| VARIA |
Een verscheidenheid aan onderwerpen die de lezer mogelijk zullen interesseren: |
| Getallen, magie of symboliek ? |
7, 12, 40, 144, wat moet je daar mee? Laatst ontmoette ik een knaap in mijn stamcafé. Op een gegeven moment kwamen we over de bijbel te spreken en hij vroeg of ik in voorspellingen uit de bijbel geloofde. Hij had ergens gelezen dat als je de letters van de bijbel gewoon achter elkaar zet en er, via een of andere rekenkundige reeks, met de computer telkens een letter uit zou pakken, dat een zin met een voorspellende waarde zou opleveren. Zo zou de moord op premier Rabin van Israël 'in de bijbel staan'. Wat ik daar van vond? Het deed me meteen denken aan een 'ontdekking' die ik een paar jaren geleden deed en die me geleerd heeft hoe je veel dingen in een boek als de bijbel moet verstaan: niet letterlijk. Dat betekent echter nog niet dat ze zonder betekenis zijn. Symboliek In de bijbel worden bijvoorbeeld nog al eens bepaalde getallen gebruikt. Zo valt het getal 40 op. Dat getal staat voor de tijd nodig om een moeilijke taak te volbrengen. De Joden deden er 40 jaren over om vanuit Egypte door de woestijn het beloofde land in te trekken. Jezus vastte 40 dagen voor hij echt op pad ging om zijn verhaal aan de mensen te brengen. Tussen ons Pasen en Hemelvaart zitten 40 dagen. Ook 12 kom je nog al eens tegen. Israël kende 12 stammen. Jezus koos 12 helpers uit, de apostelen. En toen er eentje (Judas) uitviel werd er een ander voor gekozen zodat het 12-tal weer rond was. Ook wij gebruiken nog al eens een getal in een andere dan de letterlijke betekenis. Bekend is het getal 13, dat staat nog al eens voor 'ongeluk'. Er waren wel 'duizend' mensen op dat filmfestival. '1000' staat voor véél. Ga ze niet tellen. Het klokje rond op je (analoge) horloge, dat is precies twaalf uren. Zo staat 12 wel voor 'afgerond' of 'af'. In de oude culturen waren de mensen vertrouwd met de symbolische betekenis van veel getallen. Het getal 40 staat voor 'voldragen' (de a.s. moeder draagt een kind gemiddeld 40 weken voor het ter wereld komt). En zo staat 3 voor 'heilig' en 7 voor 'volheid'. Maar goed, hoor ik je nu zeggen "Wat doen we nu met die absurde getallen in de bijbel. Wat te denken van de leeftijden van de drie aartsvaders van Israël. Abraham werd 175 jaar, zoon Isaak 180 en kleinzoon Jacob 147 jaar. Geloof je dat zelf?" Nee, dus. Een beetje algebra Nu is algebra geen westerse uitvinding maar een oosterse. Laat de algebra maar eens los op die bizarre leeftijden en ontleed de getallen: |
|
|
In de eerste verticale rijen komt er telkens een eenheid bij (5->6->7) en in de laatste gaan er telkens twee af (7->5->3). Zo gezien heeft Jacob twee maal het getal 7 in huis. In hem is, volgens de schrijver van dit gedeelte van het boek Genesis, de geschiedenis van het drietal aartsvaders dan ook tot volheid gekomen. Achterkleinzoon Jozef was 17 toen hij naar Egypte werd gevoerd en verbleef daar 17 jaar. Toevallig? Niet als je de schrijver was en wilde uitdrukken dat Jozef geheel in de lijn van zijn beroemde voorvaders leefde. Tel de rijen maar eens horizontaal op, je komt uit op . . . 17. 'Hoe veel keren moet je een mens vergeven', vroegen de Farizeën, 7 maal? 'Nee' zegt Jezus, 'maak er maar 7 maal 7 van'. Dus eigenlijk altijd. Veel zaken in de bijbel zijn figuurlijk bedoeld en niet letterlijk. Maar dat betekent niet dat 'het niet waar is'. De boodschap is dan alleen figuurlijk verpakt. De wereld werd volgens het boek Genesis in zeven dagen geschapen. Niks daarvan. Na 7 'dagen' was de hele klus geklaard 'en God zag dat het goed was' en dat was de boodschap. Terugkomend op die leeftijden, dat is een voorbeeld van getallensymboliek maar niet van (voorspellende) getallenmagie. Daar geloof ik niet in. Ik woon nu op nummer 13, daarvoor op 130 en daarvoor op 13. Geen probleem! (de uitleg van die leeftijdsgetallen haalde ik uit het mij dierbare boek van Luc. Grollenberg 'Nieuwe kijk op het oude boek'). |
