syrnicia.sy

Taal

Oorsprong

De taal van Surnichië, het Surnichisch, is ontstaan doordat verschillende volkeren met elkaar gingen samenleven. De Noren, Finnen en Samen konden in hun eigen taal niet met elkaar communiceren en geen van de bevolkingsgroepen wist de eigen taal tot landstaal te maken. Het gevolg was een nieuwe taal, waarin naast invloeden uit het Noors, het Fins en het Samisch ook verbasteringen van Latijnse begrippen voorkwamen. Dit laatste was het werk van een groep intellectuelen die een kans zag om het Latijn nieuw leven in te blazen door het tot de officiële taal van Surnichië te maken. Dit mislukte, maar men kon niet voorkomen dat een aantal Latijnse woorden in het Surnichisch terecht kwamen en dat er een nieuw dialect, het Eýró-Latínískó ontstond. Doordat bij de bouw van Jelnur een aantal Tsjechische architecten betrokken waren, raakten later ook een aantal verbasteringen van Tsjechische woorden in het Surnichisch verzeild. Ook de groep Groenlanders die vanaf het begin van deze eeuw naar Surnichië emigreerden heeft zijn invloed gehad op de taal.
Het Surnichisch is in die 150 jaar wel wat veranderd. Als een Surnichiër 150 jaar geleden wilde zeggen 'hallo, hoe gaat het ermee?', dan zei hij 'álé, dö zem dí?' Nu zou een Surnichiër zeggen: 'álé, dyý dí zemí?' Maar de taal verandert nog steeds, zoals elke taal dat doet.

De naam 'Surnichië'

De naam 'Surnichië' is de Nederlandse benaming voor het land dat door de bewoners Syrnícíá (spr: sur-'ni-chi-a) genoemd wordt. De oorsprong van deze naam is nog onduidelijk. Waarschijnlijk stamt het eerste deel, 'syr', af van het Noorse 'sør' dat 'zuid' betekent. Er wordt nog verder onderzoek naar de herkomst van de naam gedaan.

De naam 'Syrnícíá' in andere talen:
IJslands: Sörníkia
Noors: Sørnichia
Zweeds: Sörenitja
Deens: Sørnichia
Duits: Surnichien
Nederlands: Surnichië
Engels: Surnichia
Frans: Surnichie
Spaans: Sornigia
Portugees: Çorniquia
Italiaans: Sornicio
Grieks: SurnicioV
Hongaars: Szörnícsá
Fins: Sörnihiä
Russisch: Сорнигцие
Pools: Syrnićie
Tsjechisch: Sornyčá

Dialecten

Naast het standaard-Surnichisch, eigenlijk de taal zoals die in het zuidoosten gesproken werd, kent Surnichië nog een aantal dialecten. In het noorden wordt het Finnliñó gesproken, aan de westkust overheerst het Noorskkúmaaó, en in het zuiden komt het Eýró-Latínískó in verschillende varianten voor. Verder bestaat in het uiterste oosten nog een aan het Raawikaans verwant dialect, het Rútsó.

Alfabet

Het Surnichisch heeft ook een eigen schrift. Echter, nu Surnichië een steeds internationaler karakter begint te krijgen, komt - vooral bij de jongste generatie -  steeds meer de roep om het Latijnse schrift te gebruiken. Het Surnichische schrift is omgezet naar het Latijnse schrift, en beide schriften worden op dit moment naast elkaar gebruikt. Om praktische redenen zijn op deze website alle Surnichische woorden in het Latijnse schrift weergegeven. Via onderstaande link kunt u wel een indruk krijgen van de letters uit het Surnichische alfabet.

Het Surnichische alfabet

Het Surnichisch is, net als het Fins, een fonetische taal, d.w.z. dat de klank van een letter niet beïnvloed kan worden door andere klanken. Bijvoorbeeld het Nederlandse woord zonen zou in het Surnichisch uitgesproken worden als [zonnên], omdat een o zonder accent altijd kort is. In het Nederlands wordt een lange klinker kort vóór twee medeklinkers zoals in zonnen. Dit woord  zou in het Surnichisch ook uitgesproken worden als [zonnên], alleen zou de n twee keer zo lang worden aangehouden. Accenten zijn daarom belangrijk in het Surnichisch. Zij bepalen de klank van een letter. Het Surnichisch kent drie soorten accenten:

Het accent ´ heet kúó. Het kan op elke klinker staan en maakt van de korte een lange klank.             

Het accent ` heet déó. Het kan op elke klinker staan en maakt van de korte een wat afgezwakte klank.

