Reisverslag Noord-Italië,  23 augustus   -  2 september 2005

door Tia Deij

Met twee auto's en een busje vol beweging vertrokken we dinsdagmorgen na viering van de heilige mis zuidwaarts richting Zwitserland. Velen van ons voelden de Keulse wind nog in de rug. Nog maar net terug van de WJD passeerden wij op de Duitse Autobahn menige bus met Zuid-Europese WJD-deelnemers die de terugtocht aanvaardde. In onze auto ontstak zo'n bus onmiddellijk het Keulse vuur en er werd geclaxonneerd in het bekende Be-ne-det-to-ritme.

Vlak voor aankomst in Flueli-Ranft bleek dat deze Zwitserse bestemming een door wateroverlast getroffen gebied was. Het nabijgelegen dorp Engelburg was finaal afgesneden van de buitenwereld. De hele dag vloog dan ook een helikopter af en aan met hulpgoederen. Beneden in het dorp was het station overstroomd en diverse huizen stonden tot aan de dakgoot in het water.
Gelukkig was ons prima hotel tot nu toe gespaard gebleven, alleen voor het drinkwater was men aangewezen op een noodreservoir. We hadden wel te doen met de hoteleigenaren; dit alles leverde hen veel extra stress op.

Woensdag zijn we het Bruder-Klaus-Haus gaan bekijken; het woonhuis van Nikolaus von Flüe. Deze man leefde in 1400 en gaf gehoor aan de roepstem van God om als kluizenaar te gaan leven. Hij liet, met toestemming van zijn vrouw, zijn gezin achter en ging apart wonen. Vanwege zijn gehoorzaamheid ontving hij veel genade en heeft daardoor veel betekend als raadsman voor heel Zwitserland. Ook vonden er genezingen plaats. Later is hij tot patroonheilige van Zwitserland uitgeroepen. Enerzijds dwong deze levensstijl veel respect af, anderzijds voel je zeker ook vragen opkomen. Mag je zomaar je gezin met kleine kinderen in de steek laten? Pastoor Otto legt uit dat het hier om een bijzondere roeping gaat.

Op donderdag gaan we op naar Italië. Vanwege de wateroverlast is de Gotthard-tunnel nog steeds afgesloten en nemen we via een omweg de San Bernardino-pass. 's Avonds arriveren we in het gastenverblijf van de Padri Somaschi in San Mauro Torinese; een voorstadje van Turijn. De gastenpater Giacomo Gianolo is een heel vriendelijke man. We krijgen allemaal een eenpersoonskamer met eigen douche en toilet.

Wat kun je van de kookkunst van paters verwachten? In Italië heel veel. We aten dagelijks twee keer warm, en drinken heerlijke rode tafelwijn. De maaltijden met als onvervangbare harde kern 'pasta rossa fatta in casa', waren gevarieerd; daaromheen aardappels, gekookte groenten, vlees, kaassoufflé, rauwkost en een dagelijkse portie onmisbaar wordende groene olijfjes. Zo eet men dus in Italië; overvloedig, gevarieerd en bijzonder smaakvol. Ode aan de koks.

Vrijdag bezoeken we het project van de zusters van Don Cottolengo. Een klooster met een enorm complex daaromheen in de Turijnse binnenstad. Hier is een ziekenhuis, maaltijdproject voor daklozen en nog meer vormen van diaconaal werk. Het maakte veel indruk op ons. Alles werd zo professioneel uitgevoerd, terwijl men volledig leeft van giften. Onvoorstelbaar. Leven van de Goddelijke Voorzienigheid; het bestaat. Men vertrouwt er op en het wordt gezegend. Dat maakt je enigszins beschaamd over eigen zaken waar je je in je dagelijks leven druk over kunt maken. De confrontatie met Don Cottolengo versterkt je in het geloof dat je op God kunt vertrouwen tot in het kleinste toe.
We verdiepen ons in de geschiedenis van en het onderzoek naar de Lijkwade die in de Turijner Dom bewaard ligt. Als deze werkelijk de lijkwade van Christus is, dan sta je hier op heilige grond. Veel feiten wijzen in de richting van echtheid. Sommigen van ons kunnen zich overgeven aan het besef dat dit werkelijk Christus' lijkwade is. Aanbidding volgt voor dat wat Hij voor ons gedaan heeft. Zelf kamp ik helaas met rationele twijfel, waardoor ik min of meer een buitenstaander blijf.