| De tien Geboden |
Tien leefregels De Tien geboden, eigenlijk tien leefregels, zijn te vinden in het tweede boek van de bijbel, Exodus en (met het bekende verhaal van Mozes en de stenen tafelen erbij) ook in het derde boek van de bijbel, Deuteronomium. Op een wat andere manier zijn de tien ook in de Koran terug te vinden (waarover straks meer). De r.k. en de lutherse traditie nummeren ze op een punt net even anders dan de orthodoxe en de gereformeerde traditie. De eerste vijf zijn van een motivatie voorzien, de andere vijf niet (voor de betekenis zijn dan ook andere gegevens uit de Joodse bijbel nodig). Het algemene karakter maakt dat de Tien Geboden ook buiten Jodendom en Christendom betekenis hebben gekregen. Een vergelijkbare status hebben m.i. de drie principes van de Franse Revolutie aan het (Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap', eind 18e eeuw) en de 'Universele verklaring van de rechten van de mens' (1948?). De eerste vier regels gaan over de relatie met God: 
1. 'Gij zult geen andere goden hebben dan Mij ….'2. 'Gij zult geen godenbeelden maken, … gij zult voor hen niet buigen, …' 3. 'Gij zult de naam van Jahweh uw God niet lichtvaardig gebruiken …' 4. 'Denk aan de sabbat, die moet heilig voor u zijn ….' De overige zes geven regels voor de relatie tussen de mensen onderling: 5. 'Eert uw vader en uw moeder want …' 6. 'Gij zult niet doden (oorspronkelijk gericht tegen bloedwraak). 7. 'Gij zult geen echtbreuk plegen'. 8. 'Gij zult niet stelen (oorspronkelijk gericht tegen het stelen van mensen)'. 9. 'Gij zult tegen uw naaste niet leugenachtig getuigen.' 10. 'Gij zult uw zinnen niet zetten op het huis van uw naaste, ... op niets wat hem toebehoort' Jezus heeft in de beroemde Bergrede (Zalig zijn zij die hongeren ...) de regels in een ander kader geplaatst: het gaat bij Hem minder om de overtreding zelf dan om de instelling die tot de overtreding leidt. Koran Nog een enkel woord over de Koran. In de Koran is veel materiaal uit de bijbel opgenomen. Abraham, Mozes, veel profeten, Maria, Jezus, ze zijn allemaal ook in de Koran terug te vinden. Zo ook de meeste geboden (in sura 17). Voor 9 en 10 zijn er echter geen vergelijkbare regels aanwezig. Daarentegen kent de Koran wel drie 'extra' geboden (ik nummer ze voor het gemak maar even door): 11. 'Gij zult geven wat hen toekomt, aan de verwant, aan de behoeftige, aan de zoon van de weg' (een positieve versie van 10). 12. 'En bedrijft geen verkwisting' (een opmerkelijk gebod voor onze welvaartscultuur) 13. 'En loopt niet achter datgene waarover Gij geen kennis hebt ... en loopt niet overmoedig op aarde'. |
| Schijnheilig: klem zitten tussen ideaal en praktijk |
Schijnheilig  "Há, iets voor jouw!" voegde een vrolijke kennis aan de bar me toe, wijzend op een cartoon van Fokke en Sukke in de NRC (het sloeg op de aanstelling van een katholieke euro-commissaris). Niet direct kwaad bedoeld maar toch een steek onder water.Zit je fout als je vanuit een ideaalbeeld denkt en in de dagelijkse praktijk van het leven op onderdelen toch anders handelt? Ben je dan meteen schijnheilig? Wat bij voorbeeld te doen met de milieu-activist die overtuigd is van zijn of haar idealen maar er toch maar een mooie auto op na houdt? Fout? En wat te denken van de overtuigde socialist die een commissariaat bij een multinational aangaat? Ook fout? En wat te doen met de kerkganger die . . . Aangesproken Wie zich aansluit bij een idiëele club als een kerk weet op voorhand dat je er op aangesproken kan worden. De kerk (en zeker de r.k.kerk) houdt de mensen immers een aantal idealen voor. Zó is het bedoeld en zó zou