Het accent ˜ heet nésó. Het kan op elke klinker staan en maakt van de korte een nasale klank. Dit accent komt op klinkers uitsluitend voor op leenwoorden uit het buitenland. Ook op medeklinkers, in het bijzonder op de n, kan een nésó staan. Ook die medeklinkers worden dan nasaal.

De klemtoon ligt meestal op de eerste lettergreep, maar nooit op een lettergreep waarin een accent déó voorkomt.

Grammatica

Voor mensen die al wat ervaring hebben met talen, is het Surnichisch niet moeilijk te leren. Grammaticaal zit de taal heel logisch in elkaar, en, wat belangrijker is, het Surnichisch kent maar weinig uitzonderingen op regels! Doordat het Surnichisch  een relatief jonge taal is, heeft de tand des tijds er nog weinig invloed op gehad. Het onderdeel Grammatica is te groot om hier te behandelen, maar u kunt hier klikken voor een grammaticaoverzicht in een wordbestand.

De praktijk

Nu we de theorie gehad hebben, kunnen we overgaan tot de praktijk. Mocht u ooit in Surnichië komen, dan zijn onderstaande zinnetjes onmisbaar. Want ook al beheersen de Surnichiërs het Engels inmiddels goed, ze stellen het zeer op prijs als men ze in hun eigen taal toespreekt.
Let op: het Surnichisch kent geen aparte beleefdheidsvorm (het Nederlandse u). U kunt gerust een Surnichiër met dí (jij) aanspreken.

Wegwijs: de Nederlandse woorden staan vetgedrukt, de Surnichische romein, en de uitspraak cursief. De uitspraak kan als Nederlands gelezen worden. Let wel op de volgende tekens: 

g wordt uitgesproken als een zachte g
g wordt uitgesproken als g zoals in Frans garçon
de korte liggende streepjes geven de lettergrepen aan
het teken ' geeft aan dat de klemtoon ligt op de lettergreep die er na komt

Ja… nee
Já… neí
ja… nei

Goedendag
Dáqíbóná
daa-gie-'bo-na

Goedemorgen
Húómentábóná
hoe-o-men-ta-'bo-na

Goedemiddag
Peíveebóná
pei-vêê-'bo-na

Goedenavond
Aftỳnbóná
af-ten-'bo-na

Goedenacht
Ýtebóná
uu-tê-'bo-na

Goede reis
Riisbóná
rèès-'bo-na

Welkom
Vénébóná
vee-nee-'bo-na

Hoe gaat het met je/u?
Dyý dí zemí?
deu die 'zem-mie?

Heel goed, dank je/u, en met jou/u?
Osỳ bónỳ, kiitos, et dí?
'os-se 'bo-ne, 'kèè-tos, et die?

Dank je/u wel
Kiitos
'kèè-tos

Nee, dank je/u
Neí, kiitos
nei, 'kèè-tos

Niets te danken
Níelás kiitos
nie-'jêl-laas 'kèè-tos

Meneer, mevrouw
Qíásmase, qíásmasa
gie-jaas-mas-'sê, gie-jaas-mas-'sâ

Neem me niet kwalijk
Ýnnxýýlí qín
uunn-'sjuu-lie gien

Kunt u mij helpen?
An dí posí íúvỳr qín?
an die 'pos-sie ie-'joe-ver gien?

Ik spreek geen...
Qí partlí... néón
gie 'part-lie... 'nee-joon

Ik spreek een beetje...
Qí partli... kwídỳ
gie 'part-lie... 'kwie-de

Ik ben Nederlander... Belg
Qí esí éná Dée/Déa/Niirlandỳne/Niirlandỳna... Belge/Belga
gie 'es-sie 'e-na dee-'jê/dee-'jâ/nèèr-lan-de-'nê/nèèr-lan-de-'nâ... bel-'gê/bel-'gâ

Wat zeg je/zegt u?
Díel dí díkí?
die-'jêl die 'die-kie?

Spreek je/spreekt u Frans... Duits... Engels?
An dí partlí Frañkó... Teýtó... Añlíó?
an die 'part-lie 'frang-ko... 'tui-to... 'ang-lie-jo?

Wil je/wilt u het herhalen?
An dí velí répỳtỳr bíelú?
an die 'vel-lie 're-pe-ter bie-'jêl-loe

Kun je/kunt u mij zeggen...?
An dí posí díkỳr qín...?
an die 'pos-sie 'die-ker gien...?

Wat is dat?
Díel bíelú esí?
die-'jêl bie-'jêl-loe 'es-sie?

Voor een uitgebreide woordenlijst klikt u hier.