Handleiding
Reconstructie DTB
door Arie M. Butterman

DEZE MANIER VAN WERKEN WERKT NIET MEER DOOR EEN WIJZIGING BIJ WieWasWie

The missing link

Regelmatig zie ik in vragenrubrieken vragen over de ontbrekende 18e eeuwse DTB-gegevens van gemeenten. Bekende voorbeelden in de naaste omgeving zijn ’s-Gravendeel en Hendrik-Ido-Ambacht. Maar ook veel plaatsen in Zeeland hebben door overstromingen en bombardementen in de Tweede Wereldoorlog te maken met vernietigde archieven.
Doopboeken zijn verdwenen of incompleet, huwelijksregisters missen (zowel ondertrouw- als trouwgegevens), overlijdensregisters zijn niet of nauwelijks aanwezig. En dan heb ik het nog niet eens over de leesbaarheid die door de tand des tijds aardig verminderd kan zijn.
Toch is nergens in detail een opsomming te vinden van wat er precies ontbreekt en hoe dit probleem aangepakt zou kunnen worden. Ik denk dat ik een mogelijkheid heb gevonden om een gedeelte van deze registers te reconstrueren.

Als voorbeeld van een gemeente waar dit soort uitdagingen voor het oprapen liggen neem ik het Hoekse Waardse dorp ’s-Gravendeel.

Na het doornemen van de inventaris van Brouwer betreffende de DTB’s van Zuid Holland en het bestuderen van de scans op de site Gahetna van het Nationaal archief in Den Haag heb ik het volgende boven water gekregen.

A. Wat ontbreekt?

• Alle doopinschrijvingen t/m 1811
• Alle kerkelijke ondertrouw- en trouwinschrijvingen t/m 1811
• Register van aangegeven lijken 1806 t/m 1811
• Impost Trouwen 1695 okt t/m 1787 apr 12 geen Pro Deo ondertrouw en trouwinschrijvingen
• Impost Begraven 1695 okt t/m 1787 apr 12 geen Pro Deo inschrijvingen begraven
• Impost Begraven 1787 apr t/m 1805 wel Pro Deo inschrijvingen, maar niet 100% betrouwbaar.
  Ik heb namelijk doodsextracten uit die periode gevonden die niet ingeschreven staan in het Impostregister.
  

B. Waar is wel wat te vinden?

• Heel veel gegevens uit de periode ca. 1770 t/m 1811 zijn te vinden in de huwelijksbijlagen van 1812 t/m ca. 1850.
  Degenen die na 1850 in het huwelijk traden waren bijna wel allemaal binnen de burgerlijke stand geboren.
• Extracten uit de toen nog aanwezige doopboeken voor geboorte- en doopdata, ouders en doopgetuigen.
• Wanneer van een of beide partners die in het huwelijk traden de ouders waren overleden zijn extracten uit doodsregisters aanwezig. Daaruit blijkt dat er aparte registers waren voor Pro Deo aangiften. Vaak worden ook nog in dergelijke gevallen de grootouders genoemd en in een enkel geval de overgrootouders.
  Zo kan een vrij grote periode worden overbrugd waar anders heel veel zoektijd in andere archieven plaats zou moeten vinden.
  

C. Reconstructie van deze ontbrekende registers

• Aan de hand van de doop- en doodsextracten is er volgens mij een redelijke reconstructie mogelijk van het doopboek t/m 1811, impost begraven t/m 1805 en register aangegeven lijken 1806 t/m 1811.
  100 % Zal het niet worden, maar voor wat het doopboek betreft denk ik dat ca. 70% haalbaar wordt.
• De gegevens intikken in drie aparte databases (één voor doop, één voor huwelijk en één voor overlijden). De datum in drie velden ingeven (dag, maand, jaar).
  Veel programma’s zoals Excel en Access, hebben problemen met een datum vóór 1900 in één veld/cel wordt aangegeven, waardoor sorteren bijna onmogelijk wordt. Bij een driedeling is later eenvoudig te sorteren op jaar, binnen het jaar op maand en binnen de maand op dag.
  

D. Hoe deze reconstructies te maken?

• Ga naar de site WieWasWie en selecteer Uitgebreid zoeken.
• Ga dan naar het onderste gedeelte van het scherm
• Zoeken naar huwelijksakten moet in twee stappen gedaan worden.

Stap 1 - Zoeken op bruidegom.
Elke bruidegom die geboren is in ’s-Gravendeel wordt dan gevonden.

Klik bij Akteplaats bevat aan. De plaatsnaam kan namelijk op verschillende manieren ingetikt zijn.
Bijvoorbeeld: ’s-Gravendeel / ’s Gravendeel / s Gravendeel / s-Gravendeel.

Vul het scherm volgens bovenstaand voorbeeld in en klik op Zoeken.
Op deze manier komen er (op 7-11-2013) 893 akten uit.

Waarom de periode 1795 t/m 1850?
De burgerlijke stand is in zuidelijk Nederland eerder begonnen.
In 1850 waren de meeste huwelijkspartners binnen de burgerlijke stand geboren. Het is altijd mogelijk om nog een keer 1851 t/m 1860 te doen.

Stap 2 - Zoeken op bruid
Elke bruid geboren in ’s-Gravendeel wordt dan gevonden.

Vul het scherm volgens bovenstaand voorbeeld in en klik op Zoeken.
Op deze manier komen er (op 7-11-2013) 865 akten uit.

In totaal komen er 1758 huwelijksakten tevoorschijn van alle plaatsen waar ’s-Gravendeel in voorkomt. Dus niet alleen de akten van ’s-Gravendeel maar ook de akten van andere plaatsen waarvan één van de partners als geboorteplaats ’s-Gravendeel heeft.

LET OP: Er zijn ook akten waar geen geboorteplaats is ingevuld en die komen er dus niet uit.
Maar voorlopig heb je een basis om mee te beginnen.

• Maak hiervan een lijst met plaatsnaam, datum en aktenummer.
• Met behulp van deze lijst de huwelijksbijlagen opzoeken op de site Genver en de gegevens uit de extracten overnemen en in de databases intikken.

We mogen de Mormonen wel dankbaar zijn dat alles op film staat en ook nog via internet bereikbaar is. De films zijn voor dit soort problemen goud waard.

E. Wie gaat dit doen?

F. Tot slot.

Arie M. Butterman  †

Copyright ©: 1997-2016 Piet en Willeke Molema-Smitshoek (Zoetermeer)
Laatste aanpassing: 14 maart 2016.