Landschap

Wandelingen

Planten & Dieren

Historie

Toegang

Horeca

Overig

DE PLANTEN EN DE DIEREN VAN DE HORSTEN    Een uitleg bij de lijsten   De planten   De dieren

EEN UITLEG BIJ DE LIJSTEN Onderstaande lijsten kunnen u helpen een beetje bij te houden wat u zo al in de Horsten aan planten en dierenbent tegen gekomen. Het is wellicht een goed idee aan te kruisen wat u gevonden hebt en te proberen de ontbrekende soorten op het spoor te komen. Voor de herkenning zult u gebruik moeten maken van een goede flora of een geschikte app (zie hiervoor verderop) of van een kennis die er al wat meer van af weet.   Laat u niet ontmoedigen als u een beginneling bent. Bij ieder bezoek leert u weer een paar nieuwe planten kennen. U zult u er steeds meer gaan herkennen en daar vast plezier aan beleven. Om praktische redenen is bij de planten gekozen voor een indeling naar biotoop (bos, waterkant, weide etc.). Let wel, de planten houden zich bepaald niet aan deze indeling! De lijsten zijn maar een hulpmiddel.   N.B.: alleen algemeen voorkomende soorten zijn opgenomen.

DE PLANTEN VAN DE HORSTEN Rijkdom en variëteit De Horsten zijn rijk aan planten. De droge bosgedeelten aan de westkant hebben andere bomen en kruiden dan de natte bossen aan de noordoostkant. Langs de berm naast de weg op de oude strandwal groeien weer andere planten dan langs de nattere wegen en paden in de lager gelegen oude strandvlakte. En water herbergt weer andere planten dan de oever. Het loont zeker de moeite wanneer u enige kennis opbouwt over wat u zoal op uw tochten door de Horsten leert herkennen.  .

Bos (bomen en heesters) Abeel Berk Beuk Braam Den Els Es Haagbeuk Hulst Iep Kamperfoelie Kardinaalsmuts Klimop Krenteboompje Lariks Lijsterbes Linde Meidoorn Paardekastanje Plataan Rhododendron Sering Spar Tamme   kastanje Taxus Vlier Vogelkers Vuilboom Wintereik Zomereik

Bos (kruiden) Berenklaauw Bosanemoon Boshyacint Brandnetel Daslook Engelwortel Fluitekruid Heggewikke Helmkruid Hop Kardinaalsmuts Klit Koekoeksbloem Lelietjes van   dalen Penningkruid Poelruit Reigersbek Salomonszegel Sneeuwklokje Speenkruid Vogelkers Voorjaarszonne-   bloem Wilde hyacint Wilde peen

Wegberm Brunel Bitterzoet Populier Els Es Dalkruid Grote ratelaar Hondsdraf Japanse       duizendknoop Meidoorn Nachtkoekoeks-    bloem Kievietsbloem Paardebloem Penningkruid Robertskruid Toorts Vroegeling Weegbree  (smalbladige) Weegbree   (breedbladige)

Weiland Boterbloem Herderstasje Madelief Pinksterbloem Ratelaar Speenkruid Vogelmelk Wilde peen Zuring

Oever en water Dotterbloem Gele Lis Gele plomp Holpijp Kalmoes Kattestaart Koninginnekruid Moerasandoorn Pijlkruid Rietorchis Smeerwortel Sterrekroos Veenwortel Waterlelie Wilg Zwanebloem

 

Maar welke plant is dit nu? Met de smartphone op zak is het gemakkelijk na te gaan of de bedachte naam wel de juiste is: even googlelen op afbeeldingen en het wordt duidelijk. Wie meer wil weten kan gebruik maken van een van de sites waarop alle wilde planten te zien zijn zoals bij voorbeeld 'Flora van Nederland' waarop o.a. alfabetisch inmiddels 400 plantensoorten te vinden zijn, compleet met determinatievideo's, foto's, verspreidingskaarten en al dan niet gesproken beschrijvingen.   'Plantnet' 'Plantnet' (een App voor Android/iPhone/iPad) biedt een snelle herkenning van bloemen en planten. De app maakt gebruik van een grote database met afbeeldingen, vergelijkt die met een door u gemaakte foto en geeft vervolgens een aantal suggesties. Daarna gewoon goed kijken welke het meest overeenkomen met de gezochte bloem of plant.

Lente: Bosanemonen	Herfst: Vliegenzwam	Lente: Boshyacint

Wanneer zijn de Horsten op zijn mooist? Het leidt een twijfel dat dat in de lente is, wanneer de bomen nog niet blad staan en zich dus veel bloeiende planten in de ondergroei in de zon kunnen koesteren. Wat later in de lente komt de seringenberg in bloei wat altijd een hele stroom bezoekers naar de Horsten trekt. In de zomer is het parkachtige gedeelte aan de westkant met zijn grote verscheidenheid aan aangeplante boomsoorten en fraaie zichtassen een lust voor het oog. In de herfst kleuren de bomen hier het mooist terwijl de oostkant met de vele vroegere gebruiksbossen dan een wat saaiere aanblik heeft. Onder en op de oude bomen aan de westkant zijn dan juist de meeste paddenstoelen te vinden. In de winter

DE DIEREN VAN DE HORSTEN   De bos- maar vooral de weidegedeelten zijn rijk aan vogels. Het voorjaar is natuurlijk het beste seizoen om de vogels op het spoor te komen. De bladeren aan de bomen hinderen het zicht nog niet en in de weide zijn de vogels actief.   Net als bij de planten ook hier enkele lijstjes met namen van dieren die u op uw weg door de Horsten kunt tegenkomen. Bij de vogels is gekozen is een indeling naar bos- en weidegebied.   N.B.: alleen algemeen voorkomende en min of meer gemakkelijk waarneembare soorten zijn opgenomen. Nijlgans

