Algemeen
(terug)
Vanaf dat Napoleon er een wet van gemaakt
heeft dat iedere Nederlander een eigen, vaste naam moet hebben, die ook nog
eens vastgelegd wordt op het gemeentehuis in de B.S., de Burgelijke
Stand, die later in de archieven bewaard worden.
Voor die tijd was het
registreren van namen sterk afhankelijk van de stad, plaats, streek en kerk
waar men in Nederland woonde of toe behoorde. Deze namen werden in de R.K.-kerk
in de DTB-boeken opgeschreven. De DTB afkorting staat voor Doop, Trouw en Begraaf.
Deze werden niet altijd en overal goed bijgehouden of zijn deels verloren gegaan.
De B.S.-archieven zijn op de 2e W.O-schade na, vrij compleet. Het zoeken
in deze B.S. archieven is dan ook een stuk eenvoudiger dan in de DTB.
Waar
komen die namen nu vandaan?
(terug)
Veel
namen zijn oorspronkelijk afkomstig van de roepnaam van de vader. Dit wordt
een patroniem genoemd. In het latijn betekent het stamwoord immers "vader".
Op
die manier ontstaan er namen als :
Jansen uit Jan zijn zoon
Hendriksen
uit Hendrik zijn zoon
en dus ook zeer waarschijnlijk
Roelofs uit Roelof
zijn zoon.
En als je denkt dat het daarbij
ophoudt... dus niet.
Er zijn in de loop van de tijd
alllerlei varianten op de familienaam ontstaan. Het is niet altijd duidelijk
waarom.
Mogelijke oorzaken
- ordinaire schrijffouten
- fonetische fouten: de naam wordt
door de aangever verkeerd uitgesproken en dus verkeerd genoteerd, niet
zelden nadat de aangever een borrel op had...... Of de ambtenaar
verstaat de naam verkeerd.
- streekgebonden variaties. Zoon van....
levert niet altijd in alle streken dezelfde naam op:
andere vormen zoals -sma, -ing, -ink zijn het gevolg.
- samentrekkingen van namen
- ..........
Dit maakt het genealogisch onderzoek
soms ook zo moeijlijk. Wat te denken van onderstaand lijstje van mogelijke varianten
en of samenstellingen......
Roelefes,
Roeleven, Roeleves, Roelfes, Roelfs, Roelfsema, Roelfsing, Roelfsma,
Roelfstra, Roelfszema, Roelof, Roelofes, Roeloff, Roeloffs, Roeloffsen,
Roeloffszen, Roeloffzen, Roelofse, Roelofsen, Roelofsma, Roelofsz,
Roelofszen, Roelofzen, Roelvink, Rollfs of Roelofs, Roosien Roelfien,
Rolaf, Rolaff, Rolefes, Roleves, Rolf, Rolfe, Rolfers, Rolfes, Rolff,
Rolffs, Rolfing, Rolfink, Rolfs, Rolloff, Rolvers, Rolving,
Rolvink.
Voor geinteresseerden zijn er
nog verwijzingen naar literatuur (zie onder).
Wat heeft dit voor een invloed
gehad op mijn onderzoek?
(terug)
Als ik naar mijn genealogisch onderzoek
kijk valt de schade nog mee. Daar is ook een reden voor. In veel plaatsen heeft
de kerk een grote invloed gehad en was men de chaos van namen al lang beu. Er
kwam al ver voor Napoleon richtlijnen met betrekking tot het toegestane gebruik
van de achternaam en de registratie ervan. Exacte referenties hierover moet
ik nog eens opzoeken. Tot ver voor de Napolitaanse wetten ben ik nog de naam
Roelofs tegen gekomen. Dit was dus al veel eerder dan in veel andere delen van
Nederland (ref. 3) In een enkel geval werd de naam Roelofs en Roelfs door
elkaar gebruikt! Over de schrijfwijze van de familie de Loght maar te zwijgen.
Die heb ik in 5 varianten gezien bij één gezin net voor de Napolitaanse tijd!
Naamsvermeldingen en literatuurreferenties: (terug)
- Item
Ase Roelfs 12 d. van den brande - uitgaven Dordrecht 1283-84 [Stadsrek.
Dordrecht 1283-87, p 13].
- 'Nieuwe boeken', in: Med. CBG 42 (1988),
nr 4, p 12.
- "Pas in de 19e eeuw werd de naam Roelofs gebruikt."
Daarvoor Zandvoort [C.H. Roelofs-Verbrugge, The life of a Dutch American
George Roelofs (1853-1919) of Zwolle (etc.), Minneapolis 1994; vgl.
Genealogie-CBG 2 (1996), nr 1, p 9].
- Roelsen: Jan Roelfs
Roelfsen, Sellingen 1740- Wollinghuizen 1825 < Roelf Luikens Bruggers
[Wegman-1991, p 61].