Naar bastion Turfpoort
Naar begin
Gebouw Y. Mortierkazematten (Bastion Turfpoort)
Plattegrond (situatie 1879)
1a. Ingang. 1. Manschappenlogies. 2. Toilet manschappen en onderofficieren. 3. Toilet officieren. 4, 5 en 6. Kanonkelders (mortierkazematten).
7. Logies onderofficieren. 8. Logies officieren. 9. Gang. 10. Projectielenmagazijn. 11. Buskruitmagazijn. 12. Bergplaats met hijstoestel (later ladder)
Bovenverdieping: 13. Schuilplaats
Voormalig manschappenlogies. Gang naar officiersverblijf. Trap naar schuilplaats
Dit gebouw, dat uit twee verdiepingen bestaat, is aangelegd in 1875-'77 tijdens de vernieuwing van de vesting. Het lijkt sterk op gebouw R op bastion Promers maar is iets langer. Het ligt onder de borstwering in de punt van het bastion. Achterin het gebouw liggen naast elkaar 3 kanonkelders voor mortieren (mortierkazematten). Ze liggen als het ware in een kuil: de borstwering daalt steil af naar de schietgaten van de kanonkelders. Op die manier waren de schietgaten onttrokken aan het zicht van een mogelijke aanvaller. Dit was mogelijk omdat de in de kelders op te stellen mortieren schuin omhoog schoten. Vanuit de kanonkelders kon het hogere terrein ten zuidwesten van de vesting worden beschoten. In de schietgaten zijn nu kozijnen met ramen geplaatst.
Vanaf het middenterrein van de vesting daalt een weg naar de ingang van het gebouw af. De gevel heeft hier twee gebogen gelmuren. Buiten, aan weerskanten van de ingang, liggen privaten (toiletten): links voor de manschappen, rechts voor de officieren. Vanaf de ingang loopt een brede, ruim 34 meter lange gang die uitkomt in de linker mortierkazemat. De gang diende tevens als manschappenonderkomen.
Lichtnis munitiemagazijn. Model mortier in kanonkelder
Achter de middelste kanonkelder ligt een verblijf voor onderofficieren met daarachter een munitiemagazijn en een kruitmagazijn met een capaciteit van 107 ton buskruit. Naast het munitiemagazijn is portaal met een opening naar de daarboven gelegen schuilplaats. Met een hijslift kon munitie naar de schuilplaats worden overgebracht. Een zijgang loopt om de magazijnen heen naar het officierslogies achter de rechterkazemat. De magazijnen zijn alleen via deze zijgang te bereiken. In het gebouw konden 48 manschappen, 4 onderofficieren en 3 officieren worden ondergebracht. De logieslokalen hebben openingen naar luchtkokers en konden met kachels worden verwarmd.
Officiersprivaat
De bovengelegen schuilplaats komt uit op de walgang achter de borstwering van het bastion en bestaat uit één lokaal met de ingang op het westen. Voor de ingang ligt een opvallende 3,6 meter brede trap. De kruin van de gronddekking van het gebouw ligt op 11 meter boven NAP.
Uitgang schuilplaats (bovenverdieping)