Zaterdag een dag Milaan waar we driekwart van het geplande programma mislopen. Het water blijft ons achtervolgen. Terwijl we in de Dom zijn komt er een stortvloed van regenwater naar beneden. Zo erg zelfs dat we voorlopig blijven schuilen in de Dom. We dalen af naar het baptisterium waar de H. Ambrosius Augustinus doopte en bidden daar de geloofsbelijdenis. Dat ontroert mij nogal; ik begrijp er niets meer van waarom de scheiding moet tussen Rome en de Reformatie. Hier liggen immers gezamenlijke wortels in het geloof. De Dom is zeer indrukwekkend, uren kun je er in blijven rondkijken, je verwonderen over zo'n geniale bouwkunst.
Weer terug in Turijn bezoeken we ook Colle Don Bosco, de geboorteplaats Don Bosco. Giovanni Bosco (1815-1888) krijgt een droom, waarin God hem laat zien wat zijn toekomstige roeping zal zijn. Hij volgt die roeping en zet zich in voor weeskinderen. Zijn grote ijver en werk voor de Kerk roept ook haat en jaloezie op. Telkens echter wanneer er gevaar dreigt, duikt er een hond op, een bijzondere bescherming door zijn engelbewaarder. Het verhaal van de droom spreekt mij het meeste aan; omdat ik geloof dat dit vandaag nog zo kan werken.

Twee wandeldagen in de bergen van Piemonte staan voor de nieuwe week op het programma. Het zijn toeristische hoogtepunten. We steken riviertjes over. Sommigen vrezen hun directe ondergang, anderen springen als een steenbokje van kei naar kei. Voor de pastoor lijkt zo'n bergbeklimming een peuleschil. Maar dit gemak is niet voor iedereen weggelegd. In ieder geval is de solidariteit in de groep groot.

De uitzichten zijn adembenemend. Genesis 1+2 landschappen doemen voor ons op. Wat is Gods schepping eindeloos schoon en fascinerend. Hier wil je zo wel de nacht doorbrengen om als herboren weer op te staan.
Cristiano Bonetto voegt zich nog voor twee dagen bij onze groep; hij woont in Noord-Italie en spreekt ook Nederlands. Hij vertelt ons meer over de gewoontes van zijn land.

Op de laatste dag bezoeken we nog de Abdij van San Michele. Deze steekt 700 meter vanaf de bodem van het dal op een rotskam de lucht in. In de 12e eeuw vestigde zich hier een Benedictijns kloostercomplex. Van bovenaf kijk je zelfs Frankrijk binnen en zie je de Franse Alpen liggen. Indrukwekkend om zo terug te stappen in 1000 jaar tijd.
Daags voor vertrek wordt op donderdagmiddag nog een extra winkelmiddag ingelast. Vooral de vrouwen zijn daarop gebrand. We zitten nog met de halve groep op een terrasje, anderen bungelen in een loopnet boven rivier de Po (survival heet dat). Wij op het terrasje bestellen een koffiespecialiteit met slagroom of een gewone koffie. Waar je in Noord-Italie ook een cappuccino bestelt, hij smaakt overal even donkerbruin. Dit is dan ook het geboorteland van de cappuccino waar het authentieke recept nog bestaat.
's Avonds flaneren we nog wat over de brug over de Po, aangetrokken door de ijssalon aan het begin van de brug. Bij nacht is deze plek op zijn mooist; de brug met de lantarens en daar beneden het spiegelende wateroppervlak. Een zwart met oranje omgeving; de kleuren van het geheim en het vuur. De vakantie zit er al weer bijna op.

Zelf had ik me om twee redenen opgegeven voor deze reis: de bestemming Noord-Italie en het beter willen leren kennen van de Rooms-katholieke Kerk. (omdat ik niet katholiek, maar protestant ben). Wat we in Noord-Italie zagen was zo de moeite waard, dat je alleen maar terug wilt om alles wat je nog niet zag, eens opnieuw te bekijken; bijvoorbeeld Valle d' Aosta met haar prachtige natuurschoon, waar we op de terugweg doorheen reden. Het Cottolengobezoek liet mij vooral de verwantschap zien in geloofsbeleving tussen katholieken en protestanten. De eucharistievieringen vind ik het hoogtepunt; daar ervaar ik heiligheid, zuiverheid en zo de aanwezigheid van God heel dichtbij. Het geeft mij vrede en rust. Rondom dit sacrament voel ik de scheiding protestant-katholiek heel nadrukkelijk. De bezinning over de aanbidding raakte mij vanwege persoonlijke getuigenissen. Ik merk dat er wel leerverschillen zijn tussen Rome en Reformatie, maar dat persoonlijke geloofsbeleving veel overeenkomst heeft. Ook heb ik veel geleerd van gesprekken met groepsgenoten, bijvoorbeeld als het ging over gebedsverhoringen na het aanroepen van heiligen. Dat is voor protestanten een volstrekt onbekend fenomeen.

Onder leiding van pastoor Otto en samen met deze heel gezellige 30-plussers-groep, is de vakantie een onvergetelijke periode geworden. Er werd wat afgezongen tijdens de dagelijkse autoritjes. Het was dan ook niet verwonderlijk dat het voor menigeen een emotioneel afscheid werd. Pastoor Otto, bedankt voor alles; voor het aardse en het hemelse, voor uw humor, uw luisterend oor, uw geduld met winkelende vrouwen. Ook de groep bedankt! We kunnen elkaar nog niet vergeten. Er wordt nog over en weer gemaild en kaarten toegestuurd. Voor herhaling vatbaar. Deo gratias.