Vogels 1 (bosgedeelte) Appelvink Bonte specht Boomklever Boomkruiper Bosduif Bosuil Grote bonte specht Fitis Halsbandparkiet IJsvogel Lijster Koekoek Koolmees Kuifmees Merel Pimpelmees Roodborst Patrijs Tjiftjaf Vlaamse gaai

Vogels 2 (weidegedeelte) Blauwe reiger Boerenzwaluw Buizerd Dodaars Canadese gans Ekster Fuut Grauwe gans Grutto Kieviet Kuifeend Meerkoet Nijlgans Scholekster Slobeend Tureluur Veldleeuwerik Waterhoen Valk Visdiefje Wilde eend Wintertaling

Vlinders Atalanta Blauwtje Gehakkelde Aurelia Kleine vos Koolwitje   Waterinsecten Geelgerande watertor Glazenmaker (libelle) Schrijvertje   Enkele kevers Goudhaantje Mestkever O.L.Heersbeestje   Andere geleedpotigen Amerik. rivierkreeft Duizendpoot Miljoenpoot

Amfibiën Kikker, groene Pad, gewone - Salamander   Weekdieren Zwanemossel Poelslak Posthoornslak   Zoogdieren Bosmuis Bunzing Damhert Eekhoorn Egel Ree Spitsmuis

 

Maar welke vlinder of vogel is dit nu? Ook hier brengt de smartphone uitkomst, althans bij de vogels en de vlinders. Kijk bij voorbeeld op: - Vlindernet, een site van de vlinderstichting waarop o.a. via foto's gezocht kan worden op zowel vlinders als de bijbehorende rupsen. - Vogelvisie Alle in Nederland voorkomende vogelsoorten, gesorteerd op Nederlandse naam. Ook op wetenschappelijke naam en per familie, plus overzicht meest voorkomende soorten.

Gehakkelde Aurelia	Bosmuis	Eekhoorn

Een emigrant van het eerste uur: de Nijlgans Ze zien er zo aardig uit, met die rode vlek rond het oog, alsof ze een bril dragen (daar zijn ze dan ook goed aan te herkennen, zie de foto bovenin). Maar het zijn toch vrij agressieve dieren, vooral ten opzichte van andere vogels. Ontsnapt uit dierentuinen in Europa zijn ze sinds 1967 ook in Nederland op veel plaatsen te zien. In de Horsten zijn ze vrij talrijk aanwezig op de weilanden en dan met name aan de zuidkant. Zoals zijn naam al aangeeft horen deze ganzen thuis in Afrika en dan vooral in het gebied rond de Nijl.

Bijna weg uit de Horsten: de eekhoorn? Het gaat niet goed met de eekhoorn. De auteur van deze site heeft ze tenminste sinds jaren nier meer gezien. De populatie wordt zoals op meer plekken in de regio steeds kleiner. Dat komt o.a. omdat de populaties door toenemende verkeersdrukte en bebouwing ook steeds meer geïsoleerd van elkaar komen te leven zodat inteeltd op de loer ligt. Pogingen om verderop via een smalle luchtbrug over de N44 de gebieden aan weerskanten van de weg met elkaar te verbinden leken aanvankelijk geen succes te hebben. Pas in maart 2015) is er bewijs gekomen dat enkele eekhoorns zich over de brug gewaagd hebben. Ze zijn vast gelegd door infraroodcamera's op de brug.

Nieuw in de Horsten: de Amerikaanse rivierkreeft Het gebeurt niet dikwijls dat er een nieuw dier opduikt. Sinds een paar jaar is de Amerikaanse Rivierkreeft in de sloten van de Horsten en de Paauw opgedoken. Het is een invasieve soort die niet in Europa thuis hoort maar vermoedelijk via tuincentra zijn weg heeft gevonden in de Nederlandse sloten en rivieren eigenlijk vergelijkbaar met de Nijlgans (foto hierboven) die veel eerder via het voormalige dierenpark Wassenaar over Nederland heeft verspreid. Omdat het dier graag onderwater blijft zie je hem niet veel maar bij de kruising van de veenwetering en de sloot langs het Molenpad wil hij nog wel eens op de buis van duiker een luchtje scheppen!

En op het Landgoed Duivenvoorde? De Horsten Duivenvoorde grenze aan elkaar, slechts gescheiden door de spoorlijn. De meeste van de genoemde planten en dieren die we in de Horsten kunnen tegenkomen zijn ook op landgoed Duivenvoorde te vinden. Er zijn wel enkele bijzondere bomen te vinden zoals de Tulpenboom, een eeuwenoude Taxus en een tienstammige linde (zie foto hiernaast). Verspreid over het park kunnen we in de lente meer dan in de Horsten de voor historische buitenplaatsen zo karakterestieke stinzeplanten tegenkomen. Duivenvoorde noemt op haar site een rijtje zeldzame planten waaronder de Italiaanse aronskelk, de voorjaarshelmbloem, de gele dovenetel en de wilde hyacinth.   Een speciale app van Duivenvoorde vertelt meer over de planten en de dieren van het landgoed (zie verder onderaan bij 'Wandelingen').

Foto's: Herman Berkhoud; foto eekhoornbrug N44 van OmroepWest (2012) en foto Rivierkreeft van 'www.ravon.nl'