Reusachtige schokgolf ontdekt in Stephan's quintet

Astronomen hebben met behulp van NASA's infrarood telescoop Spitzer een reusachtige schokgolf ontdekt in Stephan's quintet. Dit cluster bestaat uit vier sterrenstelsels die gravitationeel gebonden zijn plus een vijfde stelsel die op de voorgrond staat en geen verbinding heeft met de vier andere stelsels. De vier sterrenstelsels bevinden zich in het sterrenbeeld Pegasus op een afstand van 300 miljoen lichtjaar van de Aarde en hebben een ingewikkelde gravitationele interactie met elkaar. Eén van de stelsels, NGC 7318b, valt met hoge snelheid naar de drie andere stelsels en daarbij komt het in botsing met het intergalactische gas dat zich tussen de stelsels bevindt. Door die botsing is een gigantische schokgolf veroorzaakt en die is door Spitzer in beeld gebracht (de groene boog op de foto, welke overigens in valse kleuren is). Rechts van de groene boog zijn twee heldere punten te zien, waarvan de linkse NGC 7318b is. Scholgolven ontstaan als een object sneller beweegt dan de snelheid van het geluid, zoals het geval is als een straaljager sneller gaat dan het geluid. De geluidsgolven worden dan in een kegelvormige schokgolf gebundeld en die beweegt zich dan naar voort en veroorzaakt op het aardoppervlak de bekende 'sonic boom'. De schokgolf die door NGC 7318b wordt veroorzaakt is qua grootte gigantisch: hij is groter dan ons eigen melkwegstelsel! Het team van astronomen, onder leiding van Philip Appleton (Caltech) hebben met behulp van Spitzer ook spectrale waarnemingen gedaan aan de schokgolf en daaruit ontdekten ze dat het gas in de golf een snelheid heeft van 870 km per seconde. Bron van al dit fingerspitzergefuhl-nieuws alhier.
Met de snelheid van het geluid heeft overigens afgelopen weekend ook sterrenkundevereniging Christiaan Huygens in Papendrecht weer meegedaan aan de landelijke Nationale Sterrenkijkdagen. Een verslag van deze sterrenkijkdagen is (binnenkort) te vinden op de website van Christiaan Huygens.