het eigenlijk moeten. Zoals over het huwelijk (dat haar heilig is), over maatschappij en samenleving (die ook haar aangaan) en over het leven (dat eerbied en bescherming verdient). Ieder kent uit eigen ervaring de situaties waarbij het ideaal of de theorie afwijkt van de praktijk van het dagelijkse leven. Je bent alleen schijnheilig wanneer je van een ander iets eist waar je jezelf vervolgens aan meent te mogen ontrekken. Is het dan toch niet eerlijker om , onder het motto "het moet kunnen"', die moeilijke idealen gewoon over boord zetten, zoals tegenwoordig veel mensen met name in Nderland menen? Wie een beetje zuidelijker afreist bemerkt idealen daar veel duidelijker gekoesterd worden en men er tegelijkertijd vrede mee kan hebben als het onverhoopt anders uitpakt. Misschien toch eerder een kwestie van levenswijsheid dan van schijnheiligheid. |
| Over Maria |
Een speciale plaatsMaria, de moeder van de Heer, neemt binnen de katholieke en de orthodoxe kerken vanouds een speciale positie in. Binnen de reformatie wordt deze positie als 'niet bijbels' afgewezen. Iedereen die wel eens een katholieke kerk bezoekt merkt dat Maria als eerste gelovige en ' voorspreekster ' nog steeds hoge ogen gooit. Er staan altijd wel wat kaarsen te branden of er is een bloemetje bij haar beeltenis neer gezet. Het bezoek aan de bekende bedevaartsplaatsen als Lourdes en Fatima spreekt nog steeds veel mensen aan en is zelfs weer aan het toenemen. Dichter bij huis zien we bij voorbeeld in Den Bosch en Maastricht veel mensen zo tussen de bedrijven door even bij Maria's beeltenis langs gaan om te bidden of om een lichtje aan te steken. Ik ben er enkele keren door studenten van een reformatorisch studentenvereniging op aangesproken. Deed ik mee aan die verering? Daarom hier een antwoord. Niet bijbels, dat wel Wel, strikt bijbels is de Mariaverering niet, maar dat is binnen het katholieke en orthodoxe denken geen probleem. Voor de christen van reformatorische huize is met bijbel de openbaring zoals die door Christus is gebracht voltooid en afgesloten. 
In het katholieke en orthodoxe denken zit er (meer) ruimte tussen wat er in bijbel staat opgeschreven en wat Jezus heeft willen openbaren. Beide zijn ook veel gevoeliger voor, als ik het zo zeggen mag, het rollenspel waarin Christus de goddelijke Heiland is en Maria de eerste onder de gelovige christenen.Een ander aspect is dat de reformatie als het ware minder gelooft over de grenzen van de dood heen. Voor de katholiek en de orthodoxe christen zijn de heiligen bereikbare personen die je dus ook te hulp kunt roepen zoals je een vriend of familielid zou kunnen vragen voor je te bidden. En dat gebeurt dan ook volop en des te intensiever naarmate de locale kerk minder intellectueel en meer volkser is. Maria wordt aangekleed en krijgt als blijk van waardering een kroon op het hoofd. Ik zie haar liever in de persoon van de lijdende gelovige zoals ze in iedere r.k.kerk op de kruiswegstaties staat afgebeeld. Maar ik ben dan ook een 'protestante' katholiek uit Nederland. Foto linksboven het beroemde beeld van Michelango's Piéta uit de St.Pieter in Rome. Foto rechts kruiswegstatie 13 van Jan Toorop uit de r.k.kerk in Oosterhout (Geld.) |
| Andere religies: uitstapje naar: 'De 5 wereldreligies' |
In een ander verband heb ik een tijdje geleden de 5 grote Godsdiensten eens op een rijtje gezet.
Van Hindoeisme, Boeddhisme, Jodendom, Christendom en Islam zijn de voornaamste zaken in kaart gebracht zoals:
Bent u geintereseerd in deze materie, klik dan < hier > en u krijgt deze aparte - overigens louter informatieve - site te zien. U vindt er o.a. een inleiding, een stamboom en een vergelijkende beschrijving van de genoemde vijf grote religies. U kunt vandaar weer terug naar deze site.  terug naar begin ' Varia '
|
