Feestelijke opening 200e zitting Evangelisch-Lutherse Synode

Het feit dat dit jaar de 200e zitting, sinds 1818, van de Synode van onze kerk plaats vindt, was op 10 mei aanleiding voor een feestelijke Kerkendag in Amsterdam. Er meldden zich uit het hele land 325 deelnemers aan. Een verrassend hoog aantal. Onder het motto 'In het spoor van de belofte' luisterden ze eerst naar een terugblik op 199 synodezittingen. Prof. Dr. Karel Deurloo hield een inleiding over de centrale figuur van de dag: de vrouw Rebekka, beschreven in Genesis 24. De deelnemers spraken 's middags in groepen over het thema. De dag werd besloten met de openingsdienst van de 200e zitting, waarin ook het Heilig Avondmaal werd gevierd. Er waren op de kerkendag verschillende nationale en internationale gasten, onder meer van de Lutherse Wereldfederatie en de Martin Luther Bund.

Bemoedigende woorden van vertegenwoordigster Duitse zusterkerken

" We hebben uw stem nodig in het lutherse orkest". Dit zei Oberkirchenrätin ds. Käthe Mahn in haar toespraakje aan het begin van de synodezitting. Mahn werkt op het bureau van de VELKD, de Verenigde Evangelisch-Lutherse Kerken van Duitsland, in Hannover. Ze is tevens lid van het Duitse nationale comité, dat namens de Duitse kerken de relatie onderhoudt met de Lutherse Wereldfederatie (LWF). Over die relatie had zij het in het bijzonder. Ze gaat er vanuit dat de lutheranen in Nederland hun geluid, in de contacten met de Duitse en andere zusterkerken, zullen laten horen. Ook als de lutheranen deel gaan uitmaken van de Protestantse Kerk in Nederland. "De kerkorde van de verenigde kerk maakt duidelijk dat u en de kerk als geheel de lutherse belijdenis niet opgeeft". In Duitsland is overigens ook een soort Samen op Wegproces aan de gang. De Duitse kerken van lutherse en 'reformierte' afkomst, discussiëren over de confessionele verschillen. Sommigen in de Duitse kerken zien de gebondenheid aan de belijdenis als een belemmering om als kerken een duidelijk geluid te laten horen. Naast ds. Mahn was er nog een buitenlandse gast. En oude bekende: ds. Christa Gäbler-Kaindl. Zij werkt als predikante in Zwitserland en bracht de groeten over van de Bond van de Evangelisch-Lutherse Kerken in Zwitserland en het Vorstendom Liechtenstein, alsmede van de Nederlandse Evangelische Vereniging, een contactorgaan van Nederlandse protestanten, die in het Duitstalige deel van Zwitserland wonen en werken. Ds. Gäbler diende tot 1989 de gemeente van Hoorn.

Extra GKV over verenigingsproces

Voorafgaande aan de synodevergaderingen van 12 en 13 december zal er een extra Generale Kerkelijke Vergadering worden gehouden. De datum hiervoor is nog niet bekend. De kerkenraden en organen van onze kerk krijgen dan nogmaals gelegenheid om hun mening over de kerkvereniging met hervormden en gereformeerden te geven. Deze GKV is een extra mogelijkheid, naast de adviezen van de kerkenraden, die na de raadpleging van de afgelopen maanden, zullen binnenkomen. De Triosynode van juni zal de tekst van het verenigingsbesluit vaststellen. Op 27 september heeft de synode in de najaarsvergadering een gedachtenwisseling over de adviezen van de kerkenraden. Uiteindelijk zal, na de extra GKV, op 12 december de synode over het verenigingsbesluit stemmen. Dat gebeurt in een buitengewone synodevergadering. Er is afgesproken dat het verenigingsbesluit met driekwart van de stemmen vóór moet worden genomen.

Kerkelijke werkers behouden hun rechten
Degenen, die ooit van de synode een bevoegdheid kregen om voor te gaan in woorddiensten, behouden dat recht ook in de Protestantse Kerk in Nederland. De synode nam hiertoe een besluit. Met als reden helderheid te verschaffen. Overigens staat in de overgangsbepalingen voor de Protestantse Kerk in Nederland dat er geen verandering komt in de rechten, die door de afzonderlijke kerken zijn verleend. De synode wilde dit echter nog eens duidelijk voor de eigen situatie vastleggen. Voor 1 mei 2004, als de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland in werking treedt, zal de Synodale Commissie bekend maken op wie het besluit van toepassing is.

