HOME

FAMILIE AKKERMAN

Voor de familie Werk viel het doek in 1961. Gedwongen door gebrek aan opvolgers hielden zowel het kermisbedrijf van de Gebroeders Werk als dat van de firma Jan Werk Huizinga in dat jaar op te bestaan. Echter een zijtak van de familie Werk reist tot op de dag van vandaag nog langs de Nederlandse kermissen.

Het gezin van mijn betovergrootouders Hendrik Werk en Clara Tuntelaaar telde dertien kinderen, waaronder Catharina Andriesina. Voor de eerste keer trouwde zij in 1886 Willem Cornelis de Roode, die in datzelfde jaar wegens beëindiging van zijn zesjarig contract bij het K.N.I.L uit Nederlands Indië in Groningen terugkeerde. Tot aan zijn overlijden in 1892 verdiende hij incidenteel zijn brood als kermisreiziger. Daarnaast ben ik hem tegengekomen als blauwverver, vlak na zijn terugkeer uit Nederlands-Indië, en als arbeider. In 1893 hertrouwde Catharina Andriesina Werk weduwnaar en koopman Jan Akkerman, die tot op dat moment afwisselend koopman en arbeider als beroep opgaf. Het is aannemelijk dat ook hij via Catharina Andriesina in de kermiswereld verzeild raakte. Wanneer Jan Akkerman in 1894 de geboorte van hun dochter Henderika aangeeft bij de burgerlijke stand van Groningen noemt hij zich namelijk kermisreiziger. Met een korte uitstap als tapper (caféhouder) in 1896 verdiende hij tot 1910 de kost voor hem en zijn gezin als kermisreiziger. Vanaf 1912, wanneer Jan Akkerman met zijn gezin vanuit Groningen naar Smilde verhuist, tot aan zijn overlijden in 1919 is hij (fabrieks)arbeider. Als zelfstandig kermisreiziger heb ik hem niet kunnen traceren, maar onder het motto 'vele handen maken licht werk' reisde Jan Akkerman mogelijk samen met zwager Hendrik Werk en schoonzuster Frouke Bremer.

Jan Akkerman was eerder getrouwd met Anje Folkersma. Het huwelijk werd in 1873 te Loppersum 'hardhollend' gesloten. Na dochter Hilje, die slechts zeventien jaar oud werd, kwam Aldert in 1877 te Wirdum (gemeente Loppersum) ter wereld. Aldert zou als enig kind voor nageslacht zorgen, want de twee zussen en zes broers die in amper elf jaar tijd na hem kwamen werden slechts enkele maanden oud en één broer (van een tweeling) kwam zelfs levenloos ter wereld. Trouwde Jan als 'burger' [kermisexploitanten maken nog steeds onderscheid tussen burgers (niet uit de kermiswereld komend) en mensen uit eigen kring], zoon en kermisreiziger Aldert Akkerman huwde 1908 te Groningen Johanna Bindinga, dochter van kermisreizigers Evert Bindinga en Elke de Vries. Bij de eerstvolgende volkstelling liet Evert zich echter als schipper (aan boord Drie Gezusters) registreren om elf jaar later in 1921 weer als kermisreiziger in het bevolkingsregister van Groningen terecht te komen. Evert en Elke lagen toen met hun schip Geertruida in de Westerhaven. In datzelfde jaar waren dochter Johanna en schoonzoon Aldert aan boord van hun schip Johanna, dat afgemeerd lag aan de Steenhouwerskade. Ook Aldert was in het tweede decennium van de vorige eeuw schipper van beroep en ook hij liet zich in 1921 opnieuw registreren als kermisreiziger. Dat beroep zou Aldert niet meer loslaten.

Zoals uit het voorafgaande duidelijk zal zijn is het jaar waarin de familie Akkerman definitief voor de kermis als inkomstenbron koos moeilijk vast te leggen. Zowel Jan Akkerman (generatie IV) als zoon Aldert (generatie V) waren in 1908 van beroep kermisreiziger. Jan was dat met een onderbreking van 1894 tot 1910. Aldert heeft waarschijnlijk vóór 1920 definitief gekozen voor de kermiswereld. Eerst exploiteerde hij als beginnend ondernemer gedurende korte tijd een slecht lopende danstent en vervolgens een draaimolen. Zou Jan Akkerman ooit hebben gedacht dat een achterachterkleinzoon met dezelfde naam ruim een eeuw na hem van kermis naar kermis zou reizen?

Genealogie Akkerman (verkort)

Voor het laatst bijgewerkt: 21 februari 2022.

Copyright © Henk Werk Met uitzondering van genealogische data is gehele of gedeeltelijke overname alleen toegestaan na schriftelijke toestemming.