat het Evangelische geloof hem bracht, en wat een verdriet heeft hij gehad vanwege de dood van zijn dochtertje en ook vanwege de haat en nijd van zijn tegenstanders toch heeft hij in tijden van twijfel en verdriet nooit de blijdschap van het geloof verloren. Sterker nog, hij kon door het zingen van een geloofslied de duivel op de vlucht jagen. Een woord van Luther luidt: "De duivel houdt niet van de vreugde des geloofs!" Luther kon blijmoedig en opgewekt zijn in al zijn verdriet, vanwege vaste overtuiging dat de Heere-God regeert en de macht in handen heeft.

Wij hebben in deze dagen het humorvolle en het spel van het komende Rijk Gods hard nodig. Die genodigden in Jezus' gelijkenis waren veel te ernstig. Want ze namen hun zaken en hun eigen bedoeninkjes zó verschrikkelijk serieus en juist die ernst maakt hen ongeschikt om spontaan in te gaan op de uitnodiging.
De ernst en het gebrek aan humor zijn misschien symptomen van een onzekere tijd waarin wij leven, economisch, sociaal, kerkelijk. Des te meer mogen wij geïnspireerd worden door deze gelijkenis: Hier is Gods humor, de vanzelfsprekendheden worden omgegooid, en er is plaats voor ongedwongen vreugde, helemaal nieuw en ongedacht - ongekend... .
Dit is een zinnebeeld van de komende vreugdevolle eindtijd waarin alleen Gods regering en Gods maatstaven tellen. Die maatstaven zijn nu al richtinggevend voor ons christen-zijn. Aan het dragen van verantwoordelijkheid hoeft u zich niet te vertillen! Krampachtigheid en streverij, prestatiezucht en wedijver, mogen niet voorkomen. Immers, het uitgangspunt is Gods vreugde! Vreugde omdat de vervulling niet in onze macht ligt, maar enkel in Gods belofte. We zien en horen aan de Christus Jezus dat Hij volstrekt heeft kunnen leven vanuit de vreugde van Gods komende Rijk. "Weest niet bezorgd.." sprak hij. En wij maar druk zijn met onze zaken en ons huwelijk en wat niet al. Maar dan komt Jezus in ons leven; hij is de goddelijke spelbreker: hij doorbreekt alles wat wij belangrijk vinden. Zijn leven heeft de kwaliteit van een kinderspel, een vrolijk gebeuren dat zich van tijdsduur of plaatsbeperking niks aantrekt, maar gewoon écht is, gááf.
Wij geloven dat deze Christus lééft! Een dergelijk vreugde-scheppend en bevrijdend leven kán immers door de dood niet worden ten onder gehouden. En wat meer is, deze levende Heere Christus is nog steeds bij ons, op de wijze van de Heilige Geest. Wij gedenken en vieren dat in een spel dat wij Heilig Avondmaal noemen. Juist dit spel is een instrument van Gods Geest, een voertuig via hetwelk de levende Christus tot ons komt. De blijdschap die wij als Kerk mogen genieten, is dat Christus tot ons komt. Hem in zijn verbondenheid met ons bezingen we in ons lied: Gez. 428

TERUG NAAR DE INHOUDSOPGAVE