PHP: wat het is en hoe je het kunt gebruiken

Bij veel websites hebben de bestanden in de adresbalk van je browser de extensie .php. Zo'n site is gebouwd met behulp van PHP. Dat is een scripttaal die op de server draait. Dat maakt het mogelijk om vaste HTML-code te combineren met variabele inhoud die door je programma op de webhost geproduceerd wordt. PHP wordt vaak gebruikt in combinatie met het database systeem MySQL.

PHP is ontstaan in 1994, toen Rasmus Lerdorf, ontwikkelaar bij Apache (van de webservers) wilde bijhouden wie er zoal op zijn persoonlijke site langs kwam. De scripts die hij ontwikkelde noemde hij Personal Home Page Tools (PHP Tools). Bezoekers van zijn site gingen de scripts zelf gebruiken. Al gauw ontstond daar omheen een groep mensen die PHP als open source project verder ging ontwikkelen. De naam werd omgedoopt in PHP: Hypertext Preprocessor.

PHP is oorspronkelijk gemaakt voor een UNIX of Linux omgeving. Tegenwoordig zijn er ook versies voor Windows, die nauwelijks onderdoen voor de UNIX/Linux uitvoeringen.

Over PHP is heel wat meer te zeggen dan op deze pagina staat. Dat valt echter buiten het bestek van deze website. De tutorial op de site phphulp.nl zijn een goed startpunt om informatie en uitleg over PHP te vinden.

Hoe het werkt:
Zoals een 'gewone' website uit HTML-bestanden bestaat, bestaat een PHP-website (of PHP-applicatie) uit PHP-pagina's. Een PHP-pagina lijkt op HTML, maar bevat daarnaast ook scripts die op de server worden uitgevoerd voordat het resultaat naar de browser gestuurd wordt. Met die scripts kunnen bijvoorbeeld resultaten uit een database worden weergegeven.

Als een browser een HTML-bestand opvraagt, wordt de inhoud hiervan onveranderd naar de browser gestuurd. Bij PHP is dat anders, daar gebeurt het volgende:

• Een browser vraagt een PHP-bestand op.
• De webserver roept PHP aan.
• PHP leest het PHP-bestand in.
• PHP voert de (server-)scripts in het bestand uit; meestal worden daarbij ook gegevens uit een of meerdere databases gebruikt.
• PHP maakt uiteindelijk een pagina aan die nog alleen uit HTML bestaat.
• Het resultaat wordt als standaard HTML naar de browser gestuurd.

Omdat PHP als gewoon HTML-bestand naar de browser wordt gestuurd, maakt het in principe niet uit met welke browser je het bekijkt. Dit betekent ook dat de programma-(script)-code die je schrijft veilig is. De code zelf wordt namelijk niet meegestuurd naar de browser. Dit in tegenstelling tot JavaScript code, die in je browser wordt uitgevoerd en dus ook naar je browser wordt verstuurd.

De taal PHP lijkt veel op JavaScript. Daardoor is het voor iemand die met PHP aan de slag wil eenvoudig om te leren. Maar dat is niet het enige voordeel. Er zijn complete applicaties beschikbaar die geschreven zijn in PHP, zoals webwinkels gastenboeken, forums, enzovoort. Die hoef je alleen maar te configureren om ze te gebruiken. Kennis van de taal PHP zelf is daarbij handig, maar het is niet echt nodig.
Zie ook het item CMS: wat het is en hoe je het kunt gebruiken

Wat heb je nodig om met PHP te werken?
Om met PHP te kunnen werken heb je allereerst een provider nodig die PHP-scripts kan verwerken. Anders heb je er niets aan. Veel providers bieden PHP aan in hun hosting-pakketten.
Om PHP-scripts te ontwikkelen heb je genoeg aan een eenvoudige editor zoals Kladblok, maar met een goede ontwikkel-omgeving zoals Dreamweaver gaat het allemaal wat makkelijker.

Om je PHP-scripts te kunnen testen heb je een webserver nodig die met PHP overweg kan. Vaak is er behalve de webserver aparte software nodig die PHP-scripts kan lezen en er wat mee kan doen.
Om er efficiënt mee te kunnen werken is een database systeem nodig.
Dat lijkt allemaal ingewikkeld, maar het valt erg mee. Er zijn pakketten beschikbaar op internet waar ze alledrie in zitten. Persoonlijk ben ik zeer gecharmeerd van het gratis pakket XAMPP. Dat is een open-source project van ApacheFriends en bevat onder andere de Apache-webserver, MariaDB, PHP en Perl. De installatie is eenvoudig.
Er zijn twee versies van: "Basic" en "Lite". Om thuis achter je eigen PC mee te knutselen is de Lite-versie voldoende.

Opmerking: Zelf een webserver draaien houdt een beveiligingsrisico in. Als je dat alleen doet om PHP uit te proberen, doe je er goed aan om de webserver zó in te stellen dat alleen localhost (IP-adres 127.0.0.1, je eigen PC) de server kan benaderen. Je firewall hoort zo te zijn ingesteld dat binnenkomende HTTP-aanvragen worden tegengehouden.

Tenslotte: je webhoster moet uiteraard het gebruik van PHP en MySQL ondersteunen.
Om een PHP-website te publiceren is een Linux server een prima keuze, maar het is niet beslist noodzakelijk. Er bestaan ook hosting bedrijven die PHP aanbieden op Windows-servers.

Nog een paar Opmerkingen:

• Een PHP-pagina in een website is te herkennen aan de bestandsextensie .php.
• Een PHP-script begint altijd met de tag <?php en eindigt met ?>.
• PHP-scripts worden altijd op de server uitgevoerd.
• Er kunnen meerdere scripts op één bladzijde staan.
• Artikelen over de platforms ('classic') ASP en ASP.NET zijn beschikbaar. Zie de items ASP: wat het is en hoe je het kunt gebruiken, en ASP.NET: wat het is en hoe je het kunt gebruiken.