50 Hz,... Risico's

Hoofdstuk

 

van HOOGSPANNINGSLEIDINGEN
Inleiding
Recentelijk waren er vragen gerezen over de risico’s voor omwonenden bij het effect van "opwaardering" van het hoogspanningsnet van 150 kV naar 380 kV. Hierbij wordt gebruikgemaakt van bredere en zwaardere hoogspanningsmasten. Men is beducht voor meer “elektrosmog” in de nabije omgeving van woonhuizen, accommodaties van sportverenigingen en een kinderboerderij.
Aanleiding Aanleiding hiertoe was het feit dat de energiemaatschappij ter voorbereiding op de toenemende vraag naar elektriciteit in de toekomst een bouwvergunning had aangevraagd voor de vervanging van de bestaande hoogspanningsmasten
Rol van de wijkcommissie De wijkcommissie uit haar zorgen over het feit dat er een gigantische schade aan de wijkparken zal worden toegebracht, waarbij zelfs een kinderboerderij zou moeten wijken.
Standpunt van de energiemaatschappij De energiemaatschappij neemt echter het standpunt in dat de nieuwe masten met meer draden minder “elektrosmog” opleveren dan de huidige masten. Dit wordt door de wijkcommissie niet voor zoete koek aangenomen.
Standpunt wijkcommissie en onderbouwing De wijkcommissie wil er van af en geeft er de voorkeur aan om de hoogspanningsleiding ondergronds aan te leggen. Het liefst zo ver mogelijk van de wijk verwijderd.

Zij gaat er van uit dat de blootstelling in de buurt van de huidige 150 kV hoogspanningslijn niet veel meer zal zijn dan die welke bij het spoor optreedt. Het spoor heeft immers hoogspanningskabels van 110 kV. Hierbij wordt een waarde gemeten circa 0,1 μT.

Mede door de wijziging van de normwaarde van 100 μT naar 0,4 μT vindt de wijkcommissie dat dit zou betekenen dat de nieuwe masten een zwaardere elektrosmog opleveren dan nu het geval is. Zij gelooft daarom niet in de stellingname van de energiemaatschappij dat er een verbetering zal optreden.
De wijkcommissie had daarbij dringend behoefte aan objectieve getallen om hun mening te onderbouwen en meer informatie over de voor- en nadelen van het ondergronds leggen van de hoogspanningskabels.
Als antwoord op vragen van de wijkcommissie het volgende:
1. Bij transport van energie door een draad treedt vermogensverlies op. Dit verlies is gelijk aan het kwadraat van de stroom door die draad, maal de weerstand van die draad (I x I x R). Om het verlies te beperken moet de stroom dus zo laag mogelijk worden gehouden!
2. Daarom wordt de spanning waarbij het energietransport plaatsvindt verhoogd (in de praktijk dus van 150 kV naar 380 kV). Bij gelijkblijvend (te transporteren) vermogen en diameter van de draad zal de stroom door de draad lager zijn. Ergo bij dezelfde stroom kan nu een hoger vermogen worden getransporteerd!
3. Ook geldt hoe lager de stroom (I) in een draad, hoe kleiner het magnetisch inductie veld (B-veld) om deze draad is.
4. Wanneer een hoogspanninglijn wordt "verzwaard" van 150 naar 380kV zal ook de mast hoger worden. Tevens wordt de afstand tussen de leidingen en de bodem vergroot. De afstand wordt dus ook groter voor een ieder die onder de hoogspanningsleidingen rondloopt!
5. Wanneer bij een mast meer draden worden toegepast, dan kan het resulterend B-veld (van alle draden) op enige afstand kleiner zijn dan het B-veld van een afzonderlijk draad. Dit komt omdat het magnetische veld rondom de ene draad een faseverschuiving heeft t.o.v. de naastgelegen draad. De magnetisch velden heffen elkaar daarbij voor een deel op!
6. Door de bovengenoemde effecten en eigenschappen stel ik dat:
(a) bij hogere masten,
(b) hogere spanning op de leiding, en
(c) met gebruik van meer draden.
De waarde van het B-veld op enige afstand van deze draden (zeg tussen 0 en 2 meter boven het maaiveld) lager zal zijn dan op gelijke afstand t.o.v. de oude situatie!
7. Hoeveel dit precies is kan gemeten worden. De meetwaarde is daarbij sterk afhankelijk van het door de draden getransporteerde vermogen!
8. Bij mijn weten zijn de berekeningen van de energiemaatschappij gebaseerd op de worst-case situatie..... Dus, het maximaal te transporteren vermogen en de daarbij behorende maximale stroom (Denk aan een strenge winter!).
9. Bedenk dat indien een ondergrondse kabel gebruikt gaat worden (op een diepte van 1 meter) de hoogspanning op de kabel lager, maar de stroom mogelijk vele malen hoger wordt. Dit kan tot gevolg hebben dat de waarde van het B-veld boven een ondergrondse kabel, ter hoogte van het maaiveld, boven de 0,4 µT uit zal komen.
Naschrift:
Het is goed als men alert is op mogelijke risico's; het is jammer als door onvoldoende kennis standpunten worden ingenomen en mensen ongerust worden gemaakt.
Is dit ingegeven door eigenbelang?