Geen blokkade ratificatie besluiten Triosynode
De Synode ging niet mee met een aantal ordevoorstellen van drs. M.H.H. de Weerd. Hij wilde de ratificatie (definitieve vaststelling) van de besluiten van de Triosynode over het beleidsplan voor de verenigde kerk, alsmede de inrichting en samenwerking tussen de ambtelijke organisatie en deskundige kerkleden/vrijwilligers en de generale regeling voor de dienstenorganisatie, opschorten. Eerst moet volgens hem de discussie over de kerntaken van de Protestantse Kerk in Nederland worden gevoerd. De Weerd vindt het ontoelaatbaar dat de kerken wel besluiten nemen over de middelen, waarover de verenigde kerk moet beschikken, terwijl nog niet duidelijk is welke de doelen zijn. De kerntakendiscussie wordt steeds maar vooruit geschoven. De synode vond opschorting echter een te forse stap. Dit zou te veel zaken ophouden en mogelijk blokkeren. Het niet-ratificeren zou ook betekenen dat de ELK door de andere partners als onbetrouwbaar zou kunnen worden beschouwd. Overigens kwamen er uit de synode meer bezorgde geluiden over het uitblijven van de kerntakendiscussie. Presidente ds. Fritz benadrukte dat de bezorgdheid ook al in de Triosynode geklonken heeft. De Synodale Commissie zal de lutherse zorg opnieuw inbrengen in het triomoderamen, het dagelijks bestuur van de SoW-kerken.

Lidmaatschap Lutherse Wereldfederatie verenigde kerk 'conditio sine qua non'

De Protestantse Kerk in Nederland wordt lid van de Lutherse Wereldfederatie. Dat is voor de lutheranen een vanzelfsprekendheid en een harde eis. Het werd tijdens de synodezitting nog eens onderstreept. Voordat er een verenigingsbesluit aan de synode wordt voorgelegd moeten hierover 'sluitende afspraken' worden gemaakt, zo stelde de Synodale Commissie in een notitie.
President ds. Ilona Fritz informeerde de synode over een bezoek, dat zij in februari, samen met scriba ds. Bas Plaisier van het SoW-moderamen en de gereformeerde synodepreses ds. Jan-Gerd Heetderks aan de LWF-centrale in Geneve bracht. Het drietal voerde een tweeënenhalf uur durend gesprek met ds Ishmael Noko, de secretaris-generaal van de LWF. "Het gesprek voelde heel goed aan. Onze partnerkerken zijn welkom in de LWF", verklaarde ds. Fritz tegenover de Synode.
De Protestantse Kerk in Nederland zal, als de vereniging een feit is, lid worden van vier kerkelijke wereldorganisaties: naast de LWF zijn dat de WARC (Wereldbond van Hervormde kerken), de Gereformeerde Oecumenische Raad en de Wereldraad van Kerken. In Europa blijft de kerk lid van de KEK en Leuenberger Gemeenschap.

Geen diaconale vakantieweken meer op Hoekelum

Er zullen dit jaar geen diaconale vakantieweken op het Luthers Buitencentrum Kasteel Hoekekum plaats vinden. De organiserende Stichting Lutherse Ontspanningsactiviteiten (SLOA) heeft er voor gekozen de weken dit jaar (en mogelijk de komende vijf jaar) in het van oorsprong gereformeerde congreshotel De Werelt in Lunteren te houden. De stichting geeft hiervoor financiële redenen aan. De synode betreurde het besluit van de SLOA om te breken met Hoekelum. Het Luthers Buitencentrum is voor vele, meestal oudere deelnemers, een 'echt luthers plekje' geworden. Bovendien is de verhuizing naar Lunteren een teleurstelling voor de tientallen vrijwilligers. Van hen is er slechts een aantal meer nodig op de nieuwe locatie.
Het wordt overigens voor Hoekelum steeds moeilijker om lutherse groepen - met een forse korting op de prijs - te ontvangen. De Synodale Commissie zal een gesprek met het bestuur van Hoekelum en met de SLOA voeren.

Staat van de Kerk slecht ingevuld

Met een stem tegen aanvaardde de synode de Staat der Kerk over 2002. Die tegenstem richtte zich niet direct tegen de inhoud, als wel tegen de houding van sommige kerkenraden. Die sturen soms al jaren geen gegevens meer in voor de Staat der Kerk. Daardoor is het moeilijk een cijfermatig waarheidsgetrouw beeld van de kerk te geven. Van maar liefst dertien gemeenten waren geen actuele gegevens bekend. In een enkel geval waren de meest recente gegevens die van het jaar 1999. De synode uitte ongenoegen over deze situatie. De tweede secretaris van de Synodale Commissie, mr. Herman Leker, de samensteller van de gegevens, meldde in zijn voorwoord zelfs dat er aan de huidige Staat der Kerk 'weinig waarde' kan worden toegekend.
Uit de Staat der Kerk over 2002 blijkt dat onze kerk eind vorig jaar in totaal 13.605 leden had, een teruggang met 322.

Kleine gemeenten: niet het geld is belangrijk, maar de inhoud

Wat zijn onze sterke punten als kleine gemeenten? Geld is, voor het beantwoorden van die vraag niet in de eerste plaats belangrijk. Het gaat om de inhoud. Deze en andere uitspraken werden gedaan tijdens de discussie over de zorg voor de kleine gemeenten. De synode discussieerde hierover in groepen. De uitkomsten van het gesprek zullen worden meegenomen bij de samenstelling van het nieuwe beleidsplan van de Synodale Commissie. Opvallend was dat de synodeleden over het algemeen tot dezelfde aanbevelingen kwamen. De kleine gemeente moet niet allereerst uitgaan van haar beperkingen, maar van haar mogelijkheden. Het gemeenteleven bloeit op door kwalitatief goede vieringen. Gemeente ben je niet voor jezelf. Overleven als gemeente is alleen mogelijk als je er voor anderen wilt zijn. Het perspectief van de gemeente moet veranderen. Ramen en deuren moeten open, zodat de Geest er door kan waaien en de wereld binnenkomt. Een lutherse gemeente moet vooral een blij geloof uitstralen. En dan niet alleen binnen de muren van de kerk, maar vooral ook in de samenleving. Het bijeen houden van de gemeente is belangrijk. Pastoraat moet ook worden besteed aan de 'tijdelijk afwezigen', de jongeren in de leeftijd van 18 tot 35 jaar. Kleine gemeenten moeten niet bang zijn. Onderling contact is belangrijk. Dat contact moet de lutherse synode bevorderen. De Lutherse Wereldfederatie moet voor de gemeenten een levende realiteit worden om vruchtbaar te kunnen zijn voor de gemeente. Als de lutherse kerk toetreedt tot de Protestantse Kerk in Nederland zal de classis de 'spil' zijn, ook voor de contacten tussen lutherse gemeenten.

Meer kerkelijk karakter jeugdwerk gewenst

Is het mogelijk om het 'kerkelijk karakter' van het lutherse jeugdwerk te versterken? Die vraag kwam aan de orde bij de behandeling van het jaarverslag 2002 van de Welja (Werkgroep Evangelisch-Lutherse Jeugdactiviteiten). De omslag van het uitvoerige verslag toont twee achter elkaar aan zittende jongeren. Op één van de binnenpagina's staat een reeks foto's met opgewekte jongeren. De afbeeldingen tonen een positieve ontwikkeling. Het gaat dan ook over het algemeen ook goed met de activiteiten, die onder de paraplu van de Welja plaatsvinden: de Stichting Vakantiekampen en de Commissie Weekenden. De kampeeractiviteiten trekken veel belangstellende kinderen en jongeren en zijn over het algemeen snel volgeboekt.
Verschillende synodeleden wilden echter weten of het werk ook uitstraling heeft naar de kerk. Welke vruchten plukt onze kerk, in de zin van kerk- en gemeenteopbouw, van het huidige jeugdwerk? Algemeen bestuurslid Femke Akerboom kon daar niet meteen een pasklaar antwoord op geven. Ze zei: "Het bestuur is wel bezig om dit element te versterken. Het heeft onze aandacht".
Overigens stelde ze dat het over het algemeen moeilijk is om contact te krijgen met lutherse gemeenten over het jeugdwerk.
De Stichting Vakantiekampen (SVK) viert op 24 augustus een jubileumfeest. Oud-leden van de Nederlandse Lutherse Jeugdbond (NLJB) en oud-deelnemers aan SVK-kampen worden in het bijzonder uitgenodigd zich voor deze dag aan te melden. Andere belangstellenden zijn overigens ook zeer welkom. Dat kan via de website van de SVK: www.svk.nl. E-mailadres: info@svk.nl.

Samenstelling: Jibbo Poppen.

nog aanwezig: lutherse notities van december 2002

terug naar lutherse notities van oktober 2003

Reageren? Jibbo@planet.nl